مفهوم طلاق توافقی و بررسی مراحل انجام آن به صورت کامل در این مقاله بررسی شده است. ازدواج به معنای شروع دوباره زندگی است ولی این امر مبارک گاهی اوقات با دشواری هایی روبرو می‌شود که در نهایت طلاق تنها راه چاره برای طرفین خواهد بود. طلاق برای بعضی‌ها واژه آشنایی است ولی ممکن است برخی از افراد نسبت به جزئیات آن بی اطلاع باشند.
مفهوم طلاق توافقی
در این مقاله سعی می‌کنیم که مفهوم طلاق توافقی را به خوبی بشناسیم و تمامی جزئیات آن را بشکافیم. اما قبل از این که وارد این مقوله شویم بهتر است که راجع به انواع طلاق چند پاراگرافی را بنویسیم. طلاق از سه راه ممکن به انجام می‌رسد:
طلاق بنا به درخواست زن (زوجه)
طلاق بنا به درخواست مرد (زوج)
طلاق بنا به توافق زوجین
در این مقاله طلاق از نوع سوم یعنی طلاق توافقی را بررسی می‌کنیم، در این نوع توافق زن و شوهر در بسیاری از موضوعات زندگی اختلاف نظر دارند و در نهایت براساس توافقی از همدیگر جدا می‌شوند.
توافق در مورد برخی موضوعات لازمه طلاق توافقی است که در ذیل به آن‌ها اشاره می‌شود:
نفقه زن، مهریه زن، اجرت المثل، سرپرستی فرزندان، نحوه ملاقات با فرزندان، سایر مواردی که زن و شوهر نسبت به آن‌ها توافق خواهند کرد. در مفهوم طلاق توافقی باید نکته ای را متذکر شویم و آن این است که زن لازم نیست کل مهریه خود را ببخشد (یا به اصطلاح بذل و بخشش کند) البته مرد نیز می تواند کل مهریه زن را یکجا پرداخت کند که همه این موارد بستگی به توافق هردو دارد.
توافق در مورد کلیه اموال نقدی و غیرنقدی مهم‌ترین مسئله ای است که زن و مرد باید در مورد آن ها باهم توافق کنند. توافق در کلیه امور مشترک می‌تواند اولین قدم برای طلاق توافقی باشد. زن و شوهر می‌توانند در دادگاه و در حضور قاضی در مورد امور مشترک باهم توافق کنند یا این که توافق آن ها می‌تواند در دفاتر رسمی به ثبت برسد یا این که می‌توانند با وکلای دادگستری صحبت کرده و در نهایت وکلای آن‌ها امورات طلاق توافقی را به انجام برسانند.
اسناد و مدارک لازم برای انجام طلاق توافقی
سند ازدواج (عقدنامه) زوجین
شناسنامه های زوجین
کارت ملی زوجین
زوجین باید با به همراه داشتن این مدارک فوق الذکر به دفاتر خدمات قضایی تهران و در شهرستان‌ها به دفاتر ثبت دادخواست مراجعه می‌کنند. مهم‌ترین موضوع درخواستی از طرف زوجین در دفاتر قضایی که در برگ دادخواست منعکس شده “درخواست صدور گواهی عدم امکان سازش یا همان طلاق توافقی” است.
مراحل انجام طلاق توافقی
زوجین بعد از این که دادخواست خود را به ثبت رساندند، براساس محل سکونت آنان، دادگاهی تعیین می شود تا به مسئله آن ها رسیدگی نماید. در همین زمینه برای هریک از زوجین اس ام اسی مبنی بر محل و تاریخ دادگاه ارسال می شود تا زوجین در موعد مقرر در محل حضور داشته باشند. زوجین باید در تاریخ مقرر در دادگاه حضور داشته باشند و درخواست خود را برای قاضی دادگاه مطرح کنند و قاضی در این دادگاه براساس مدارک و شواهد زوجین در مورد آن ها قضاوت و داوری می کند.
قضاوت و داوری در مورد طلاق توافقی
قاضی به زوجین پیشنهاد می‌کند که از بین خویشاوندان و نزدیکان خود، داورانی را انتخاب کرده و به دادگاه معرفی کنند. اگر زوجین نسبت به این کار تمایلی نداشته باشند، در این صورت دادگاه دست به کار شده و در نهایت داور یا داورانی را انتخاب می‌کند.
ارجاع زوجین به مرکز مشاوره خانواده یکی از کارهایی است که دادگاه از زوجین می‌خواهد که این کار را انجام دهند. در مرکز مشاوره، مشاور خانوادگی سعی می‌کند که اختلاف زوجین را حل کند ولی اگر اختلاف همچنان باقی ماند در این صورت مرکز مشاوره به صورت نامه مکتوبی، نتیجه نهایی مشاوره را به دادگاه ارجاع می‌دهد.
تاثیر نتیجه نهایی مشاوره بر دادگاه خانواده
زوجین نتیجه نهایی مکتوب مرکز مشاوره خانواده را به دادگاه ارجاع می‌دهند و نظر داور برگزیده نیز در نتیجه نهایی قاضی دادگاه تاثیر به سزایی دارد، قاضی بعد از بررسی نتایج مرکز مشاوره و داور، نظر خود را در مورد مفهوم طلاق توافقی اعلام می‌کند. زن و شوهر باید در همان روز اعلام کنند که تمایلی به تجدیدنظر در نظر دادگاه ندارند و در این روز تکلیف آن ها مشخص خواهد شد، بنابراین دادگاه خانواده در همان روز رای نهایی و قطعی خود را اعلام کرده و رای دادگاه در سه نسخه صادر شده و به هریک از زوجین، نسخه نهایی دادگاه تسلیم خواهد شد.
ارجاع به دفاتر ثبت ازدواج و طلاق
در این مرحله نظر عدم سازش زوجین توسط قاضی دادگاه خانواده صادر شده است. بنابراین زوجین لازم است که قبل از سپری شدن 3 ماه به دفاتر ثبت ازدواج و طلاق مراجعه کنند در غیر این صورت نظر دادگاه منقضی خواهد شد و اعتبار نظر دادگاه و کارهایی که برای کسب نتیجه نهایی قاضی توسط زوجین انجام گرفته بود از دست خواهد رفت، بنابراین مراجعه به دفاتر ثبت ازدواج و طلاق کار بسیار ضروری برای زوجین است.
نکته مهم در اجرای این امر این است که پس از صدور گواهی عدم سازش، هیچ یک از زوجین نمی‌تواند به صورت یک طرفه این توافق را لغو کند، مفهوم طلاق توافقی تا زمان توافق بعدی زوجین مبنی بر ادامه زندگی با همدیگر معتبر است و در آن زمان مفهوم طلاق توافقی از اعتبار ساقط خواهد شد.
بعد از این که گواهی عدم سازش صادر شد، در صورتی که زوجه بکارت خود را از دست نداده باشد باید به این امر اقرار و اعتراف کند و یک گواهی از پزشکی قانونی مبنی بر سلامت بکارت خود دریافت کند ولی اگر بکارت خود را از دست داده باشد (بر او دخولی صورت گرفته باشد) باید بازهم به این امر اعتراف کرده و خون خود را آزمایش دهد مبنی بر این که باردار نیست. بعد از این کار، زوجین باید به دفاتر ثبت ازدواج و طلاق مراجعه کرده و گواهی عدم سازش را از دفاتر ثبت ازدواج و طلاق دریافت کنند و به طلاق اقدام کنند و صیغه طلاق برای آن‌ها جاری شود.
صیغه طلاق
لازم است که هریک از زوجین در جاری شدن صیغه طلاق باهم همکاری کنند، اگر زوج در همان مدت مقرر به دفتر ثبت ازدواج و طلاق مراجعه کند و گواهی عدم سازش را از طرف خود تسلیم کند، ولی زوجه در این کار تعلل کند، در این صورت سردفتر به زوجین هشدار می‌دهد که باید در مهلت معین در دفتر حضور یابند. اگر به هر دلیلی زوجه در دفتر حضور پیدا نکند، صیغه طلاق جاری می‌شود و در دفتر نیز به ثبت می‌رسد و نتیجه نهایی به زوجه ابلاغ می‌شود. ولی اگر جریان برعکس باشد و زوجه در دفتر حضور یابد و زوج نسبت به این کار تعلل کند و دادگاه برای صدور رای طلاق، وکالت بلاعزل داشته باشد.
در این صورت حتی اگر زوج هم در دفتر حضور پیدا نکند، در این صورت صیغه طلاق جاری خواهد شد. سردفتر دفتر ثبت ازدواج و طلاق مجاز به جاری کردن صیغه طلاق است و رعایت کردن کلیه موازین شرعی و قانونی لازم و ضروری است. در صورتی که زوجه برای اجرای صیغه طلاق از طرف شوهر خود وکالت بلاعزل داشته باشد اگر شوهر او نیز در دفتر ثبت ازدواج و طلاق حضور نیابد بازهم صیغه طلاق توسط سردفتر می‌تواند برای زوجین جاری شود.
نکته مهم در مورد طلاق توافقی این که است که این نوع طلاق نیز کراهت دارد و این کراهت از جانب زن و شوهر است که اعمال می‌شود، آن ها براساس توافقات قبلی خود از هم جدا می‌شوند، در مفهوم طلاق توافقی اگر زن از بخشی از حقوق مالی خود صرف نظر کند، در این صورت این نوع طلاق از نوع طلاق بائن است، در صورتی که زن از نوع مدخوله باشد باید لازم است که سه طهر را نگه دارد.
در غیر این صورت لازم است که به مدت سه ماه عده نگه دارد، طلاق بائن متضاد طلاق رجعی است. مرد در طلاق رجعی می‌تواند دوباره به زن خود رجوع کند مشروط به این که در دوران عده باشد، حتی اگر بین آن ها صیغه ازدواج جاری نشود، مرد زمانی می تواند به زن خود رجوع کند که زن به مالی که به مرد خود بخشیده رجوع نکند.