بخشیدن مهریه و اعتبار سند دست نویس بخشش در رویه فعلی محاکم

یکی از دغدغه‌های خانم هایی که قصد بخشش مهریه خود را دارند، این است که به چه روش باید این کار را انجام دهند، آیا میتوان اعتباری برای سند بخشش مهریه به صورت دست نوشته قائل شد، آیا اگر مهریه را بخشیدیم باز میتوانیم از این کار منصرف شویم. قبل از شروع به بیان مطالب، به عنوان یک اصل و قاعده به این مطلب توجه داشته باشید که اگر زن سند یا نوشته ای به زوج داده باشد و در آن اقرار به دریافت مهریه خود کرده باشد، کار بسیار دشوار است.

زیرا ادعای بعدی زن، انکار بعد از اقرار محسوب می شود که در دادگاهها پذیرفته نیست مثلا دیده شده است که زوجین به دفترخانه اسناد رسمی مراجعه کرده اند وبرای بخشیدن مهریه زن سند اقرار نامه مهریه را امضاء کرده است در این حالت مهریه دریافت شده محسوب او می شود و ادعای بعدی نگرفتن مهریه پذیرفته نمی شود مگر این که زن ثابت کند که اقرار او فاسد یا مبنی بر اشتباه و غلط بوده است.

دراین مقاله سعی شده مخاطبین محترم را با اعتبار بخشش مهریه و سند دست نویس بخشش مهریه در رویه فعلی محاکم کشور آشنا نماییم.

بخشش مهریه به صورت دست نوشته یا سند عادی و اعتبار آن در محاکم

یکی از روش‌های مرسوم بخشیدن مهریه به صورت دست نوشته و در  کاغذ معمولی است. در این روش زن با دستخط خود متنی با این مضمون که همه مهریه خود یا قسمتی از آن را بخشیده و دیگر ادعایی نسبت به مهریه از همسر خود ندارد می‌نویسد، امضا می‌کند و تاریخ بر آن درج می‌کند.

مطلع باشید که این سند از نظر قانونی دارای اعتبار نمی باشد و زوج با استناد به این دست نوشته نمی‌تواند ادعا کند که مهریه همسر به او بخشیده شده و دیگر نیاز به پرداخت آن نیست. البته گاهی اوقات این بخشش معوض و در قبال دریافت وجه یا مال دیگری صورت میگیرد که شرایط کمی متفاوت تر خواهد بود.

بخشش مهریه به صورت شفاهی

گاهی زن به صورت شفاهی و در حضور تعدادی شاهد اعلام می‌کند که مهریه خود را بخشیده و دیگر ادعایی نسبت به آن ندارد. هر چند که در این حالت شهود هم وجود دارد و شهادت می‌دهند که زن به اراده خود این کار را انجام داده ولی همچنان این روش هم اعتباری در محاکم ندارد، خانم و آقا نمی‌توانند ادعا کنند که مهریه بخشیده شده.

بخشیدن مهریه در دفاتر اسناد رسمی با حضور پدر

تنها روش قانونی که برای بخشش مهریه وجود دارد و در محاکم دادگستری نیز به آن اعتبار میدهند، مراجعه زن به دفتر خانه اسناد رسمی است.

برای انجام این کار زن به همراه مدارک هویتی و سند ازدواج و در معیت پدر خود به دفتر ثبت اسناد رسمی مراجعه  و بسته به شرایطی که دارد یک سند برای بخشش مهریه تنظیم و امضا میکند. این بخشش مهریه می‌‌تواند در ازای گرفتن یک ملک یا مال یا در ازای گرفتن حق طلاق و … باشد.

بخشش مهریه در طلاق توافقی

بخشش مهریه در طلاق توافقی قاعدتا بر مبنای توافقات زوجین حاصل میگردد و قانون هم به آن احترام می‌گذارد. برای مثال زوجین می‌توانند توافق کنند که خانم همه مهریه خود را ببخشد، یا بخشی از آن را بخشیده و قسمت دیگر را دریافت کند.

برای بخشش مهریه در طلاق توافقی  نیاز به حضور زن در دفتراسنادرسمی نیست و زوجین می‌توانند در وکالت‌نامه‌ای که به وکیل دادگستری می‌دهند مشخص کنند که وکیل از سمت خانم اختیار دارد مهریه را ببخشد یا دریافت کند.

بخشش مهریه در ازای گرفتن حق طلاق

تحت شرایطی زوجین تصمیم می‌گیرند که در حالت برابری از حقوق خود قرار بگیرند. مثلا زن دارای حق طلاق گردد و در ازای آن مرد دیگر مسئولیتی برای پرداخت مهریه همسر خود که در سند نکاحیه ذکر شده نداشته باشد.

در این صورت زوجین پس از ثبت ازدواج  باید به دفتر اسناد رسمی مراجعه کنند و سندوکالت رسمی مبنی بر بخشش مهریه در ازای گرفتن حق طلاق را تنظیم و امضا کنند.

البته این وکالت نامه به این صورتی است که اگر خانم قصد رجوع به مهریه خود را داشته باشد، حق طلاق او نیز سلب خواهد شد.

آیا پس از بخشیدن مهریه می توان از آن رجوع نمود؟

درشرایط ذیل امکان رجوع از مهریه بخشیده شده امکانپذیر خواهد بود.

بذل مهریه:

بذل به معنای بخشیدن مهریه است. وقتی در سندرسمی عنوان بخشیدن مهریه قید می‌شود و زوجه مهریه خود را در ازای حق طلاق یا مال مشخصی به زوج بخشیده باشد، می‌تواند در شرایط خاص به آن رجوع کند.

برای مثال اگرمردمالی را که در سند تنظیم شده را به زن انتقال ندهد یا حق طلاق را از خانم سلب کند، زن میتواند در عوض به مهریه خود رجوع کند.

هبه مهریه:

هبه مهریه به دو دسته تقسیم می شود:

• هبه معوض : حالتی که زن در ازای گرفتن مال یا حقی مهریه را می بخشد، هبه معوض است. برای مثال اگر زن در ازای گرفتن خانه مهریه خود را هبه کند و آقا آن را پرداخت نکند خانم می‌تواند به مهریه رجوع کند.
• هبه غیر معوض : هبه غیر معوض زمانی مصداق پیدا میکند که خانم بدون پرداخت یا قول پرداخت مالی مهریه خود را هبه می‌کند که در این صورت می‌تواند با مراجعه به دادگاه به مهریه خود رجوع کند.

مهریه غیر قابل رجوع (سعی کنید سند ابرای مهریه به شوهرتان ندهید)

وقتی که زن مهریه خود را ابرا می‌کند دیگر نمی‌تواند به مهریه خود رجوع کند. بر اساس ماده ۲۸۹ قانون مدنی: ابراء عبارت از این است که داین از حق خود به اختیار صرف نظر نماید. وقتی زن در سند ازدواج قید کند که مرد را از پرداخت مهریه ابرا نموده یا او را بری از ذمه کرده، حق رجوع ساقط خواهد شد.

بخشش مهریه بدون شاهد

زن برای بخشش مهریه خود به رضایت یا اذن پدر نیاز دارد هرچند این مورد قانونی نیست ولی رویه جاری سازمان ثبت اسناد کشور به این ترتیب است و حتی اگر پدر هم فوت شده باشد یا به هر دلیلی امگان حضورش مقدور نباشد، باید با رضایت برادر این کار انجام شود. لذا برای بخشش مهریه نیاز به شاهدی به غیر از پدر یا برادر نیست و بدون شاهد این فرایند امکانپذیر است.

بخشش مهریه در ازای گرفتن حضانت فرزند

اگر خانم و آقا در زمان طلاق توافق کنند که خانم مهریه خود را در ازای حضانت فرزند مشترک خود ببخشد و حضانت را بگیرد، دادگاه بر اساس این توافق طلاق را انجام خواهد داد.

مهریه بعد از فوت شوهر

زمانی که مرد فوت می‌کند، اگر مال یا ترکه ای از خود به جا گذاشته باشد، زن می‌تواند به میزان مهریه خود اموال را مطالبه کند ولی اگر مرد اموالی نداشته باشد دریافت مهریه منتفی است. البته اگر پدرمرد یا شخص ثالثی در زمان عقد ضمانتی برای پرداخت مهریه زن داده باشد، زن می‌تواند مهریه را  از آنها مطالبه کند.

مهریه بعد از فوت زن

زمانی که زن فوت شود پرداخت مهریه از مرد ساقط نمی‌شود و ورثه زن می‌توانند متناسب با مهریه اقدام قانونی نمایند. البته از آنجایی که مرد خود جز وراث همسرش است سهم او از مهریه کسر خواهد شد.

بهتر است مطلع باشید، که موضوع مطالبه مهریه زمانی اتفاق می‌افتد که خانم مهریه خود را نبخشیده یا دریافت نکرده باشد و طبق قوانین اگر خانم دوشیزه باشد مهریه او نصف بحساب می آید.

بخشیدن مهریه در عقد موقت

یکی از ارکان مهم در عقد موقت تعیین مهریه است. در عقد موقت هم مانند عقد دائم، زن می‌تواند مهریه خود را دریافت یا بذل کند. برای دریافت آن اگر صیغه عقدشان در دفتر ثبت اسناد رسمی ثبت شده باشد باید از اداره اجرای ثبت اقدام کنند.

اگر در دفاتر ثبت اسناد رسمی ثبت نشده باشد باید ابتدا در دادگاه عقد موقت را ثابت کنند وپس از آن مطالبه مهریه را مطرح منماید.بخشش مهریه در عقد موقت هم در دفتر ثبت اسناد رسمی با همین فرآیند صورت می‌گیرد.

شما میتوانید سایر مقالات مرتبط را در پایگاه خبری یاسا دنبال نمایید.