دوربینهای مداربسته از اسباب و لوازمی است که همواره افراد از مزایا و معایب آن بحث می‌نمایند و امروزه به ضرورتی بزرگ مبدل شده است.
برخی معتقدند که با نصب دوربین مداربسته در اماکن عمومی، حریم خصوص اشخاص نقض میگردد. البته این حریم شخصی یک امر نسبی است و در جوامع و فرهنگ‌های گوناگون، متفاوت است.
اما دسته‌ای دیگر معتقدند برای ایجاد امنیت عمومی، پیشگیری از جرم و… نصب دوربین های مدار بسته ضروری است و نیروهای امنیتی اعم از نیروی انتظامی و پلیس و … بدین وسیله از حوادث، وقوع جرائم، نحوه سرقت از منازل و خودروها، لوازم مسروقه، نحوه نزاع دسته جمعی ، تصادفات وجرائم رانندگی و… اطلاع می‌یابند و به کشف جرم و تحقیقات آن کمک شایانی خواهد کرد و در حقیقت منفعت دوربین های مدار بسته بیشتر از مضراتش است.
در این مطلب برانیم تا با برسی قوانین مرتبط با نصب دوربین مداربسته، به امکان نصب دوربین در اماکن عمومی بپردازیم.
قوانین مرتبط با نصب دوربینهای مداربسته
مطمئنا تنظیم قوانین و مقررات، اهدافی را دنبال می‌کند که مهمترین آن، حفظ امنیت افراد جامعه و حفظ حقوق عمومی است.
در کشور ایران هم مانند سایر کشورها، برای حفظ امنیت مردم تلاش‌هایی صورت گرفته است و قوانینی تدوین شده است و مردم موظف و ملزم به تبعیت از آن قوانین می‌باشند.
در قوانین جاری، قانونی در خصوص نصب و استفاده از دوربین مداربسته تدوین نشده، ولی میتوان با استفاده از سایر قوانین و تحلیل وتفسیر آنها ، بخشی از قوانین را به دوربینهای مداربسته نیز تعمیم داد. از آن جمله میتوان به 5 مستند قانونی مهم ذیل اشاره کرد:
اصل ۲۵ قانون اساسی:
«بازرسی و نرساندن نامه‌ها، ضبط و فاش کردن مکالمات تلفنی، افشای مخابرات تلگرافی و تلکس، مخابره و نرساندن آنها، استراق سمع و هر گونه تجسس ممنوع است مگر به حکم قانون.»
در قانون اساسی، استراق سمع و گوش دادن مخفیانه به حرف‌های دیگران، نظارت کردن بر افراد دیگر، منع شده است و تنها حکم قانون است که این ممنوعیت را می‌تواند از بین ببرد.
به عنوان نمونه: نیروهای امنیتی و انتظامی در کشور برای پیشگیری و کشف جرم وحفظ امنیت جامعه، از وسایل متفاوتی استفاده می‌کنند که یکی از مهمترین ابزارها، نصب دوربین مداربسته است.
اصل ۲۲ قانون اساسی:
«حیثیت، جان، مال، حقوق، مسکن و شغل اشخاص از تعرض مصون است مگر در مواردی که قانون تجویز کند.»
حیثیت و آبروی افراد باید حفظ شود و از هر گزندی مصون باشد. بی شک از مهمترین لوازم برای حفظ این حیثیت، دوربین مداربسته میباشد.
ماده ۴۱ منشور حقوق شهروندی :
«کنترل‌های صوتی و تصویری خلاف قانون در محیط های کار، اماکن عمومی، فروشگاه‌ها و سایر محیط‌های ارائه خدمت به عموم، ممنوع است.»
برای نصب دوربین مداربسته در هر مکانی، قوانین خاصی مدنظر است که باید رعایت گردد، این ماده به نصب خلاف قانون در محیط‌ها اشاره کرده است و اگر با رعایت شرایط و قوانین صورت پذیرد، قطعا منعی نخواهد داشت.
ماده ۱۱۲۵ قانون مدنی :
«دلایل اثبات دعوی عبارتند از: اقرار.اسناد کتبی.شهادت.امارات. قسم »
محاکم، فیلم‌ها و صداهای ضبط شده را مدرک جرم نمی‌دانند چرا که این موارد بسیار قابل تغییر هستند و امکان تقلب در آنها وجود دارد، از این رو این‌ها صرفاً اماره، قرائن و نشانه هایی است که در رأی قاضی تأثیر گذار است ، ولی به عنوان مدرک و دلیل نمی‌توان آنها را مورد استناد قرارداد.
ماده ۱۶۰ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲:
«ادله اثبات جرم عبارت از: اقرار، شهادت، قسامه و سوگند در موارد مقرر قانونی و علم قاضی است.»
صدای ضبط شده و یا تصویری که به وسیله دوربین مداربسته ضبط شده است به خودی خود دلیلی قطعی نیست و صرفاً به آگاهی بهتر قاضی کمک خواهد نمود.
امکان نصب دوربین مداربسته در اماکن عمومی
نصب دوربین مداربسته در محیط‌های عمومی و محیط‌هایی که روزانه افراد متعددی از آن جا عبور می‌کنند، مثل: مجتمع‌های تجاری، فروشگاه‌ها، سطح خیابان‌ها، بزرگراه‌ها ممنوع نیست.
ولی در برخی مکان‌های عمومی که از حساسیت‌های بالایی برخوردارند ممنوع میباشد و اشخاص باید برای نصب دوربین مداربسته، مجوز مخصوصی دریافت کنند. از حساس‌ترین مکان‌های عمومی میتوان به پایگاه‌های هوایی، پادگان‌ها، سفارت خانه‌ها، محیط‌های نظامی و … اشاره نمود.
آیا نصب دوربین در کوچه ها که معبر تردد همسایگان است، مجاز میباشد؟
کوچه‌ها به جهت اینکه محل عبور و مرور عابران و عموم مردم می‌باشند، زیرمجموعه محل‌های عمومی قرار می‌گیرند ولی طبیعتاً نسبت به مراکز خرید و … افراد کمتری تردد می‌کنند و جامعه کوچکتری در آن رفت و آمد دارند، از این رو اگر شما بخواهید برای مجتمع یا ساختمانتان دوربین مداربسته نصب کنید، باید سایر افرادی که در همسایگی شما ساکن هستند را در جریان قرار دهید و برای اطلاع دادن از وجود این دوربینها، از تابلوهای شماتیک دوربین مداربسته استفاده کنید و سایرین را از این که در این مکان دوربین مداربسته نصب شده است آگاه نمایید.
البته دقت کنید که نباید دوربین را طوری نصب کنید که به ساختمان‌های دیگر اشراف داشته باشد و فقط باید کوچه مدنظرتان باشد.
نصب دوربین مداربسته در آسانسورها
آسانسورها در مجتمع های مسکونی ، برج ها و ادارات و… فضای عمومی محسوب میشود و در صورتی که همراه با اطلاع رسانی به عموم باشد مجاز خواهد بود، ولی نصب هرگونه دوربین مخفی در محیط آسانسورها ویا هر مکان دیگر اگر بدون مجوز قانونی از نهادهای ذیصلاح باشد جرم محسوب شده و پیگرد کیفری خواهد داشت.
آیا بازبینی دوربینهای مداربسته نیاز به مجوز دارد؟
اگر فردی از وقوع جرم دچار خسارت شود، در صورتی که دوربین مداربسته در محل وقوع جرم وجود داشته باشد، پس از شکایت و به دستور قاضی، اشخاصی که متضرر شده‌اند این حق را دارند که با مجوز قضایی، نسبت به بازبینی فیلم دوربینها اقدام کنند.
نصب دوربین مخفی در اماکن عمومی
طبق قانون، استراق سمع و نظارت بر زندگی خصوصی افراد غیرقانونی است، ازاین‌رو استفاده از دوربین مخفی خلاف قانون است و کسی که دوربین مخفی نصب کرده نیز مجرم شناخته میشود و تصاویر ضبط شده نیز قابل استناد نیست.
به‌طورکلی دوربینهای مداربسته، استفاده و کاربردهای متنوعی دارند اما به طور کلی باید دانست که نصب دوبین‌ها نباید جهت سلب آسایش دیگران استفاده شود و عدم رعایت موازین حتماً پیگرد قانونی و جریمه و مجازات سنگینی در پی دارد.
شما می توانید سایر مقالات ما در این مورد و موارد دیگر را در پایگاه خبری یاسا دنبال نمایید.
