هزینه‌های زندگی به قدری بالا رفته است که برخورد ساده دو وسیله نیز می‌تواند هزینه‌های زیادی را به هر دو طرف تحمیل کند؛ آنقدر زیاد که باعث شود یکی علیه دیگری شکایت کند و مقصر، ناتوان از جبران خسارت راهی زندان شود. بیمه وسیله نقلیه راهکاری است که باعث می‌شود غم پرداخت و دریافت خسارت به دل هیچ‌یک از طرفین نماند. اما به هر حال برای دریافت آن نیز شرایط و ساختاری لازم است. در تبصره ۲ ماده ۱ قانون اصلاح قانون بیمه اجباری آمده است: «مسئولیت دارنده وسیله نقلیهه مانع از مسئولیت شخصی که حادثه منسوب به فعل یا ترک فعل اوست، نیست». یعنی در جبران خسارت با بیمه هم پای مقصر حادثه گیر است.
مالک کسی است که سوار خودرو شده است
بد نیست بدانید که برابر تبصره ۱ ماده ۱ قانون «اصلاح قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث»، دارنده همان مالک یا متصرف وسیله نقلیه است و هر کدام آنها بیمه‌نامه موضوع این ماده را تحصیل کند تکلیف از دیگری ساقط می‌شود. البته در ماده ۱۹ قانون فوق، دارنده کسی است که از وسیله نقلیه استفاده می‌کند و باید بیمه‌نامه وسیله را همراه داشته باشد. براساس مفهوم این ماده، دارنده مسئول جبران زیان‌هایی است که بر اثر وسیله نقلیه، یدک،، تریلر یا از محمولات آنها به اشخاص ثالث وارد می‌شود.
بیمه‌گر باید خسارت بدهد
در حوزه پرداخت خسارت از سوی بیمه، برای قانون تفاوتی ندارد که چه اتفاقی رخ داده؛ مهم حادثه ایجاد شده و خسارت به بار آمده است و بیمه باید تمام خسارت را تا ریال آخر پرداخت کند. این مورد در ماده ۱۶ قانون اصلاح قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه پیش‌بینی شده است. در این قانون آمده است: «در حوادث رانندگی منجر به صدمات بدنی غیر از فوت، بیمه‌گر وسیله نقلیه مسبب حادثه یا صندوق تامین خسارت‌های بدنی حسب مورد موظفند پس از دریافت گزارشش کارشناس راهنمایی و رانندگی یا پلیس راه و در صورت لزوم، گزارش سایر مقامات انتظامی و پزشکی قانونی بلافاصله حداقل ۵۰ درصد از دیه تقریبی را به اشخاص ثالث زیان‌دیده پرداخت کنند و باقیمانده آن را پس از معین شدن میزان قطعی دیه بپردازند».
صندوق تامین خسارات بدنی
کم نیستند مواردی که شرکت‌های بیمه زیر بار مسئولیت جبران خسارت نمی‌روند. مواردی مانند تمام شدن مدت بیمه‌نامه یا بیمه نبودن خودرو از این موارد است. در اینجا پای صندوق تامین خسارت بدنی به میان می‌آید و این صندوق خسارت را پرداخت می‌کند. این مورد در ماده ۱۰ قانون جدید درج شده است. این ماده قانونی می‌گوید: «به منظور حمایت از زیان‌دیدگان حوادث رانندگی، خسارت‌های بدنی وارد به اشخاص ثالث که به علت فقدان یا انقضای بیمه‌نامه، بطلان قرارداد بیمه، تعلیق تامین بیمه‌گر، فرار کردن یا شناخته نشدن مسئول حادثه یا ورشکستگی بیمه‌گر قابل پرداخت نباشد یا به طور کلی خسارت‌های بدنی خارج از شرایط بیمه‌نامه باشد (به استثنای موارد مصرح در ماده ۷) توسط صندوق مستقلی به نام «صندوق تامین خسارت‌های بدنی»» پرداخت خواهد شد». در این ماده حتی پیش‌بینی شده است که اگر راننده خاطی فرار کند، این صندوق مسئولیت را به عهده می‌گیرد و خسارت را جبران می‌کند. البته این مورد نیز شرایطی دارد. مثلا باید مجهول بودن مسئول حادثه اثبات شود.
اگر مقصر تصادف جسم باشد
همیشه طرف دوم تصادف فرد یا خودرو نیست. گاهی نیز پیش می‌آید که اتومبیل با جسم دیگری برخورد می‌کند. در برخورد اتومبیل با جسم ثابت مانند جدول، درخت و… برای دریافت خسارت نیاز به کروکی و برگه گزارش پلیس است و در این نوع حادثه فقط بیمه بدنه برای بیمه‌گزار جبران خسارت می‌کند و خسارت بیمه شخص ثالث هیچ‌گونه خسارتی پرداخت نخواهد کرد. همچنین اگر هنگام بروز تصادف بر اثر ضربه وارد شده اتومبیل شما نیز به جسم ثابتی برخورد کند، برای دریافت خسارت قسمت زیان‌دیدهه اتومبیل بر اثر برخورد با جسم ثابت از شرکت بیمه حتما کروکی پلیس لازم و ضروری است.
اینکه بعد از تصادف علاوه بر خسارت ریالی، بخش زیادی از وقت خسارت‌دیده نیز تلف می‌شود صحت دارد اما بد نیست بدانید که جبران این خسارت نیز در قانون پیش‌بینی شده است. در تصادف رانندگی، فرد زیان‌دیده می‌تواند علاوه بر دریافت خسارت‌های وارده به خودرو از طریق بیمه، تمام هزینه‌های مرتبط با تصادف را محاسبه کرده و از طریق شکایت حقوقی، از طرف مقابل مطالبه کند. این راهی است که براساس قانون مسئولیت مدنی پیش پای زیان‌دیدگان گذاشته شده و اینکه کسی تا به حال از این حق استفاده نکرده است، نمی‌تواند دلیلی باشد بر اینکه این حق اساسا وجود ندارد. هرگاه بی‌احتیاطی، بی‌مبالاتی، عدم رعایت نظامات دولتی یا عدم مهارت رانندگی منتهی به قتل غیرعمدی شود، مرتکب علاوه بر پرداخت دیه، به حبس نیز محکوم می‌شود. البتهه اگر نداشتن گواهینامه رانندگی مرتکب را به این موارد اضافه کنیم، مجازات جدی‌تر خواهد شد و قاضی باید شدیدترین مجازات را در این‌گونه موارد انتخاب کرده و شخص مقصر را به آن محکوم کند.
چه زمانی پای پلیس به میان می‌آید
گاهی پیش می‌آید که طرفین تصادف با هم به نتیجه نمی‌رسند و مقصر تقصیر خود را نمی‌پذیرد. در اینجاست که باید پلیس وارد میدان شود. در این زمان می‌توانید با پلیس راهنمایی و رانندگی از طریق شماره ۱۱۰ تماس بگیرید. در نظر داشته باشید تصادفاتی که خسارتش زیر ۳ میلیون تومان باشد و طرفین بر سر این موضوع به توافق نرسند در صورتی که افسر راهنمایی و رانندگی در صحنه حاضر شود کروکی صادر نخواهد کرد و طرفین باید به مراکز پرداخت خسارت مراجعه کنند. کروکی فقط به تصادف‌های بالای این رقم تعلق می‌گیرد. البته این مورد فقط مربوط به تصادف‌های خسارتی است و در تصادف‌هایی که منجر به جراحت و خسارت جانی می‌شوند حضور افسر راهنمایی و رانندگی الزامی است و برای پرداخت خسارت نیز به کروکی و گزارش پلیس نیاز است. در بیشتر تصادفاتی که منجر به جرح نمی‌شوند می‌توانید صحنه تصادف را به هم بزنید و خودروها را منتهی‌الیه سمت راست هدایت کنید و از محل حادثه قبل از بر هم زدن صحنه تصادف و جابه‌جا کردن خودروها عکس بگیرید یا فیلمبرداری کنید که برای پلیس راهنمایی و رانندگی نیز قابل استناد باشد.
وقتی بیمه خسارت را پرداخت می‌کند
اگر شرکت بیمه پرداخت‌کننده خسارت بعد از تصادف باشد، در این صورت اگر هنگام بروز تصادف طرفین به توافق برسند و میزان خسارت آن زیر ۳ میلیون تومان باشد لازم به کشیدن کروکی و گزارش پلیس نیست و دو طرف می‌توانند با هماهنگی یکدیگر به مراکز پرداخت خسارت بیمه مراجعه کرده و خسارت خود را دریافت کنند. باید به خاطر داشته باشید اگر قصد حل کردن مشکل به این روش را دارید، طبق قوانین بیمه، خودروهای مقصر و زیان‌دیده نباید تعمیر شده باشند. ضمن اینکه برای دریافت خسارت،، حضور دو طرف یعنی مقصر و زیان‌دیده الزامی است. این نکته را نیز در نظر داشته باشید که اگر با شخصی تصادف کردید و او مقصر حادثه است، باید به شرکت پرداخت خسارت بیمه‌نامه فرد مقصر مراجعه کنید. یعنی اگر شما بیمه شخص ثالث یک شرکتت بیمه را دارید و فرد مقصر بیمه شخص ثالث بیمه شرکت دیگری را دارا است، باید به واحد پرداخت خسارت بیمه مقصر مراجعه کنید.
شاهرخ صالحی
