بررسی کامل جرم رانندگی بدون گواهینامه

رانندگی بدون اخذ گواهینامه مبحثی است که همیشه در اذهان اشخاص، محل سوال بوده و بعضا در عرف مردم به اشتباه تصوراتی درباره رانندگی بدون گواهینامه و تصادف وجود دارد. سوال اینجاست، که اگر کسی گواهینامه نداشته باشد و رانندگی کند آیا  مرتکب جرم شده است؟ و آیا اگر تصادفی به وقوع بپیوندد، آیا وی به دلیل نداشتن گواهینامه مقصرشناخته خواهدشد یا خیر؟ در این مقاله تلاش میکنیم تا مخاطبین محترم را با این موضوعات آشنا نماییم. همراهمان باشید.

مجازات رانندگی بدون گواهینامه

در حال حاضر طبق قانون نحوه وصول برخی از درآمد های دولت و مصرف آن در موارد معین، مجازات های مقرر شده در ماده ۷۲۳ قانون مجازات اسلامی ملاک عمل نخواهد بود و به جای آن جزای نقدی از متخلفین دریافت خواهد شد.

در قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات که مصوب سال ۱۳۷۵ می باشد رانندگی بدون گواهینامه توسط قانونگذار جرم انگاری شده و برای آن مجازاتهایی نیز تعیین گردیده است.

در ماده 723 بیان شده: هرکس بدون اخذ گواهینامه رسمی، اقدام به رانندگی و یا تصدی وسایل موتوری که مستلزم داشتن گواهینامه مخصوص است، بنماید و همچنین هرگاه کسی که به موجب حکم دادگاه از رانندگی وسایل نقلیه موتوری ممنوع شده، به رانندگی وسائل مزبور مبادرت ورزد، برای بار اول به حبس تعزیری تا دو ماه یا جزای نقدی تا یک میلیون ریال و یا هر دو مجازات و در صورت ارتکاب مجدد به دو ماه تا شش ماه حبس محکوم خواهد شد.

مجازات رانندگی بدون گواهینامه بار اول و دوم

طبق آنچه در ماده ۷۲۳ بیان شده، ممکن است در بار اول فرد یا به جزای نقدی یا به حبس یا به هر دو محکوم می شود و اختیار آن با قاضی است که چه تصمیمی در این باره بگیرد.

اما اگر فرد برای بار دوم مرتکب این جرم شود، قطعا طبق ماده به مدت دو ماه تا ۶ ماه حبس در انتظار او خواهد بود که در اینجا فرد حبس نمی شود و مشمول مجازات های جایگزین خواهد شد.

البته همانطور که گفته شد، باید گفت مجازات رانندگی بدون وصف مذکور فقط جزای نقدی به همراه خواهدداشت.

رانندگی با گواهینامه غیر مرتبط

سوالی که پیش می آید این است که اگرشخص با داشتن گواهینامه اتومبیل با موتور سیکلت رانندگی کند چه حکمی خواهد داشت؟

نظریه مشورتی اداره حقوقی قوه قضاییه در این باره چنین بیان داشته :

رانندگی موتور سیکلت با گواهینامه اتومبیل در حکم نداشتن گواهینامه است و از مصادیق ماده ۷۲۳ قانون مجازات می باشد.

جرم تمدید نکردن گواهینامه

موضوع دیگر این که اگر شخص، گواهینامه خود را تمدید نکند به مثابه نداشتن گواهینامه نیست. زیرا گواهینامه فرد با پرداخت جریمه ای مختصر قابل تمدید است و از فرد آزمون جدید به عمل نمی آید.

تصادف در رانندگی بدون گواهینامه

باز هم تصور اشتباهی که وجود دارد این است که اگر شخصی بدون اخذ گواهینامه رانندگی کند و اتفاقا تصادفی رخ بدهد، در صورتی که او مرتکب تقصیری هم نشده باشد آیا وی قطعا و حتما مقصر است؟  قطعا این گونه نیست و برای مقصر شناخته شدن راننده، باید بین خطای راننده و حادثه به وجود آمده رابطه علت و معلولی  یا همان رایطه علیت وجود داشته باشد تا بتوان فرد را مقصر شناخت.

جبران خسارات تصادف راننده بدون گواهینامه

در تصادف بدون گواهینامه احتمال دارد فرد خاطی به شخص ثالثی خسارت وارد نماید، در این صورت اگر به ثالث خسارت بدنی وارد شود حتی اگر راننده مقصر، گواهینامه هم نداشته باشد از ناحیه صندوق خسارات بدنی دیه شخص ثالث قابل پرداخت می باشد و صندوق مزبور هم می تواند به راننده مقصر رجوع کند.

به عنوان یک قاعده کلی بدانید به راننده مقصر و مسبب بدون گواهینامه چیزی تعلق نخواهدگرفت حتی اگر خودروی خود را بیمه کرده باشد. اما اگر طرف مقابل گواهینامه نداشته و مقصر نبوده است و به وی خسارت بدنی وارد شده باشد بیمه خسارات وی را پرداخت می کند و گفتیم که حتی اگر راننده مقصر بیمه نکرده باشد صندوق خسارات بدنی دیه اشخاص ثالث را پرداخت خواهد کرد.

رانندگی بدون گواهینامه و تصادف منجر قتل غیر عمدی

طبق ماده ۷۱۴ اگر در اثر بی احتیاطی و عدم رعایت مقررات رانندگی، منجر به قتل غیر عمدی گردد ،فرد به ۶ ماه تا 3سال حبس محکوم خواهدشد.حال اگرشخصی که این گونه بی احتیاطی کرده گواهینامه نداشته باشد حبس مذکور به بیش از دو سوم حداکثر مجازات مذکور محکوم می شود.

یک مثال: حداکثر مجازات ۳ سال حبس است وقتی قانونگذار می گوید به بیش از دو سوم حداکثر، یعنی به بیش تر از ۲ سال محکوم خواهد شد حال ممکن است به دو سال و یک روز محکوم بشود.

رانندگی بدون گواهینامه منجر به سقط جنین و از کارافتادگی

حال به ماده ۷۱۵ دقت ویژه کنیم که چه مواردی را متذکر می شود، در ماده یاد شده که نظر به ماده ۷۱۴ دارد، اگر بی احتیاطی منجر به قتل نشود اما باعث سقط جنین شود یا باعث از بین رفتن یکی از حواس فرد حادثه دیده گردد یا باعث از بین رفتن یکی از اعضا شود؛ به حبس ۲ ماه تا یک سال محکوم می شود.

حال اگر فردی که باعث این موارد شده گواهینامه نداشته باید بیشتر تنبیه شود مثل مورد قبل به استناد ماده ۷۱۸ که دو سوم حداکثر مجازات خواهد بود.

ماده ۷۱۵ قانون مجازات اسلامی بیان میدارد: هر گاه یکی از جهات مذکور در ماده (۷۱۴) موجب مرض جسمی یا دماغی که غیرقابل علاج باشد و یا از بین رفتن یکی از حواس یا از کار افتادن عضوی از اعضای بدن که یکی از وظایف ضروری زندگی انسان را انجام می‌ دهد یا تغییر شکل دایمی عضو یا صورت شخص یا سقط جنین شود مرتکب به حبس از دو ماه تا یک سال و به پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه مصدوم محکوم می‌شود.

در ماده ۷۱۸ این موارد را برای کسانی که گواهینامه ندارند به حداکثر دو سوم مجازات حبس تغییر می دهند‌.

 در ماده ۷۱۶ نوع دیگری گفته شده به طوری که باعث وضع حمل زود هنگام شود یا باعث ضعف یکی از اعضا یا حواس شود با این عبارت:هر گاه یکی از جهات مذکور در ماده (۷۱۴) موجب صدمه بدنی شود که باعث نقصان یا ضعف دایم یکی از منافع یا یکی از اعضای بدن شود و یا باعث از بین رفتن قسمتی از عضو مصدوم گردد، بدون آن که عضو از کار بیفتد یا باعث وضع حمل زن قبل از موعد طبیعی شود، مرتکب به حبس از یک ماه تا ۳ ماه (طبق قانون کاهش مجازات تعزیری سال ۹۹) و پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه مصدوم محکوم خواهد شد.

حال اگر فرد گواهینامه نداشته باشد ۳ ماه حبس که حداکثر می باشد طبق ۷۱۸ به دو سوم افزایش می یابد.

ماده 716 قانون مجازات اسلامی بیان میدارد:

در مورد مواد فوق هرگاه راننده یا متصدی وسایل موتوری در موقع وقوع جرم مست بوده یا پروانه نداشته یا زیادتر از سرعت مقرر حرکت می‌کرده است یا آن که دستگاه موتوری را با وجود نقص و عیب مکانیکی مؤثر در تصادف به کار انداخته یا در محل‌هایی که برای عبور پیاده‌رو علامت مخصوص گذارده شده است، مراعات لازم ننماید و یا از محل‌هایی که عبور از آن ممنوع گردیده است رانندگی نموده، به بیش از دو سوم حداکثر مجازات مذکور در مواد فوق محکوم خواهد شد.

دادگاه می‌ تواند علاوه بر مجازات فوق مرتکب را برای مدت یک تا پنج سال از حق رانندگی یا تصدی وسایل موتوری محروم نماید.

تبصره – اعمال مجازات موضوع مواد (۷۱۴) و (۷۱۸) این قانون از شمول بند (۱) مادهٔ (۳) قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین مصوب ۱۳۷۳/۱۲/۲۸ مجلس شورای اسلامی مستثنی می‌ باشد.

نتیجه گیری

مجازات رانندگی بدون گواهینامه در بار اول حبس یا جزای نقدی یا به صلاحدید قاضی هر دو مجازات است که میزان آن در مطالب بالا اشاره شده است ولی مجازات رانندگی بدون گواهی نامه حبس دو ماهه تا شش ماهه خواهد بود که امکان اعمال مجازات های جایگزین حبس در این خصوص وجود دارد.

شما میتوانید سایر مقالات ما را در پایگاه خبری یاسا دنبال نمایید.