بسیاری از کارگرانی که دچار مشکل و اختلافی در محل کارشان می شوند، به دلایلی مثل عدم پرداخت حقوق ماهیانه و دیر کرد آن، عدم پرداخت پاداش، رد نکردن بیمه و… قصد شکایت از کارفرما را دارند تا بتوانند حقوق از دست رفته ی خود را باز پس گیرند. متأسفانه بسیاری از کارگران به چگونگی شکایت از کارفرما واقف نیستند، به همین دلیل از احقاق حقوق خود صرف نظر می کنند.
پیشنهاد ما این است که برای شکایت از کارفرما حتماً از یک وکیل اداره کار زبردست و با تجربه کمک بگیرید، اما اگر قصد گرفتن وکیل را ندارید؛ ما در پایگاه حقوقی یاسا، مراحل شکایت از کارفرما در اداره ی کار را به ساده ترین روش ممکن در اختیار شما قرار خواهیم داد.
مراحل شکایت علیه کارفرما
اولین کار برای شکایت از کارفرما در اداره کار، تنظیم دادخواست و ثبت آن است. این کار در سال های پیش به صورت دستی انجام می شد، یعنی کارگران به ادارت کار و مراجع صالح مراجعه می کردند و با راهنمایی آنان دادخواستی برای شکایت می نوشتند؛ اما امروزه و با گره خوردن تمامی امور با فناوری های جدید، تنظیم دادخواست نیز از طریق سامانه های هوشمندی مثل سامانه اداره کار انجام می شود. البته هنوز نیز برای دریافت راهنمایی هایی در این باره می توانید به اداره کار مراجعه کرده و از کارمندان آنان کمک بگیرید.
نکته ی کلیدی که احتمال برد شما را در پرونده ای مانند پرونده ی شکایت از کارفرما بالا می برد، وجود مستندات و مدارک معتبری است که با استناد به آن ها نوعی برگ برنده رو کرده باشید، مدارکی از جمله: وجود قرارداد کار که سندی محکمه پسند برای اثبات وجود رابطه میان کارگر و کارفرماست. این مدارک را نیز حتماً باید ضمیمه ی دادخواست خود کرده و در سامانه اداره کار ثبت کنید.
برای ثبت دادخواست به صورت الکترونیکی، ابتداً باید در سامانه اداره کار ثبت نام کنید. سپس در فرم الکترونیکی مخصوصی مشخصات فردی خود و نام و آدرس کارفرما را وارد کرده، درخواست خود را نوشته و به همراه مدارک و مستندات اسکن شده، پیوست دادخواست کنید.
بازه قانونی طرح شکایت علیه کارفرما
قانون گذار برای قانونی تر شدن قضایا و رسیدگی سهل تر به آن ها، مدت زمان خاصی را برای انواع مختلف شکایات کارگر از کارفرما تعیین کرده که خارج از آن زمان، به شکایات وارده رسیدگی نمی شود. مثلاً اگر از کارفرمای خود به دلیل اخراج غیر قانونی و خارج از قرارداد شکایتی دارید، باید ظرف مدت یک ماه پس از اخراج، آن را در مراجع صالح طی دادخواستی مطرح کند.اگر مدت زمان یک ماهه ی تعیین شده گذشت و بعد از آن کارگر اقدام به شکایت کند، به دادخواست او رسیدگی نخواهد شد.
مرجع صالح رسیدگی کننده به شکایت علیه کارفرما
شعبه رسیدگی کننده به دادخواست هر کارگر، معمولاً شعبه اداره کاری است که در محل کار کارگر قرار دارد. مواد 157 و 158 قانون کار در کنار اشاره به یکی از حقوق مسلم کارگر مبنی بر شکایت از کارفرما، به مراحل شکایت کارگر نیز اشاره کرده است.
بهتر است برای ثبت دادخواست بر اساس مراحل زیر پیش بروید
- ابتدا باید به دنبال شعبه بیمه گذار خود بگردید تا از طریق آن بتوانید شعبه اداره کار و امور اجتماعی محل کار خود را پیدا کنید. سپس باید نامه ای از اداره کار گرفته تا به کارگزاری بیمه خود تحویل دهید. این گونه تمامی سوابق بیمه تان را دریافت می کنید و به تبع آن، ارتباطات کاری شما با کارفرما اثبات می شود.
- در مرحله بعد باید فرم دادخواستی از اداره کار تقاضا کرده و درخواست خود را به طور مختصر اما مفیدی در آن بنویسید. این فرم بیشتر در سامانه های مخصوص و به صورت الکترونیک تکمیل و ثبت می شود. نکته ای که باید به آن توجه کنید این است که چندین درخواست را به صورت یکجا و در یک دادخواست عنوان نکنید؛ بلکه یک درخواست واحد مثل پرداخت حقوق یا رد کردن بیمه را در دادخواستتان ذکر کنید.
- بعد از ثبت درخواست، اداره کار بر اساس روند قانونی، نامه سازشی صادر می کند که طی آن کارگر و کارفرما باید در جلسه سازشی که معمولاً دو هفته بعد از اطلاع طرفین، ایجاد می شود، شرکت کنند.
- اگر سازش و مصالحه ای میان کارگر و کارفرما در این جلسات ایجاد نشد، پرونده مذکور در ابتدا به هیأت تشخیص ارجاع داده می شود. این جلسه دو هفته پس از جلسه ی سازش نافرجام برگزار خواهد شد. طی این جلسه که که با حضور 3 عضو که یکی از آنان نماینده کارگر، دیگری نماینده دولت و نفر سوم نماینده کارفرما هستند، تشکیل شده و به رسمیت شناخته می شود، حکم اولیه ای صادر می شود. اگر هر یک از طرفین به حکم صادره اعتراضی داشته باشند، پرونده به هیأت حل اختلاف ارجاع می شود.
- رسیدگی به پرونده در هیأت حل اختلاف آخرین مرحله ی دادرسی است که در آن طرفین دعوا باید در جلسه حضور یافته و ادله و مدارک خود را مبنی بر بی گناهی خود ارائه دهند؛ چون که این هیأت به منزله ی دادگاه تجدید نظر است، پس رأیی که در آن صادر می شود، رأیی نهایی، قطعی و لازم الاجرا خواهد بود.
مدارک اثبات کننده رابطه ی کارگر و کارفرما
همان گونه که اشاره شد، برای شکایت از کارفرما در مراجع صلاحیت دار، نیاز به وجود مدارکی مستند و مستدل است تا به گونه ای رابطه میان کارگر و کارفرما را اثبات کرده و جای هیچ گونه انکاری باقی نگذاشت.
اولین مدرک معتبر، قرارداد کار میان کارگر و کافرما است که در آن کمّ و کیف کار، حقوق و مزایای کارگر به طور دقیق قید شده است. برخی از کارفرمایان برای شانه خالی کردن از وظایف شان، ادعای جعلی بودن چنین قرارداد هایی را می کنند که معمولاً در روند دادرسی توجه خاصی به این ادعا نمی شود، مگر آن که ادامه رسیدگی به شکایت وارده، منوط بر صحت قرارداد میان آن دو باشد که در این صورت تا اتمام کارشناسی و ارائه نظر کارشناسان مبنی بر معتبر یا جعلی بودن قرارداد، دادرسی متوقف و به تعویق خواهد افتاد.
دومین مدرک، واریزی هایی است که کارفرما بر اساس قرارداد به حساب کارگر ریخته است که می تواند در قالب چک، فیش های واریزی صادره از بانک و غیره باشند.
سومین مدرکی که می توان در این مورد به آن استناد کرد، حق بیمه ای است که کارفرما بنا بر وظیفه ای که قانون بر او محول کرده است، باید برای کارگر شخصاً رد کند. این سند می تواند نقش مهمی در احقاق حق کارگر داشته باشد، زیرا از یک جهت اگر کارفرما بیمه ای برای کارگر رد نکرده باشد، محکوم به پرداخت بیمه و خسارت عدم پرداخت آن می شود. از جهتی دیگر اگر کارفرما بیمه رد کرده باشد، رابطه کارگر و کارفرمایی میان آنان اثبات شده و ادعای کارفرما مبنی بر جعلی بودن قرارداد، رد خواهد شد.
پس در برخی از مواقع کارگران به دلیل عدم اطلاع از راه های شکایت از کارفرما، از حقوق خود گذشته و به کمتر از آن قانع می شوند. معمولا اداره کار، نامه ی سازشی صادر می کند که کارگر و کارفرما باید در جلسه ای شرکت کرده و ترجیحاً با یکدیگر صلح کنند. بهتر است که در این جلسه با کارفرما مصالحه کنید، زیرا این گونه راحت تر به هدف خود دست می یابید.
سلام من تو پمپ بنزین کار میکنم برام نه آخر ماه عیدی میده نه حق اولاد میده درضمن حقوق کمتر هم میده من اگه بخوام ازش شکایت کنم چیزی دستم میگیره یا وقتمو هدرنکنم
قطعا رسیدگی می شود.
سلام،وقت بخیر.بنده یه سال و چند ماه بود که در یه کارگاه کار میکردم.حقوق کم میداد،بیمه هم نداشت.بنده درخواست افزایش حقوق کردم بعد از چند روز گفتند نیا سر.میخوام شکایت کنم قرارداد کاری هم دارم اما داخل قرارداد قید شده که کارگر یعنی من هیچگونه ادعایی نسبت به بیمه ندارم.تازه حقوق ماه آخر هم بهم نمیده.خواستم بدونم شکایتم به جایی میرسه،میتونم حق و حقوقم رو بگیرم یا نه؟با تشکر.