تقلب در آزمایش اعتیاد چه پیامدهایی دارد؟

آزمایش اعتیاد از جمله مواردی است که پزشکی قانونی روزانه با مراجعین بسیاری بخاطر آن سر و کار دارد. در بسیاری از دعاوی که در دادگاه‌های حقوقی و کیفری به ویژه دادگاه‌های خانواده مطرح می‌شود، گرفتن آزمایش اعتیاد از یکی از طرفین به دستور قاضی الزامی است. همچنان که برای استخدام، ازدواج، گرفتن جواز کسب یا حتی بیمه تامین اجتماعی، جواب تست اعتیاد جز مدارک مورد نیاز است. ما در این مطلب به بررسی اهمیت نتیجه این آزمایش در دعوی خانوادگی مهم و پرتکرار می‌پردازیم.

اهمیت تست اعتیاد در طلاق

در مواردی مطابق پیش‌بینی قانون‌گذار، جواب آزمایش اعتیاد نه تنها مهم است بلکه حیاتی است. به عنوان مثال، هنگامی که یک زن می‌خواهد از همسرش جدا شود؛ یکی از راه‌هایی که قانون برای درخواست طلاق پیش رویش می‌گذارد، اعتیاد مضر شوهرش هست.

البته در مورد اعتیاد مضر، نقدهای زیادی از جانب حقوق‌دانان و مردم به متن قانون وارد شده است که نباید اعتیاد به مواد مخدر را به دو دسته مضر و غیر مضر تقسیم کرد و در مواردی گفت که با اینکه فرد معتاد است و جواب آزمایش اعتیادش نیز مثبت شده است، اما چون این اعتیاد خیلی مضر برای او و روابط خانوادگی اش و زندگیشان نیست، پس زن نمی‌تواند طلاق بگیرد و باید برگردد سر خانه و زندگی خودش.

طرفداران نظریه اعتیاد مضر و غیر مضر می‌گویند، اعتیاد به سیگار مثلا مضر نیست. مصرف مشروبات الکی و مواد مخدر هم تا حدودی که فرد را از قوه تخیلش محروم نکند، ایرادی ندارد. البته که شرب خمر جرم است و به عنوان مجرمانه آن جداگانه رسیدگی می‌شود اما حتی با انجام شرب خمر و مجرم شدن هم باز حق طلاقی برای زن ایجاد نمی‌شود مادامی که نتواند ثابت کند اعتیاد همسرش دارد به او و زندگیشان ضرری وارد می‌کند.

از آن‌جایی که حکم قانون، در محاکم جاری می‌شود چاره‌ای جز پیروی از نظریه اعتیاد مضر نداریم و باید میان اعتیادها تفاوت قائل شویم.

در هر صورت گام اول برای یک زن که بتواند خود را از وضعیت اسفباری که درآن گرفتار شده نجات دهد، این است که اثبات کند همسرش معتاد است. برعکس این مسئله برای آقایان وجود ندارد، زیرا حق طلاق اساسا برای مرد است پس اثبات یا عدم اثبات او که خانومش معتاد است خیلی تفاوت نمی‌کند چون می‌تواند بدون اثبات هم او را طلاق دهد.

یک زن برای اثبات اعتیاد همسرش، ضمن آن که در دادخواست خود تقاضای طلاق به علت اعتیاد او می‌کند، از قاضی باید بخواهد تا همسرش را وادار به دادن تست اعتیاد در یکی از مراکز زیر نظر پزشکی قانونی، کند.

تست‌های اعتیاد صد در صد بدون خطا نیست. برای همین هم از متقاضیان درخواست می‌شود که از خوردن هر گونه داروی آرامبخش پیش از انجام تست خودداری کنند چرا که ممکن است اثر این دارو در خون با مواد مخدر اشتباه شود. در مقابل، افراد معتاد زیادی از زیر بار مسئولیت خود با انجام ترفندهای گمراه‌کننده در تست اعتیاد، فرار می‌کنند. مانند آن که آنان از رقیق‌کننده‌هایی استفاده می‌کنند تا تشخیص اثر ماده مخدره در خونشان را محو سازند. حتی برای تشخیص مورفین در آزمایش ادرار هم روش‌هایی برای بدست آمدن نتیجه کاذب وجود دارد.

از آن‌جایی که مثبت یا منفی شدن این تست در سرنوشت یک زن بسیار حیاتی و تعیین‌کننده است، به تمام بانوان پیشنهاد می‌شوند از قاضی بخواهند تا با آزمایش مخصوص موی سر موافقت کند. این آزمایش تخصصی وجود اثر ماده مخدره را تا 3 ماه قبل نیز نشان می‌دهد. اما از آن‌جایی که اجازه یا عدم اجازه این کار به دست قاضی است، ممکن است تشخیص دهد که چنین تستی لازم نیست. در واقع هنر اقناع و مجاب کردن قاضی به پذیرش و دستور به تست مخصوص بر روی موی سر، مسئله‌ایست که یک وکیل بهتر می‌تواند آن را انجام دهد.

اهمیت تست اعتیاد در گرفتن حضانت فرزند

همانطور که در ابتدای مطلب به آن اشاره شد، تست اعتیاد در دعاوی مختلف و مسائل گوناگونی کاربرد دارد. یکی دیگر از این دعاوی، دعوی مطرح شده از جانب مادر برای گرفتن حضانت فرزند بعد از طلاق از شوهر معتادش هست. البته دعاوی گرفتن حضانت همیشه از جانب مادر نیست بلکه ممکن است در نبود مادر دیگر اقوام و اطرافیان هم درخواست سرپرست بهتری برای کودکی که در محیط مسمومی دارد رشد می‌کند، بدهند. درخواست حضانت از جانب پدری که حضانت فرزندش به مادر سپرده شده نیز قابل طرح شدن است با این مضمون که پدر تقاضای استرداد فرزند را به دلیل اعتیاد مضر مادرش دارد.

در هر صورت، در اینجا هم ضمن ذکر دلیل در دادخواست، باید از قاضی خواست که برای تشخیص، خوانده را به دادن تست اعتیاد وادار کند تا نتیجه تست تعیین‌کننده باشد.

آیا تقلب در نتیجه آزمایش اعتیاد، ضمانت اجرایی برای فرد به همراه دارد؟

متاسفانه ما قانون خاص و مشخصی نداریم که در صورت تقلب فرد در آزمایش اعتیاد، او را به نحوی جریمه و تنبیه کند. اما در صورتی که شما بخواهید می‌توانید از قاضی تقاضای تکرار آزمایش را بکنید. در مواردی هم خود قاضی دستور به تکرار می‌دهد.

تشخیص اعتیاد مسئله مهمی است و بسیاری از افراد سعی می‌کنند به نحوی از آن دوری کنند. هرچند که معتادین، مجرم نیستند و اگر ترک کنند مانند یک فردی عادی می‌توانند به زندگی برگردند اما بسیاری از افراد بخاطر اعتیاد و وابستگی شدید به مواد مخدر، خانواده و اطرافیان خود را در موقعیت مالی و روانی دشواری قرار می‌دهند. برای برخی از معتادین، اعتیاد زمینه گرایش به انجام اعمال مجرمانه را فراهم می‌کند. برخی از مواد مخدر پیچیده و جدید، افراد را به مرزی از جنون می‌رساند که سر کودک خود را نیز ببرد. پس تشخیص و جلوگیری از بروز اتفاق‌های بعدی بسیار اهمیت دارد و این وظیفه قاضی است که به آن رسیدگی کند.