خارجی ها چه معافیت های گمرکی دارند؟

ممکن است هنگامی که از یک کشور خارجی به کشور خود بازمی گردید، برای خودتان پیش آمده باشد که ماموران گمرکی نسبت به حمل کالایی خاص توسط شما حساس شده باشند و همین موضوع باعث معطلی شما در فرودگاه شود یا گاهی ممکن است برای خودتان این موضوع پیش نیامده باشد؛ ولی افراد خارجی که به کشور وارد می شوند را در حالی ببینید که برای وارد کردن یک یا چند کالای خاص در حال پاسخ دادن به ماموران گمرکی فرودگاه هستند و در نهایت آن ها مجبور به پرداخت جریمه ای می شوند که ممکن است برایشان خوشایند نباشد. اینکه ورود یا خروج چه کالاهایی مشمول معافیت های گمرکی برای افراد خارجی می شود موضوعی است که در این مقاله در پایگاه حقوقی یاسا قصد داریم به آن بپردازیم.

مسافران خارجی

مسافران خارجی، مسافرانی هستند که از یک کشور خارج می شوند. این مسافران، می توانند اتباع ایرانی باشند یا از اتباع خارجی باشند. در خصوص اشیای این مسافران، گمرک ایران می تواند برای انجام تشریفات گمرکی مسافر و کالای همراه مسافران از نظام های کنترلی از جمله نظام دو مسیره استفاده نماید. انتخاب یکی از مسیرها به وسیله مسافر به منزله اظهار کالا می باشد. در این بخش به معافیت های گمرکی افراد خارجی اعم از اینکه اتباع ایران باشند یا اتباع خارجی می پردازیم:

• به موجب ماده 135 آیین نامه اجرایی قانون امور گمرکی لوازم شخصی مسافران که شامل اشیای نو و مستعمل یک مسافر که ممکن است به طور معمول و عرفی در طول سفر برای استفاده شخصی وی لازم باشد. این لوازم مشمول معافیت بوده اما شامل کالایی که جنبه تجاری دارد نخواهد شد. لازم به ذکر است که تشخیص استفاده شخصی یا تجاری از کالا با گمرک است.
• به موجب ماده 136 قانون مذکور، مسافران ورودی یا خروجی از قلمرو گمرکی موظفند کالای همراه خود را به گمرک اظهار نمایند. این اظهار می‌تواند به صورت شفاهی انجام شود و چنانچه از طرف گمرک به آنان اظهارنامه مخصوص مسافری داده شود باید آن را با دقت تنظیم و به گمرک تسلیم نمایند. چنانچه مسافر اجناس خود را جاسازی و به گمرک اظهار نکرده باشد و گمرک بر اثر بازرسی آن ها را کشف نماید مشمول مقررات قاچاق خواهد بود. بنابر این ماده، افراد خارجی هنگام خروج از کشور و هنگام ورد به کشور باید تمام کالاهای همراه خود را به گمرک معرفی کنند؛ این معرفی می تواند به صورت شفاهی یا در قالب اظهارنامه صورت بگیرد. اگر افراد خارجی کالاهای خود را معرفی نکنند و گمرک با بازرسی آن ها متوجه حمل یک سری کالا شود طبق قانون قاچاق کالا با فرد خارجی برخورد خواهد کرد.

البته لازم به ذکر است که به موجب ماده ۴۰  قانون امور گمرکی موارد زیر از تسلیم اظهارنامه معافند:
الف ـ کالاهایی که براساس کنوانسیون های بین‌المللی لازم‌الاجراء، به‌ موجب فرم های خاص اظهار و ترخیص می‌ گردد.

1. کالاهای مسافری، هدیه و سوغات و همچنین نمونه‌های تجاری به تشخیص گمرک و کالاهای مشمول بندهای (الف)، (ح)، (خ)، (د)، (ص) و (ع) ماده (۱۱۹) این قانون با صدور پته گمرکی، قابل ترخیص است.
2. کالایی که به ‌صورت کران‌بری (کابوتاژی) از گمرک مقصد خارج می‌شود.
3. خروج کـالای متروکه و ضبطی که به معرض فروش گذارده شده و متکی به صورت مجلس فروش و قبض وصول بهای آن است.
4. خروج کالای ضبطی توقیف شده در داخل کشور به ظن قاچاق که به گمرک تحویل ولی مظنونیت آن مرتفع گردیده است.
5. کالایی که صادر کننده از صدور آن منصرف شده است.

• گمرک موظف است در صورت درخواست مسافر مقیم ایران که قصد دارد به کشور خارجی سفر کند کالاهای همراه او را معین کند تا هنگام بازگشت و ورود به کشور از پرداخت حق ورودی معاف شود.

گمرک در چه زمانی مسافران و افراد خارجی را بازرسی و کنترل می کند؟

طبق آیین نامه مذکور مسافران عبوری تا زمانی که سالن عبور (ترانزیت) را ترک نکنند مشمول کنترل‌های گمرک نخواهند بود، ولی گمرک مجاز است در هر زمان که لازم بداند سالن یا محوطه عبور (ترانزیت) را بازرسی نماید.

کالاهایی که مجوز خروج و معافیت گمرکی دارند

در این بخش به برخی از کالاهایی که مجوز خروج دارند خواهیم پرداخت:

• خشکبار

خارج کردن خشکبار از کشور توسط افراد خارجی در صورتی که جنبه تجاری پیدا نکند، ممنوعیتی ندارد. جالب است بدانید، مقدار پسته ای که مجاز به خروج آن هستید ده کیلوگرم است و مقدار مجاز زعفران 100 گرم است. در خصوص خروج خشکبار لازم است بدانید که مسافران ایرانی نمی توانند خشکباری همچون؛ پسته، زعفران را به کشورهای سوریه، عربستان و عراق وارد کنند. البته افرادی که جهانگرد هستند و گذرنامه خارجی دارند مشمول این محدودیت نمی شود.

• فرش و گلیم

همانطور که می دانید فرش های دستباف ایران جرو محبوب ترین و پرطرفدار ترین فرش هاست. خیلی از افراد تمایل دارند که این فرش ها را در کشور های خارجی بفروشند و کسب و کار خود را در آن جا گسترش دهند؛ اما لازم به ذکر است که خارج کردن این فرش ها با محدودیت هایی مواجه است که در ذیل به آن می پردازیم:

1. مسافران تنها می توانند فرش هایی را از کشور خارج کنند که متراژ آن ها 20 متر مربع باشد؛ ولی از جهت تعداد فرش ها محدودیتی ندارند
2. خارج کردن فرش توسط مسافران از هر سه مرز؛ هوایی، دریایی و زمینی امکان پذیر است.
3. خارج کردن فرش هایی که به لحاظ تاریخی قدمت بالایی دارند جزو میراث فرهنگی یک کشور محسوب می شوند، ممنوع است.
4. خارج کردن فرش توسط مسافری که به کشور های عراق، عربستان و سوریه مسافرت می کند، ممنوع است.

• ارز

همواره یکی از دغدغه اصلی مسافران همراه داشتن مقدار ارز است. طبق مقررات بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران؛ مسافران حداکثر تا 5 هزار دلار یا یورو یا ارزهای دیگر را با خود خارج کنند و اگر قصد خروج مبلغی بیش از این را دارند باید آن را به گمرک اعلام و اظهار کنند در غیر این صورت اگر خود گمرک متوجه خروج ارز بیش از 5 هزار شود بر اساس قانون مبارزه با قاچاق کلا و ارز رفتار می کند. البته جالب است بدانید که خروج ارز به صورت نقدی در قالب چک های مسافرتی هم مجاز است.

• طلا و نقره

1. خارج کردن زیورآلاتی همچون؛ طلا، نقره و پلاتین در صورتی مجاز است که مقدار آن حداکثر 150 گرم باشد و خروج بیشتر از این مقدار جایز نیست.
2. خارج کردن سکه طلا از هر نوعی که باشد به صورت کلی ممنوع و غیر مجاز است.

خارج کردن ظرف و ظروف از جنس نقره هم تنها تا مقدار 2 کیلو گرم مجاز است البته مشروط به اینکه جزو آثار با ارزش و فاخر که از میراث فرهنگی محسوب می شوند، نباشد.

به موجب ماده ۱۲۶ قانون امور گمرکی کالاهای زیر قابلیت صدور قطعی ندارد:

• الف ـ کالاهای ممنوع‌ الصدور براساس شرع مقدس اسلام و یا به موجب قانون
• ب ـ اشیاء عتیقه یا میراث فرهنگی به تشخیص سازمان میراث فرهنگی، گردشگردی و صنایع دستی
• پ ـ اقلام دامی یا نباتی و گونه های جانوری برای حفظ ذخایر ژنتیک یا حفاظت محیط زیست طبق فهرست اعلامی ازسوی سازمان های مربوطه
• ت ـ سایر کالاهای ممنوع الصدور به موجب قوانین خاص

کالاهایی که هنگام ورود از پرداخت حقوق گمرکی معاف هستند

مسافران ورودی، مسافرانی هستند که به کشور ایران وارد می شوند. در این بخش به معافیت های گمرکی این دسته از مسافران خواهیم پرداخت:

به موجب ماده ۱۱۹  قانون امور گمرکی؛ علاوه بر معافیت های مذکور در جدول تعرفه گمرکی ضمیمه آیین نامه اجرائی قانون مقررات صادرات و واردات و معافیت های دیگری که به موجب قوانین، تصویب نامه ها، موافقت نامه ها و قراردادهای مصوب مجلس شورای اسلامی برقرار شده است، موارد زیر نیز از پرداخت حقوق ورودی معاف می باشد:

• کالاهای مورد استفاده متعلق به رؤسای کشورهای خارجی و همراهان آن ها
• اسباب سفر و لوازم شخصی و اشیاء غیرمستعمل و مواد خوراکی غیرتجاری همراه مسافر
• لوازم خانه و لوازم شخصی ایرانیان مقیم خارج که مدت اقامت آنان در خارج یک‌ سال یا بیشتر باشد و لوازم خانه و اشیاء اتباع خارجی دارای اجازه اقامت که به ایران وارد می شوند مشروط بر این‌ که:

1. لوازم و اشیاء مزبور از یک‌ ماه قبل تا نه ‌ماه بعد از ورود شخص به قلمرو گمرکی وارد شود موارد قوه قهریه (فورس ماژور) به تشخیص گمرک ایران مستثنی است.
2. لوازم و اشیاء مزبور به تشخیص گمرک با وضع و شؤون اجتماعی آنان متناسب بوده و جنبه تجاری نداشته باشد.
3. در پنج سال گذشته، از چنین معافیتی استفاده نکرده باشند.

• آلات و ابزاردستی اعم از برقی و غیربرقی مربوط به کار یا حرفه ایرانیان شاغل در خارج و خارجیانی که به ایران می آیند مشروط بر این‌ که:

1. اشتغال آن افراد به حرفه و پیشه و کار مورد ادعاء به تصدیق مقامات کنسولی ایران در کشور محل اقامت قبلی آنان برسد. در نقاط فاقد مقامات کنسولی ایران ارائه گواهی مقامات محلی کفایت می کند.
2. از یک ماه قبل از ورود تا نه ماه بعد از ورود آنان به قلمرو گمرکی برسد.

• اشیاء باستانی مربوط به میراث فرهنگ و تمدن ایران، اعم از اینکه از قبل به خارج از کشور برده شده یا در خارج از کشور به دست آمده باشد با تشخیص و تأیید سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی
• ورود اشیاء هنری و فرهنگی به منظور تشکیل بایگانی موزه ها و نمایشگاه های فرهنگی و هنری، کتابخانه ها و مبادلات فرهنگی و هنری و تعمیر و مرمت آثار باستانی توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان اسناد و کتابخانه ی ملی ایران و سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی حسب مورد
• دارو و لوازم طبی و بیمارستانی مورد احتیاج درمانی و بهداشتی مؤسسات خیریه و عام المنفعه با گواهی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
• به موجب ماده ۱۳۸ آیین نامه مذکور؛ کالای همراه مسافر ورودی تا میزان هشتاد دلار (سالانه) از پرداخت حقوق ورودی معاف و مازاد بر آن به شرط غیرتجاری بودن با اخذ حقوق گمرکی و دو برابر سود بازرگانی قابل ترخیص می‌باشد. به موجب این ماده مسافری که وارد ایران می شود اگر کالایی را همراه خود داشته باشد که میزان 80 دلار ارزش داشته باشد از پرداخت حقوق ورودی به گمرک معاف است؛ ولی اگر ارزش کالا بیشتر از این مبلغ باشد به عنوان مثال؛ اگر 100 دلار ارزش داشته باشد تا میزان 80 دلار معاف است و بابت 20 دلار دیگر اگر غیر تجاری باشد با پرداخت حقوق گمرکی و دو برابر سود بازرگانی قابل ترخیص می‌باشد.
• چنانچه کالای همراه مسافر جنبه تجاری نداشته باشد (به استثنای کالای ممنوعه) پس از انجام تشریفات گمرکی ترخیص می‌شود و در صورتی که جنبه تجاری داشته باشد در مورد کالای مجاز و مجاز مشروط ترخیص آن از گمرک منوط به رعایت مقررات و انجام تشریفات مربوط به کالای تجاری است و در مورد کالای ممنوع، گمرک موظف است بر طبق ماده (۱۰۵) قانون اقدام نماید و صورت ریز و مشخصات کالا باید در هنگام ورود در صورتمجلس تنظیمی منعکس و به امضای مسافر نیز برسد و یک نسخه از آن به مسافر تسلیم و مفاد ماده مذکور در آن منعکس گردد.

کالای مجاز: کالایی است که صدور یا ورود آن با رعایت ضوابط نیاز به کسب مجوز ندارد.

کالای مجاز مشروط: کالایی است که صدور یا ورود آن نیاز به کسب موافقت قبلی یک یا چند سازمان دولتی دارد.

• به موجب ماده ۱۳۷ آیین نامه مذکور؛ در خصوص مسافران تبعه خارج که با داشتن گذرنامه و روادید بطور عبوری از ایران عبور می‌نمایند در صورتی که دارای اسلحه مورد نیاز شخصی باشند، گمرک می‌تواند جهت اسلحه مذکور بر اساس ضوابطی که نیروی انتظامی اعلام می‌نماید اجازه عبور با رعایت مقررات این بخش صادره نماید به شرط بر اینکه اسلحه در موقع ورود بسته‌بندی و مهر و موم (پلمب) شده و مراتب در گذرنامه دارنده آن قید و به همان وضع به گمرک مرز خروجی ارایه و پس از رسیدگی و برداشتن مهر و موم (پلمب) اجازه خروج از کشور داده شود. در مواردی از این قبیل گمرک مرز ورودی موظف است به صاحب اسلحه اعلام کند که حق استفاده از اسلحه در داخل کشور را به طور مطلق ندارد و مراتب را به گمرک خروجی اعلام و گمرک مرز خروجی نیز باید خروج اسلحه را به گمرک مرز ورودی اطلاع دهد.

[sc_fs_multi_faq headline-0=”h2″ question-0=”مسافرانی که قصد خروج از کشور را دارند چه مقدار ارز می توانند از کشور خارج کنند بدون اینکه حق گمرک بپردازند؟” answer-0=” مسافران حداکثر تا 5 هزار دلار یا یورو یا ارزهای دیگر را با خود خارج کنند و اگر قصد خروج مبلغی بیش از این را دارند باید آن را به گمرک اعلام و اظهار کنند.” image-0=”” headline-1=”h2″ question-1=”ورود و خروج چه کالاهایی در گمرک از تسلیم اظهارنامه معاف هستند؟” answer-1=”کالاهایی که براساس کنوانسیون های بین‌المللی لازم‌الاجراء، به‌ موجب فرمهای خاص اظهار و ترخیص می‌ گردد. کالاهای مسافری، هدیه و سوغات و همچنین نمونه‌های تجاری به تشخیص گمرک، کالایی که به ‌صورت کران‌بری (کابوتاژی) از گمرک مقصد خارج می‌شو، خروج کالای متروکه و ضبطی که به معرض فروش گذارده شده و متکی به صورت مجلس فروش و قبض وصول بهای آن است، خروج کالای ضبطی توقیف شده در داخل کشور به ظن قاچاق که به گمرک تحویل ولی مظنونیت آن مرتفع گردیده است، کالایی که صادر کننده از صدور آن منصرف شده است به موجب قانون امور گمرکی از ارائه اظهار نامه معاف هستند.” image-1=”” count=”2″ html=”true” css_class=””]