در قانون ما برای تمامیت جسمانی افراد ارزش خاصی قائل شده است. به طوری که هرکس عامدانه یا غیر عامدانه آسیبی به یکی از اعضا و جوارح مانند دست یا قلب و همچنین منافع آن مانند حس بویایی، حافظه و حتی عقل، وارد کند به همان اندازه باید مجازات شود. اگر هم این آسیب به جان یک نفر باشد فرد باید مجازاتش را با جان خود یا خسارت مالی آن جبران کند.
پس به طور کلی، برای جبران خسارات وارده به تمامیت جسمانی افراد، مانند ضرب و جرح و قتل، دو راه پیش رو داریم. اول آن که اگر کسی عالمانه و عامدانه به دیگری سو قصدی داشته باشد، به همان اندازه‌ای که آسیب به فرد وارد کرده خودش نیز آسیب خواهد دید. همان اصطلاح معروف چشم در مقابل چشم و دندان در مقابل دندان! یعنی اگر فردی موجب کوری دیگری با آسیب به یک چشم او شود، یک چشم خود را از دست خواهد داد. به این کار قصاص می‌گویند. اگر به هر طریقی قصاص چه بر روی عضو و چه برای جان اتفاق نیوفتد؛ فرد باید به زیان‌دیده دیه مناسب را پرداخت نماید. پس دیه هم مانند قصاص هم برای نفس و هم برای اعضا و منافع می‌باشد.
حالت کما
کما به حالتی از افراد می‌گویند که بین مرگ و زندگی قرار دارند و بیهوش هستند. کما از لحاظ پزشکی به دلایل مختلفی می‌تواند اتفاق بیوفتد. اگر فردی عامدانه یا از روی قصور دیگری را به حالت کما بیاندازد، باید دیه پرداخت کند. در واقع، دیه کما جز دیه منافع است چرا که به هوش بودن فرد به خطر افتاده است.
دیه کما
دیه کما به دو صورت محاسبه می‌شود. در یک موقعیتی ممکن است فرد پس از کما دوباره به هوش بیاید، در این صورت مطابق ماده 680 قانون مجازات اسلامی، برای ایامی که او در حالت اغما قرار داشته، ارش تعیین می‌شود.
ارش نوعی از خسارت مالی است که میزان آن مشخص نیست و از قبل در قانون تعیین نشده است. بلکه بنا به دستور قاضی و با در نظر گرفتن نظر کارشناس مخصوص که در این مورد نظر کارشناسی پزشکی قانونی لازم است، تعیین می‌شود. میزان این خسارت بسته به طول بازه زمانی که فرد در بیهوشی گذارنده متفاوت خواهد بود.
در صورتی که بزه‌دیده به هوش بیاید، علاوه بر ارش دوران بیهوشی، می‌تواند دیه عوارضی را که بخاطر بیهوشی در او ایجاد شده است را نیز جداگانهب بررسی کند. برای مثال، هم بیهوش بوده، هم دست و پایش شکسته و هم بعد از به هوش آمدن بیناییش تضعیف شده است. در اینجا هم ارش بیهوشی به تنهایی و هم دیه دست و پا و بینایی ضعیف شده به او پرداخت خواهد شد.
حالت دومی که برای دیه کما قابل تصور است، آن است که فرد به کما رفته به هوش نیاید و بعد از مدتی فوت کند. سوالی که اینجاست این است که آیا به وراث این فرد برای جبران این فقدان، هم ارش ایام اغما تعلق می‌گیرد و هم دیه نفس یعنی دیه کامل انسان؟
باید ابتدا به ساکن، برسی شود که آیا فوت این فرد به دلیل آسیبی است که مجرم به او وارد کرده و او برای آن در کما است یا خیر. در برخی موارد ممکن است فرد در حالت اغما، به دلیل دیگری فوت کند. به عنوان به مثال مجرم با وارد کردن ضربه‌ای به سر او، او را به این حال انداخته ولی بزه‌دیده پس از مدتی که در بیهوشی به سر می‌برد، به دلیل سکته قلبی یا بیماری سرطان فوت می‌کند. در چنین حالاتی، بزهکار باید ارش ایام کما را برای جبران خسارتی که به فرد متوفی وارد کرده بپردازد.
اما در موارد متعددی، فرد به همان دلیلی که به کما رفته است، فوت می‌کند. مثلا با ضربه‌ای که به سرش وارد شده مدتی در اغما است و پس از آن به دلیل خون‌ریزی مغزی جان می‌بازد. در این شرایط، ارش کما تبدیل به دیه نفس یعنی دیه کامل انسان می‌شود. در واقع دیگر دو خسارت متوجه بزهکار نیست و او فقط باید دیه کامل انسان را به اولیای دم پرداخت نماید. استدلال چنین حرکتی نیز، این مسئله است که دیه نفس همه تن آدمیزاد را در برمی‌گیرد. یعنی از کوچکترین اعضای بدن تا اعضای حیاتی، پس وقتی فرد دیه نفس را می‌پردازد، در واقع به طور کامل جبران خسارت کرده است.
میزان دیه نفس
دیه کامل انسان و به تبع آن دیه اعضا و منافع که به صورت نسبت از دیه نفس به‌دست می‌آید، رقم ثابتی نیست و هر ساله با تصویب قوه قضاییه این نرخ تغییر می‌کند. در حال حاضر دیه کامل مرد 480 میلیون تومان و دیه کامل زن به تبع 240 میلیون تومان می‌باشد.
در مورد دیه مادون نفس تا میزان یک سوم دیه کامل مرد، در مورد زن و مرد برابر است و برای بیشتر از آن دیه زن نصف مرد محاسبه می‌شود.
نکته مهمی که باید به آن توجه کنید این است که پرداخت تفاضل دیه، فقط مختص به حکم قصاص نفس در قتل عمد است.
خیلی عالی بود من خیلی چیزا از این یاد گرفتم
دیه شکسته شدن کتف و ترک خوردن لگن چقدر است
آیا شرکت‌های بیمه گر خسارت دوران کما رو پرداخت می‌کنند؟؟