اگر هنوز به سربازی نرفته‌اید و کارت پایان خدمت خود را دریافت نکرده‌اید، اگر دانشجو یا طلبه هستید و نیاز دارید که از کشور خارج شوید، نگران نباشید! را‌ه‌های قانونی‌ای برای خروج افرادی که کارت پایان خدمت ندارند هم وجود دارد. شاید مانند افراد دیگر به آسانی نتوانید از کشور خارج بشوید، ولی برای شما هم راهی وجود دارد.
افراد مشمول و غیر مشمول
اولین چیزی که باید بدانید این است که افراد فاقد کارت پایان خدمت به دو دسته تقسیم میشوند: افراد مشمول و افراد غیر مشمول.
افراد غیر مشمول افرادی هستند که هنوز به سن مشمولیت نرسیده‌اند و سنشان زیر ۱۸ سال است. این افراد برای خروج از کشور نیازی به کارت پایان خدمت ندارند. افراد زیر ۱۸ سال به راحتی می‌توانند گذرنامه بگیرند و از کشور خارج بشوند.
افراد مشمول، افرادی هستند که سنشان بالای ۱۸ سال است و به سن مشمولیت رسیده‌اند. این افراد در حالت عادی باید کارت پایان خدمت داشته باشند تا بتوانند از کشور خارج بشوند. افراد مشمولی که کارت پایان خدمت ندارند نمی‌توانند به راحتی گذرنامه دریافت کنند و از کشور خارج بشوند؛ ولی قطعاً راهی برای خروجشان از کشور وجود دارد.
مهم ترین شرط خروج از کشور افراد مشمول فاقد کارت پایان خدمت
اولین شرطی که برای خروج شما از کشور وجود دارد، این است که شما باید فاقد غیبت باشید. اگر زمانی که به سن مشمولیت رسیده باشید، خودتان را جهت تعیین وضعیت نظام وظیفه معرفی نکرده باشید، این برای شما یک غیبت به حساب می‌آید. اگر فرد مشمول دارای غیبت باشید، نمی‌توانید از کشور خارج شوید. البته اگر مورد پزشکی خاصی داشته باشید و به خاطر آن بخواهید از کشور خارج بشوید ممکن است بتوانید معافیت پزشکی بگیرید، بعد از کشور خارج بشوید. ولی به صورت کلی امکان خارج شدن از کشور برای افراد مشمول دارای غیبت وجود ندارد.
خروج افراد مشمول بدون غیبت
اما اگر یک فرد مشمول فاقد غیبت هستید، می‌توانید با گذاشتن وثیقه از کشور خارج بشوید. شما اول باید نوع سفر خودتان را مشخص کنید، مدارک مربوطه را تهیه کنید، برای پرداخت مقدار وثیقه اقدام کنید، گذرنامه دریافت کنید و از کشور خارج بشوید.
مقدار وثیقه متناسب با نوع سفر تعیین می‌شود!
مقدار وثیقهی شما متناسب با نوع سفر خارج از کشور شما تعیین می‌شود. سفرها انواع مختلفی دارند و برای هر سفر بسته به نوع آن، وثیقه‌ای که باید بگذارید متفاوت است. مقدار وثیقهی سفرهای زیارتی از سفرهای گردشگری و سفرهای علمی و مطالعاتی کمتر است. معمولاً مقدار وثیقهی سفرهای گردشگری بیشتر از سفرهای دیگر است.
سفرهای زیارتی
برای سفرهای زیارتی شما می‌توانید با وثیقه گذاشتن مقدار ۳ میلیون تومان گذرنامه بگیرید و حداکثر تا ۳۰ روز از کشور خارج باشید. البته برای سفر حج تمتع می‌توانید ۵۰ روز از کشور خارج بمانید. با این حال تعداد روزهای مجاز برای روحانیون، مبلغان و کاروان‌های زیارتی متفاوت است.
لازم به ذکر است شرایط سفر اربعین متفاوت است و شما حتی می‌توانید بدون گذاشتن وثیقه گذرنامه دریافت کنید. همچنین ممکن است مقدار وثیقهی شما با توجه به کشور مقصد شما متفاوت باشد. همچنین بسته به نوع سفر شما هم گاهی مقدار وثیقه تفاوت می‌کند. مثلاً اگر سفرتان به صورت اشتراکی باشد ممکن است مقدار وثیقه بیشتر بشود.
سفرهای گردشگری
برای سفرهای گردشگری شما باید مقدار ۱۵ میلیون تومان وثیقه بگذارید. در این نوع از سفر اجازه دارید تا حداکثر ۲۰ روز خارج از کشور بمانید. اما اگر توسط دانشگاهتان برای سفر درخواستی داده شود می‌توانید تا ۳۰ روز خارج از کشور بمانید.
سفرهای مطالعاتی
برای سفرهای مطالعاتی مقدار ۸ میلیون تومان وثیقه لازم است. در سفرهای مطالعاتی دانشجویانی که در مقطع کارشناسی ارشد تحصیل می‌کنند حداکثر ۶ ماه، و دانشجویانی که در مقطع دکترا تحصیل می‌کنند حداکثر یک سال اجازه دارند در خارج از کشور بمانند.
اولین قدم برای خروج از کشور افراد فاقد کارت پایان خدمت
توجه داشته باشید که برای گذاشتن وثیقه و گرفتن گذرنامه‌ی موقت نیاز به مدرک گواهی اشتغال به تحصیل دارید. پس اگر فردی مشمول هستید که می‌خواهید از کشور خارج شوید، اول برای دریافت گواهی اشتغال به تحصیل خود درخواست بدهید. چون در مراحل بعدی به آن نیاز پیدا خواهید کرد.
قدم دوم: دریافت کد سخا!
سپس به یکی از دفاتر پلیس ۱۱۰ مراجعه کنید و کد سخا را دریافت کنید. بعد از این که کد سخا را دریافت کردید، وارد سامانه اینترنتی سازمان نظام وظیفه بشوید، کد سخا و کد ملی را وارد کنید تا وارد حساب کابری‌تان بشود. بعد دانشگاه محل تحصیل و جزئیات سفر را ذکر کنید و برای تعیین وثیقه درخواست بدهید.
قدم سوم: پرداخت وثیقه!
بعد از این که وثیقهی شما را مشخص کردند، مقدار آن را پرداخت کنید. ممکن است مشخص شدن وثیقه‌تان ۲۴ الی ۴۸ ساعت زمان ببرد.
قدم چهارم: دریافت گذرنامه!
پس از پرداخت وثیفه و دریافت مجوز خروج از کشور همراه با گواهی اشتغال به تحصیل، مجوز خروج از کشور، شناسنامه و دیگر مدارک لازم برای دریافت گذرنامه بروید.
قدم آخر: وثیقه را پس بگیرید.
یادتان باشد بعد از این که به سفر رفتید و برگشتید، حتماً وثیقه‌ای را که گذاشته بودید پس بگیرید. وثیقه پس از برگشت شما در بازه‌ی زمانی ۲۴ الی ۴۸ ساعت به حسابتان واریز خواهد شد. اگر این اتفاق نیفتاد حتماً پیگیری کنید و برای پس گرفتنش اقدام کنید.
قوانین خروج از کشور افراد فارغ التحصیل فاقد کارت پایان خدمت
تا کنون هر چه گفته شد در مورد افرادی بود که مشغول به تحصیل هستند و کارت پایان خدمت ندارند. اگر شما یک فرد فارغ التحصیل مشمول فاقد کارت پایان خدمت هستید نگران نباشید، شما هم می‌توانید از کشور خارج شوید. گواهی فارغ التحصیلی خود را دریافت کنید و مراحل بالا را طی کنید. فقط به جای ارائه‌ی گواهی اشتغال به تحصیل، گواهی فراغت از تحصیل را ارائه بدهید.
قوانین خروج از کشور افراد فاقد کارت پایان خدمت برای ادامه‌ی تحصیل
اگر قصد ادامه تحصیل در خارج از کشور را دارید، شرایط برای شما فرق می‌کند. شما اول از دانشگاهی که قصد دارید در آن تحصیل کنید پذیرش می‌گیرید، بعد با توجه به این که در یک دانشگاه خارج از کشور پذیرش شده‌اید، معافیت تحصیلی می‌گیرید. پس از اتمام تحصیلتان در دانشگاه خارج به کشور برمی‌گردید و دوره‌ی سربازی را می‌گذرانید.
به صورت کلی اگر شما یک فرد مشمول باشید که هیچ غیبتی ندارد، خارج شدن از کشور برای شما غیر ممکن نیست. فقط باید مراحل بیش‌تری را طی کنید و کمی زمان بیش‌تری صرف گرفتن گذرنامه کنید.
یادتان باشد حتماً پس از بازگشت وثیقه را پس بگیرید و حتماً سر موعد مقرر به کشور بازگردید، وگرنه عواقبی برایتان خواهد داشت. کمی زودتر از زمان سفرتان اقدام به طی کردن مراحل کنید تا برایتان مشکلی پیش نیاید. اول نوع سفر را در نظر بگیرید بعد اقدام به تهیه‌ی مقدار وثیقه کنید، ممکن است مقدار وثیقه با توجه به کشور و نوع سفر متفاوت باشد.
