رانندگی و مقررات مختلف آن در آئین نامه راهنمایی و رانندگی

در این نوشته قصد داریم به مقررات مختلف در آئین نامه راهنمایی و رانندگی بپردازیم و آنها را به صورت مشروح بیان نماییم. پس در ادامه با ما همراه باشید.

مقررات مختلف رانندگی

ماده ۱۷۳: رانندگان وسایل نقلیه ای که در پشت سر وسیله نقلیه دیگر حرکت می کنند، موظفند فاصله مناسبی را برای جلوگیری از تصادف حفظ کنند.

چگونگی رعایت فاصله مناسب به وسیله متن های آموزشی تهیه شده و با روش قاعده دو ثانیه از طریق کتاب های آموزشی موضوع تبصره ماده (۹۷) این آیین نامه، به درخواست کنندگان گواهی نامه آموزش داده می شود.

ماده ۱۷۴: کامیون های بزرگ و وسایل نقلیه دیگری که دارای یدک های طویل هستند و همچنین وسایل نقلیه ای که به صورت کاروان و دسته جمعی در یک ستون در جاده ها حرکت می کنند هنگام عبور باید فاصله بیشتری با وسایل نقلیه جلوی خود داشته باشند به طوری که وسیله نقلیه دیگری که از آنها سبقت می گیرد، بتواند پس از سبقت بار دیگر در جلو آنها وارد مسیر مجاز عبور خود شوند.

ماده ۱۷۵: سوار کردن بیش از ظرفیت مجاز تعیین شده در وسیله نقلیه و همچنین گذاشتن بار یا اشیا دیگر در قسمت جلو یا عقب آن اعم از درون یا بیرون که مانع دید راننده گردد ممنوع است.

ماده ۱۷۶: رانندگان وسایل نقلیه سنگین هنگام عبور از جاده های کم عرض و باریک یا عقب راندن، باید یک نفر کمک راننده برای پرهیز از هر گونه خطری همراه داشته باشند.

ماده ۱۷۷: حرکت با دنده خلاص در سرازیری ها ممنوع است.

ماده ۱۷۸: وسایل نقلیه نباید از روی لوله های آب آتش نشانی که برای خاموش کردن آتش در خیابان قرار گرفته اند، عبور نمایند، مگر با اجازه متصدیان آتش نشانی.

ماده ۱۷۹: رانندگان تاکسی ها و وسایل نقلیه مسافربری موظفند موارد زیر را رعایت نمایند:

• سوار کردن مسافر با داشتن مسافر قبلی در تاکسی های تلفنی، بی سیم و یا موسسات ویا شرکت های تاکسیرانی دربست ممنوع است.
• رانندگان تاکسی ها موظفند پس از سوار شدن مسافر و هنگام شروع به حرکت، تاکسیمتر را به کار اندازند. در صورت نداشتن یا خرابی تاکسیمتر حق کار کردن ندارند، مگر در نقاطی که شهرداری نصب تاکسیمتر را ضروری اعلام نکرده باشد.
• رانندگان وسایل نقلیه عمومی دیگر که دربست کرایه داده می شوند نباید بدون رضایت کرایه کننده شخص دیگری را سوار کنند.
• خودداری از بردن مسافر برای وسایل نقلیه عمومی و همچنین نرساندن مسافر به مقصد ممنوع است، مگر اینکه بر اساس ضوابط مربوط خارج از خدمت ( سرویس) باشند.
• رانندگان وسایل نقلیه عمومی و کمک رانندگان آنها نباید با مسافران با خشونت و بی احترامی رفتار نمایند.

ماده ۱۸۰: رانندگان حق ندارند ضمن رانندگی، دخانیات استعمال نمایند یا خوراکی یا آشامیدنی میل کنند و استفاده از هر گونه وسایل و تجهیزات مانند تلفن همراه که باعث انحراف ذهنی و رفتاری راننده گردد ممنوع است. رانندگان موظفند در هر حال به طور کامل به جلو توجه داشته باشند.

ماده ۱۸۱: رانندگی برای کسی که نوشابه الکلی یا مواد مخد و داروهای خواب آور مصرف کرده تا رفع کامل آثار آن ممنوع است.

ماده ۱۸۲: سوار کردن اشخاص آلوده به کثافات در وسایل نقلیه عمومی مسافربری مجاز نیست.

ماده ۱۸۳: راننده موظف است هنگام رانندگی، گواهی نامه رانندگی خویش، بیمه نامه شخص ثالث خودرو و کارت شناسایی خودرو را همراه داشته باشد و در صورت درخواست ماموران راهنمایی و رانندگی و یا پلیس راه، آنها را تسلیم نماید.

مامور موظف است پس از ملاحظه و بررسی مدارک آنها را باز گرداند، مگر در مواردی که به موجب قانون یا آیین نامه، اخذ گواهی نامه به منظور درج تخلف در آن ضرورت داشته باشد. در این صورت در برابر دادن رسید، گواهی نامه اخذ می گردد.

ماده ۱۸۴: استفاده از بوق های شیپوری، سوت بلبلی و به طور کلی هر نوع وسیله آگاه سازی صوتی با صدای ناهنجار و غیر عادی در مناطق مسکونی و همچنین زدن بوق ممتد یا غیر ضروری یا مکرر و یا زدن بوق در محل هایی که این عمل به وسیله علایم منع شده است، ممنوع است.

استفاده از بوق برای مقاصدی مانند صدا زدن افراد، جلب توجه مسافر، اعلام حضور و باز کردن درب منزل، خداحافظی و مانند آنها ممنوع است.

ماده ۱۸۵: وسایل نقلیه امدادی که مجاز به داشتن چراغ گردان یا آژیر خطر ویژه می باشند تنها هنگامی که برای انجام ماموریت های مهم و فوری در حرکتند، باید از آنها استفاده نمایند.

ماده ۱۸۶: وسایل نقلیه انتظامی و امدادی، هنگامی که برای انجام ماموریت فوری در حرکتند در صورت به کار بردن چراغ گردان ویژه اعلام خطر یا آژیر، تا حدودی که موجب بروز تصادف نشود، مجاز به انجام اعمال زیر می باشند:

• توقف در محل ممنوعه.
• تجاوزاز سرعت مجاز و سبقت از سمت راست وسیله نقلیه دیگر.
• عبور از طرف چپ راه و همچنین دور زدن در نقاط ممنوعه.
• گذشتن از چراغ قرمز یا رعایت نکردن علایم دیگر ایست، مشروط به این که از سرعت وسیله نقلیه در این گونه محل ها تا خداقل امکان کاسته شود.

ماده ۱۸۷: درهای وسایل نقلیه در حال حرکت باید به طور کامل بسته باشد و باز کردن آنها پیش از توقف کامل مجاز نیست.

ماده ۱۸۸: اتومبیل های مدارس تنها هنگام سوار و پیاده کردن دانش آموزان حق استفاده از علایم دیداری یاد شده در ماده (۶۰) را دارند.

ماده ۱۸۹: استفاده از لاستیک های فرسوده و غیر استاندارد در وسایل نقلیه ممنوع  است. هنگام برف و یخبندان و به طور کلی در صورت اعلام مقامات مرتبط و یا ماموران راهنمایی و رانندگی و یا پلیس راه، رانندگی با وسیله نقلیه ای که چرخ های آن به زنجیر و یا لاستیک یخ شکن مجهز نباشد، ممنوع است.

ماده ۱۹۰: راندن وسیله نقلیه ای که بیش از ظرفیت مندرج در کارت مشخصات، بار یا مسافر گرفته ممنوع است.

ماده ۱۹۱: عبور وسایل نقلیه از میان دستجات ارتش یا ماموران انتظامی یا دانش آموزان یا تشییع کنندگان جنازه ها یا دیگر دستجات تشریفاتی و بوق زدن در این گونه موارد مجاز نیست.

ماده ۱۹۲: عبور وسایل نقلیه از پیاده روها و توقف آنها روی پیاده رو ممنوع است.

ماده ۱۹۳: سوار شدن و سوار کردن اشخاص روی گلگیر یا رکاب یا سایر قسمت های بیرونی وسایل نقلیه ممنوع است.

ماده ۱۹۴: راندن و یا حرکت با اسکیت و اسکوتر و مانند آنها در معابر عمومی ممنوع است. مگر در مسیرهایی که از سوی راهنمایی و رانندگی با نصب تابلو ویژه، مجاز اعلام شده باشد.

ماده ۱۹۵: عبور وسایل نقلیه سنگین که حداکثر سرعت آنها از ۱۵ کیلومتر در ساعت تجاوز نمی کند مانند تراکتورهای زنجیری و غلطک های جاده کوبی و غیره باید پیش از رسیدن آنها به اولین پست راه آهن یا ایستگاه، خبر داده شود تا تدارک احتیاطی لازم برای عبور بی خطر آنها از تقاطع راه آهن فراهم گردد.

ماده ۱۹۶: رانندگان این گونه وسایل نقلیه موظفند هنگامی که عبور آنها از تقاطع راه آهن مجاز است پیش از رسیدن به آن توقف کامل کنند و پس از دیدن دو طرف و اطمینان از نبودن خطر احتمالی از آنجا بگذرند. هنگامی که نزدیک شدن قطار به وسیله علایم یا صدای لکوموتیو اعلام می شود، تا عبور قطار نباید از تقاطع عبور نمایند.

ماده ۱۹۷: هر گاه مامور راهنما در محل تقاطع راه آهن حضور داشته باشد، عبور از تقاطع باید با فرمان او انجام گیرد.

ماده ۱۹۸: هیچکس حق ندارد وسیله نقلیه ای را که متعلق به او نیست یا راننده آن نمی باشد، بدون اجازه کسی که آن را در اختیار دارد از محل خود حرکت دهد یا با آن رانندگی کند، مگر ماموران انتظامی با رعایت قوانین و مقررات و در چارچوب وظایف قانونی.

ماده ۱۹۹: هیچکس حق ندارد به شخصی که گواهی نامه رانندگی ندارد اجازه رانندگی با وسیله نقلیه خود را بدهد. با متخلف برابر مقررات کیفری رفتار خواهد شد.

ماده ۲۰۰:  هیچکس حق ندارد وسیله نقلیه ای را که طبق نظر کارشناس راهنمایی و رانندگی و یا پلیس راه دارای عیب و نقص فنی بوده یا وسایل ایمنی کامل مقرر در این آیین نامه را نداشته باشد، در راه ها براند.

ماده ۲۰۱: ماموران راهنمایی و رانندگی یا پلیس راه، حسب مورد، پس از اعلام مراجع صلاحیت دار به منظور پیشگیری از حوادث مکلفند از عبور و مرور در راه هایی که به علت خرابی، جاری شدن سیل، ریزش کوه و بهمن و یا علت های دیگر خطرناک می باشند تا تعمیر و رفع علت های خطر، جلوگیری به عمل آورده و یا از حرکت وسایل نقلیه غیر مجهز به تجهیزات لازم ممانعت به عمل آورند.

ماده ۲۰۲: صدور مجوز جابه جایی مسافر در شهرها و حومه آنها با شهرداری محل می باشد.

ماده ۲۰۳: حمل مسافر با وسایل نقلیه باربری ممنوع است. همچنین حمل مسافر با وسایل نقلیه ای که دارای پلاک شخصی بوده و پیشتر مجوز لازم برای جابه جایی مسافر از وزارت راه و ترابری و یا شهرداری دریافت ننموده باشند، مگر در شرایط اضطراری و با اجازه پلیس راه و یا راهنمایی و رانندگی.

ماده ۲۰۴: در صورت نبود امکانات لازم برای رساندن مجروحان به مراکز درمانی، کلیه رانندگان مکلفند همکاری لازم را برای رساندن مصدومان تصادفات رانندگی به اولین مرکز درمانی انجام دهند.

ماده ۲۰۵: هیچکس حق ندارد در حالی که سوار دوچرخه یا کفش های چرخ دار یا سه چرخه های بدون رکاب مانند اسکیت و اسکوتر یا اتومبیل های اسباب بازی است به وسایل نقلیه در حال حرکت تکیه نماید و آنها را وسیله حرکت خود یا حرکت وسیله ای که بر آن سوار است قرار دهد.

تکیه نمودن و آویزان شدن اشخاص نیز به وسایل نقلیه ممنوع است.

ماده ۲۰۶: ریختن شیشه، بطری، میخ، سیم، حلبی، مایعات لزج و چرب، نخاله های ساختمانی و زباله، مصالح ساختمانی، شستشوی وسایل نقلیه، ایجاد موانع و به طور کلی هر عملی که باعث سد راه و ایجاد خطر و انحراف وسایل نقلیه از مسیر حرکت باشد بر روی راه ها، شانه جاده ها و حریم قانونی آنها ممنوع است.

همچنین ریختن هر گونه زباله، ضایعات و اشیا، آب دهان و مانند آن از درون خودرو به وسیله راننده و یا سرنشینان ممنوع است.

ماده ۲۰۷: نصب هر نوع علایم و پلاک های متفرقه و همچنین الصاق یا نصب یا نقش هر نوع آگهی،نوشته، عکس و نوشتن عبارات و ترسیم نقوش روی شیشه ها یا بدنه درونی یا بیرونی وسایل نقلیه به منظور تجارت، تبلیغ، نمایش و مانندآن ممنوع است، مگر بر اساس ضوابطی که به پیشنهاد شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور به تصویب وزیر کشور خواهد رسید.

در مورد جاده ها با تصویب وزارت راه و ترابری اقدام می شود.

ماده ۲۰۸: حرکت وسایل نقلیه دارای چرخ فلزی در معابر شهری مجاز نیست.

ماده ۲۰۹: اعمال زیر در خیابان ها و معابر شهری ممنوع است:

• ورزش و مسابقه های ورزشی، مسابقه با اسب یا حیوانات دیگر و وسایل نقلیه، بدون کسب مجوز از مقامات صلاحیت دار.
• بستن، خوراک دادن و رها کردن دام ها و پرندگان.
• انجام هر گونه حرکات پرشی، نمایشی ، تک چرخ، دور زدن درجا، رانندگی همراه با صدای ناهنجار و ممتد بوق یا صدای اگزوز و اصطکاک چرخ ها و مانند آنها.

ماده ۲۱۰: هرکس که مسئول حرکت و هدایت حیوانات است، هنگام عبور از عرض یا طول معابر در شب باید از علایم سیار مانند (فانوس، چراغ های الکتریکی، دستانه یا راکت شبرنگ دار) استفاده نماید.

رانندگان موظفند با دیدن حرکت گله و رمه از سرعت خود کاسته و در صورت لزوم تا عبور احشام توقف نمایند. به هر حال عبور دادن حیوانات از نقاط مشخص شده و تا حد امکان دارای روشنایی ضرورت دارد.

ماده ۲۱۱: دستگاه های مسئول موظفند پیش از بسته شدن تمام یا بخشی از راه برای انجام هر نوع عملیات اجرایی اعم از تعریض، تعمیر، نگهداری، حفاری و مانند آنها، هماهنگی های لازم را انجام داده و با اطلاع ادارات راهنمایی و رانندگی و یا پلیس راه اقدام و مراتب رابه آگاهی مردم برسانند.

ماده ۲۱۲: اشخاصی که به هر عنوان روی راه های عمومی کار می کنند، موظفند پیش از شروع به کار، علایم ایمنی عبور و مرور را بر اساس ضوابط و استانداردهای ایمنی در عملیات اجرایی راه ها که به تایید مسئولین مرتبط می رسد در محل نصب و همچنین لوازم کار، لباس های کارگران و وسایل نقلیه خود را به علایم هشدار دهنده مجهز نمایند.

در غیر این صورت ماموران راهنمایی و رانندگی و پلیس راه موظفند از کار آنان جلوگیری به عمل آورند.

ماده ۲۱۳: شهرداری ها و ماموران متصدی ایجاد فضای سبز، نصب کننده اتاقک (کیوسک) تلفن و مانند آنها موظفند مثلث دید رانندگان را در تقاطع ها باز نگهدارند.

ماده ۲۱۴: جز ماموران صلاحیت دار هیچکس حق ندارد برای هدایت، حفاظت و کنترل وسایل نقلیه در سواره رو خیابان بایستد یا قدم بزند.

ماده ۲۱۵: پیادگان موظفند که:

• در محل هایی که پیاده رو وجود دارد از سطح سواره رو استفاده نکنند.
• در محل هایی که پیاده رو وجود ندارد یا در صورت وجود به دلایلی غیر قابل تردد باشد باید از منتهی الیه سمت چپ سواره رو و عکس جهت حرکت وسایل نقلیه عبور نمایند.
• برای گذشتن از عرض راه، تنها از گذرگاه های پیاده، پل های هوایی و گذرگاه های زیرزمینی مجاز عبور نمایند.
• از دویدن، پریدن و ورود ناگهانی به سطح سواره رو خودداری کرده و مراقب حرکت وسایل نقلیه باشند.
• از حصار آزادراه ها نگذرند و در بزرگراه ها و خیابان ها از لا به لای درختان و گل بوته های حاشیه و میانه راه عبور نکنند.
• در تقاطع ها با روشن شدن چراغ سبز مقابل خود (چراغ عابر) حرکت نمایند و هنگامی که چراغ عابر قرمز بود عبور نکنند.
• از موانع و خط کشی خطوط ویژه، سواره رو خیابان ها و میدان ها عبور نکنند.
• در بزرگراه ها و خیابان های اصلی، از خارج از گذرگاه های تعیین شده عبور نکنند.
• در سواره رو خیابان برای سوار شدن به وسیله نقلیه و همچنین صحبت کردن یا خرید و فروش با راننده یا سرنشینان وسایل نقلیه، توقف نکنند.

ماده ۲۱۶: رانندگی با وسایل نقلیه دارای پلاک دولتی که علامت مشخص کننده روی شیشه یا دیگر قسمت های تعیین شده آن الصاق یا نصب نشده باشد، ممنوع است.

ماده ۲۱۷: رانندگانی که دچار معلولیت و یا ناشنوایی هستند باید با علامت ویژه ای که روی شیشه عقب وسیله نقلیه الصاق می شود، دیگر رانندگان را از وضعیت خود آگاه سازند تا رانندگان با دیدن آن علامت، علاوه بر رعایت مقررات این آیین نامه، احتیاط لازم را بنمایند.

ماده ۲۱۸: شهرداری ها موظفند پیاده روهای استاندارد، هموار و ایمن با در نظر گرفتن عبور سالخوردگان و معلولان با صندلی چرخ دار و یا بدون آن، در حاشیه معابر شهری ایجاد کنند و با توجه به موقعیت جغرافیایی شهر، در محل های مناسب نیز مسیر عبور دوچرخه سواران را تا حد امکان و به صورت جداگانه ایجاد نمایند.

ماده ۲۱۹: شهرداری ها موظفند به منظور افزایش ایمنی عبور و مرور، با همکاری زیر مجموعه های وزارت نیرو، برای تامین روشنایی معابر شهرها اقدام نمایند.

ماده ۲۲۰: رانندگان و سرنشینان وسایل نقلیه موظفند هنگام حرکت وسیله نقلیه کمربندهای ایمنی خود را بسته نگاه دارند.

ماده ۲۲۱: باز گذاشتن در صندوق عقب وسیله نقلیه در حال حرکت، یا نصب پرده یا کرکره یا هر چیز دیگری که مانع دید عقب وسیله نقلیه شود ممنوع است.

ماده ۲۲۲: ریزش روغن، نفت گاز، بنزین و مایعات آلوده و تخریب کننده دیگر در راه ها ممنوع است.

ماده ۲۲۳: زمان لازم الاجرا شدن آن دسته از احکام این آیین نامه که اجرای آنها مستلزم آموزش، اطلاع رسانی عمومی یا کسب مهارت های خاص باشد، اول مهرماه سال ۱۳۸۴ تعیین می شود.