تحت چه شرایطی می توان از شهرداری‌ها شکایت کرد؟

اگر که شهرداری موجب ورود خسارت به شما شده باشد، امکان طرح شکایت از این نهاد به عنوان یک شخص حقوقی وجود خواهد داشت و اگر که دلیل و مدارک کافی برای محکوم کردن این نهاد عمومی غیر دولتی در دست داشته باشید، با سپری نمودن مراحل زمان‌بر شکایت، می­ توانید خسارت های وارده را از شهرداری مطالبه نمایید. به عنوان نمون های بسیار ابتدایی، لاستیک اتومبیل شما در گودالی که توسط شهرداری در معابر عمومی حفر شده است، افتاده و به اتومبیل شما خسارت وارد می شود، حتی در چنین مسائلی وموقعیت هایی هم شهروندان می توانند برای شکایت از شهرداری  اقدام نکنند.

همچنین در صورتی که شهرداری یا هر یک از کارکنان شهرداری، موجب وارد آمدن خسارتی به شما بشوند یا اینکه حقی از شما ضایع نمایند، امکان طرح شکایت از آن ها وجود دارد. شهرداری و ماموران آن هم ممکن است حسب مورد مرتکب جرایمی مثل تصرف عدوانی، تخریب اموال، توهین و فحاشی و ضرب و جرح گردند و یا بر خلاف قوانین و آیین نامه ها حقی از شما ضایع نمایند. در تمامی این موارد امکان شکایت از شهرداری وجود خواهد داشت.

اما توصیه می شود در ابتدا به شهرداری منطقه مراجعه کنید و در صورت نیاز، درصورت عدم توجه به خواست شما در گام بعد از طریق مراجع ذیصلاح نسبت به طرح شکایت خود اقدام نمایید.

امکان شکایت از شهرداری ها برابر با قوانین:

طبق ماده 331 قانون مدنی : هر شخصی موجبات تلف مالی را فراهم آورد باید مثل یا قیمت آن را پس بدهد و اگر موجب نقص یا عیبی در آن مال شده باشد باید از عهده‌ نقص قیمت آن برآید.

بنابراین به طور کلی، هر شخصی اعم از حقیقی یا حقوقی، اگر حقی از ما ضایع کنند، امکان شکایت از او و دریافت خسارت وجود دارد و طبق اشاره صریح این ماده در صورتی که شهرداری ها حتی موجب ورود خسارت کوچکی به فردی از افراد جامعه بشود، باید خسارت وارده را جبران نمایند.

طبق اصل 173 قانون اساسی: برای اینکه اقشار مردم بتوانند به رفتارها و تصمیمات حاکمیتی دولت و ماموران دولتی یا شهرداری­ ها اعتراض کنند و شکایات و تظلمات خود را نسبت به مأموران یا واحدها یا آئین نامه های دولتی برای احقاق حقوق خود مطرح نمایند، دیوانی به نام عدالت اداری زیر نظر رئیس قوه قضائیه تأسیس گردیده است.

در مورد چه مسائلی می­ توان از شهرداری شکایت کرد؟

• شکایت از جرایم فردی مامورین یا شهرداری:

اگر شهرداری یا هر یک از کارکنان شهرداری باعث ورود خسارتی به ما بشوند یا اینکه حقی از ما تضییع نمایند، امکان طرح شکایاتی تحت عنوان تصرف عدوانی یا مطالبه خسارات ناشی از تخریب و … وجود دارد.

• شکایت از شهرداری بابت عوارض معینه:

معمولا میزان عوارض سالیانه توسط شوراهای شهر تعیین و شهرداری آن را محاسبه کرده و دریافت می ­نماید، اما با این حال امکان دارد در تعیین نرخ عوارض اشتباهی رخ داده شود، در چنین شرایطی افراد معترض می­ توانند از شهرداری شکایت نمایند. برای رسیدگی به شکایات عوارض، یک مرجع  اداری غیر قضایی به نام کمیسیون ماده 77 تشکیل می شود و در این کمیسیون به اختلافات در این حوزه رسیدگی می شود.

• شکایت از شهرداری بابت تجاوز و تصاحب املاک :

اگر شهرداری بدون اجازه مالک، ملکی را تحت هر عنوان تصاحب کند، یا مقداری از زمین فرد را برای عریض کردن خیابان، تصرف نماید یا به دلیل تغییر نقشه متراژ بیشتری از ملک فرد در محدوده خیابان قرار بگیرد و شهرداری آن را تصاحب نماید، مالک قادر است پس از مطلع شدن از موضوع از شهرداری شکایت کند.

• شکایت از شهرداری بابت تخریب و مطالبه خسارات ناشی از آن و …

[sc_fs_faq html=”true” headline=”h2″ img=”” question=”چه مراجعی برای طرح شکایت از شهرداری ها پیش بینی شده؟” img_alt=”” css_class=””] نکته ­مهمی که در این مبحث باید به آن توجه شود این است که باید مشخص گردد، تخلفی که شهرداری ها انجام داده و باعث ورود ضرر به ما شده است، آیا از نوع حاکمیتی است یا از نوع تصدی­ گری. [/sc_fs_faq]

• امور حاکمیتی:

طبق ماده ۸ قانون مدیریت خدمات کشوری: اموری است که محقق شدن آن باعث اقتدار و حاکمیت کشور شده و منافع آن بدون محدودیت شامل همه اقشار جامعه گردیده و بهره­ مندی از این نوع خدمات موجب محدودیت برای استفاده دیگران نمی­ شود امور حاکمیتی نامیده شده است.

• اعمال تصدی گری

طبق ماده واحده قانون تعیین مرجع دعاوی بین افراد و دولت: امور تصدی گری، اعمالی است که دولت از منظر حقوقی، شبیه به اعمال افراد جامعه انجام می ­دهد، مانند خرید و فروش املاک، اجاره و امثال آن، این اعمال تصدی­ گری نامیده می شود. به عبارتی در این حالت شهرداری هم مانند سایر افراد جامعه در نظر گرفته شده است.

بنابراین طبق تعاریف فوق، در صورتی که زمین یا ملکی برای اجرای یک پروژه عمرانی از سوی شهرداری تصرف شود یا در خصوص قراردادهای پیمانکاری که یکی از طرفین قرارداد آن، شهرداری‌ها باشند، یا اینکه خسارت مالی از ناحیه شهرداری متوجه یکی از افراد جامعه شود و موضوع اختلافی گردد، این مسایل در دادگاه های عمومی کشور اعم از حقوقی یا کیفری قابل طرح و شکایت است.

ولی اگر شهرداری در مقام ایفای اعمال حاکمیتی خود موجبات تضییع حقوق دیگران را فراهم نماید، اشخاص برای مطالبه حقوق خود، ابتدا باید به اداره حقوقی شهرداری یا ادارات تکریم ارباب رجوع مراجعه کرده و مشکل خود را با کارشناسان حقوقی مطرح نمایند. اگر این معضل به علت قصور شهرداری بوجود آمده باشد، شهرداری نسبت به رفع آن اقدام خواهد کرد.

ولی ممکن است شهرداری علت به وجود آمدن مشکل را قصور از ناحیه خود نداند، بلکه خود شخص را علت به وجود آمدن معضل بداند، در این حالت اگر فرد به رای صادر شده معترض باشد، می ­توانند برای پیگیری اعتراض، به دیوان عدالت اداری مراجعه نماید و با طرح شکایت در دیوان عدالت اداری، مشکلات خود را پیگیری نماید.

دعاوی قابل طرح علیه شهرداری در دیوان عدالت اداری:

در مورد دعاوی قابل طرح علیه شهرداری در دیوان عدالت اداری نیز باید قائل به تفکیک شد:

اگر موضوع دعوا :

• مصوبات خلاف قانون شهرداری و کمیسیون‌ها آن و سازمان‌های مرتبط با شهرداری بوده و این مصوبات عام‌ شمول و عمومی باشد، رسیدگی به شکوائیه در صلاحیت هیئت عمومی دیوان عدالت اداری است.
• اما اگر مصوبه مورد شکایت مربوط به شخص حقیقی یا حقوقی معین باشد و جنبه عمومی و فراگیر نداشته باشد، رسیدگی به شکایت در صلاحیت شعب دیوان عدالت اداری است.
• در مواردی که موضوع دعوی ابطال اسناد تملک اراضی و احراز وقوع تخلف شهرداری، ایجاد اخلال یا خودداری از صدور پروانه ساختمانی یا سایر مجوزهای قانونی، ابطال پروانه‌های ساختمانی باشد دادخواست یا شکایت باید خطاب به ریاست دیوان تقدیم شود که این شکایات به شعب دیوان عدالت اداری ارجاع خواهد شد.
• شکایت از آرای کمیسیون‌های موضوع قانون شهرداری مانند کمیسیون‌های مواد ۱۰۰ و ۷۷ و کمیسیون موضوع بند ۲۰ ماده ۵۵ قانون شهرداری نیز در شعب دیوان عدالت اداری رسیدگی می‌شود.

پس از وصول شکایت، مراحل دادرسی در دیوان عدالت اداری طبق آئین دادرسی ویژه این دیوان انجام می شود و در صورت نیاز به جلب نظر کارشناس یا توقف عملیات اجرایی که منجر به صدور قرار تأمین می‌شود نیز طبق این قانون عمل خواهد شد. در نهایت آرای شعب دیوان عدالت اداری ظرف مدت ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ به ذی‌نفع، قابل اعتراض در شعب تجدید نظر دیوان عدالت اداری است.

صلاحیت قانونی دیوان عدالت اداری:

طبق ماده ۱۰ قانون دیوان عدالت اداری، صلاحیت و حدود اختیارات دیوان عدالت به قرار زیر است:

• رسیدگی به شکایات و تظلّمات و اعتراضات اشخاص حقیقی یا حقوقی از:
• تصمیمات و اقدامات واحدهای دولتی اعم از وزارتخانه ها و سازمانها و موسسات و شرکت های دولتی و شهرداری‌ها و سازمان تامین اجتماعی و تشکیلات و نهادهای انقلابی و موسسات وابسته به آنها تصمیمات و اقدامات ماموران واحدهای مذکور در بند «الف» در امور راجع به وظایف آن ها
• رسیدگی به اعتراضات و شکایات از آراء و تصمیمات قطعی هیات های رسیدگی به تخلفات اداری و کمیسیون‌هایی مانند کمیسیون‌های مالیاتی، هیات حل ‌اختلاف کارگر و کارفرما، کمیسیون موضوع ماده (۱۰۰) قانون شهرداری‌ ها منحصراً از حیث نقض قوانین و مقررات یا مخالفت با آن ها
• رسیدگی به شکایات قضات و مشمولان قانون مدیریت خدمات کشوری و سایر مستخدمان واحدها و موسسات مذکور در بند (۱) و مستخدمان موسساتی که شمول این قانون نسبت به آنها محتاج ذکر نام است اعم از لشکری و کشوری از حیث تضییع حقوق استخدامی

تبصره ۱ ـ تعیین میزان خسارات وارده از ناحیه موسسات و اشخاص مذکور در بندهای (۱) و (۲) این ماده پس از صدور رأی در دیوان بر وقوع تخلف با دادگاه عمومی است.