فرق استخدام رسمی و استخدام قراردادی چیست؟

اکثر افراد به خصوص جوانان زمانی که تحصیلات خود را به اتمام می ‌رسانند و قصد ورود به بازار کار را دارند ترجیح می‌ دهند شغلی ثابت با درآمد مشخص و ساعت کاری معین در یک شرکت یا اداره دولتی داشته باشند و خیالشان راحت باشد که زمان طولانی در آن موقعیت شغلی خواهند ماند.

ولی ممکن است هنگامی که برای شرکت های مختلف رزومه ارسال می‌ کنند و دعوت به مصاحبه می‌ شوند، مدیر عامل آن شرکت از آن ها دعوت کند که به صورت قراردادی استخدام شوند. اینجاست که ممکن است بسیاری از جوانان جویای کار فرق استخدام رسمی و قراردادی را ندانند. در این مقاله به ویژگی های هر یک از این قراردادها می‌ پردازیم.

استخدام رسمی

در گذشته استخدام رسمی در ارگان های دولتی به راحتی و تنها با یک مصاحبه یا مدرک تحصیلی معقول امکان پذیر بود. به طوری که هر یک از ما در اطرافیان خود فردی را می شناسیم که در سالیان گذشته به راحتی در ارگان های مهم دولتی استخدام شده اند؛ ولی امروزه با توجه به افزایش جمعیت و افزایش متقاضی برای موقعیت های شغلی دولتی، شرایط و ضوابطی برای استخدام رسمی در نظر گرفته شده است.

از جمله؛ برگزاری آزمون های سراسری استخدام، دارابودن مدرک تحصیلی حداقل کارشناسی مرتبط با موقعیت شغلی فراخوان داده شده و داشتن کارت معافیت از خدمت یا گذراندن خدمت برای آقایان. اگرچه این شرایط، استخدام را نسبت به گذشته دشوارتر کرده است؛ اما به نظر می رسد این شرایط موجب تقویت تخصص گرایی کارمندان می گردد.

امروزه با توجه به دیدگاه قانون‌گذار نسبت به استخدام رسمی می ‌توان گفت که از تاریخ تصویب قانون مدیریت خدمات کشوری طبق ماده 45 آن، استخدام در دستگاه‌ های اجرائی به دو روش ذیل انجام می پذیرد:
الف – استخدام رسمی برای تصدی پستهای ثابت در مشاغل حاکمیتی.
ب- استخدام پیمانی برای تصدی پستهای سازمانی و برای مدت معین.

انواع استخدام رسمی

در خصوص بند الف این ماده قانونی لازم به ذکر است که استخدام رسمی خود به دو نوع استخدام رسمی آزمایشی و استخدام رسمی قطعی تقسیم می شود.

معمولا شرکت ها و ادارات دولتی برای جذب نیروی انسانی مورد نیاز و به منظور تشخیص صلاحیت و مهارت های فرد نسبت به موقعیت شغلی واگذار شده قراردادی را برای مدت معین و به صورت آزمایشی منعقد می کنند و در پایان دوره آزمایشی با مشخص شدن صلاحیت یا عدم صلاحیت او برای آن موقعیت شغلی، حسب مورد در خصوص قرارداد رسمی قطعی یا اعلام خاتمه همکاری با او گفتگو می کنند.

البته لازم به ذکر است که نیروی انسانی که به صورت آزمایشی مشغول به کار می شود از حقوق و مزایای آن دوره بهره مند می گردد؛ ولی بعد از اتمام قرارداد اگر مدیران آن شرکت در خصوص عدم صلاحیت او به اتفاق نظر برسند شرکت تعهدی برای تمدید و تجدید استخدام او ندارد. همچنین نکته ای که در این خصوص حائز اهمیت است این است که هرگاه بعد از قبولی در آزمون استخدامی و گذراندن دوره آزمایشی، صلاحیت شما مورد تایید شرکت یا اداره دولتی نباشد شما به مدت یکسال حق شرکت در آزمون استخدامی برای آن موقعیت شغلی را ندارید.

مزایای استخدام رسمی

ممکن است برای شما سوالی پیش آید که مزایا و ویژگی هایی که استخدام رسمی دارد چیست؟ در ادامه مقاله به این مزایا و و ویژگی ها اشاره خواهیم کرد.

الف) منعطف بودن موقعیت شغلی

در استخدام های رسمی موقعیت شغلی کارمند بسیار منعطف است، هنگامی که به استخدام رسمی یک ارگان دولتی درمی ایید شما از کارمندان آن اداره محسوب می شوید و موظف هستید در بخشی از ان اداره خدمت کنید و برای آن اداره خدمت شماست که اهمیت دارد نه موقعیت شغلی.

بنابراین به راحتی می توانید تقاضای موقعیت شغلی دیگری را در ان اداره داشته باشید و همچنین ساعت کاری شما در اداره مشخص است و همین امر موجب میشود که بین فعالیت های روزانه و کارتان یک نظم و هماهنگی بوجود اید.

ب) داشتن امنیت شغلی

یکی از ویژگی هایی که دغدغه بسیاری از افراد به ویژه بانوان جویای کار برای کار در یک مجموعه است، داشتن امنیت شغلی است. در استخدام های رسمی چون حقوق افراد از بودجه عمومی کل کشور پرداخت می گردد و بودجه شخصی و سود مدیرعامل مطرح نیست؛ معمولا تهدیدی برای کم شدن حقوق از سوی مدیرعاملان برای کارمندان وجود ندارد.

ولی در شرکت های خصوصی غالبا دیده می شود که اگرمدیر عامل با کارمندی به مشکل برخورد کنند اولین اخطاری که به کارمند داده می شود در خصوص کسری حقوق است که می تواند بار روانی منفی به کارمند وارد کند.

به دلیل وجود امنیت شغلی بالا در موقعیت های استخدام رسمی است که کارمندان حدود سی سال در یک موقعیت شغلی به خوبی کار می کنند و ترجیحی برای خروج از مجموعه ندارند؛ ولی در شرکت های خصوصی به ندرت دیده می شود که یک کارمند به مدت سی سال در یک موقعیت شغلی مشغول باشد.

ج) اوقات مشخص کار و ایجاد نظم ذهنی

بسیاری از افراد ترجیح می دهند از زمانی که از خواب بیدار می شوند برای تمام فعالیت های شخصی و شغلی خود یک ساعت مشخصی را تعریف کنند و از همین رو استخدام رسمی این مزیت را دارد که شما دقیقا می دانید از چه ساعتی تا چه ساعتی در برابر چه مبلغی کار خواهید کرد و همین موضوع موجب نظم ذهنی و آرامش روانی شما می شود؛ زیرا می دانید که بعد از ساعات اداره به راحتی و با آرامش خیال می توانید در کنار خانواده به تفریح و استراحت بپردازید.

معایب استخدام رسمی

اگرچه استخدام رسمی مزایای بسیاری دارد که در فوق به برخی از مهم ترین آن ها اشاره کردیم؛ اما برای تصمیم گیری برای آینده شغلی خود باید واقع بین باشید و در کنار مزایای استخدام رسمی با معایب آن نیز آشنا شوید.

الف) محدود کردن آزادی افراد

اگرچه داشتن ساعت کاری مشخص موجب نظم و انضباط بیشتر می شود؛ اما معمولا شغل هایی که به صورت استخدام رسمی است به گونه ای است که محدودیت هایی از جمله؛ رفتن به سفر در زمان دلخواه، داشتن کسب و کار در کنار کار دائم را برای شما ایجاد می کند و شما برای پیدا کردن زمان آزاد مجبور به گرفتن مرخصی هستید.

ب) حقوق پایین

معمولا مشاغلی که به صورت رسمی استخدام می کنند، چون منبع مالی پرداخت حقوق آن ها بودجه عمومی کل کشور است. حقوقی بسیار کمتر نسبت به برخی از شرکت های خصوصی به کارمندان خود می پردازند و افزایش حقوق در ابتدای هر سال به صورت جزئی و محدود است. شاید در اطرافیان خود یک بازنشسته ارگان دولتی داشته باشید تا کم بودن حقوق خود را با شما مطرح کرده باشد.

استخدام قراردادی

برای درک بهتر استخدام قراردادی به مصوبه قانون وزارت کار می توانید رجوع کنید که در این مصوبه مشاغلی را به صورت مشاغل خدماتی معرفی کرده است تا افراد بتوانند به صورت قراردادی در این مشاغل فعالیت داشته باشند. این مشاغل عبارتند از؛ نظافت کردن، آشپزی کردن، آرایشگری کردن و …

البته لازم به ذکر است که در ادارات و ارگان های دولتی نیز مشاغلی وجود دارند که افراد به صورت قراردادی می توانند در آن جا فعالیت کنند. این افراد به لحاظ بهره مندی از مزایای بیمه مشمول قانون تامین اجتماعی و به لحاظ روابط کاری مشمول قانون کار هستند.

استخدام قراردادی در ادارات دولتی

اینکه نیروهای قراردادی تا چه حد میتوانند در ارگان های دولتی مشغو شوند در بند «ه‍» قانون برنامه پنجم توسعه به آن اشاره کرده است و شرایط دقیق و جزئی تر ان در قانون مدیریت خدمات کشوری مطرح شده است. طبق این قانون، هیچ یک از شرکت ها و ادارات دولتی نمی توانند برای بیشتر از ۱۰٪ کل پست‌های سازمانی خود، نیروی قراردادی استخدام کند.

انواع استخدام قراردادی

نیروهای قراردادی به لحاظ مزایای شغلی مشمول قانون کار هستند، بر اساس ماده 7 قانون کار، قرارداد کار عبارت است از قرارداد کتبی یا شفاهی که به موجب آن کارگر در قبال دریافت حق‌السعی کاری را برای مدت موقت یا مدت غیر‌موقت برای کارفرما انجام می‌دهد. بر اساس این ماده قانونی، استخدام قراردادی به دو صورت موقت و غیر موقت تقسیم میشود که در ادامه به هر یک از آن ها می پردازیم.

۱. قرارداد موقت

در قراردادهای موقت کار، همانطور که از نام آن مشخص است آغاز و پایان قرارداد و میزان حقوق توافق شده و ساعات کاری کارگر، کاملا مشخص است. این قراردادها به گونه ای است که بعد از اتمام مدت قرارداد، وظیفه و فعالیت کارگر نیز به اتمام می رسد و برای ادامه کار نیازمند تمدید و تجدید قرارداد است.

۲. قرارداد غیرموقت

قراردادهای غیر موقت شامل قراردادهایی است که ابتدای آن معلوم و معین است ولی انتهای آن مشخص نیست. این قراردادها برای موقعیت های شغلی است که یک مجموعه یا شرکت به طور مستمر و دائم نیاز دارد و نیروهای انسانی که در این فعالیت ها مشغول به کار می شوند تحت عنوان کارگر دائمی استخدام می شوند.

نکته ای که در خصوص این قرادادها حائز اهمیت است این است که هیچ یک از کارگر و کارفرما به تنهایی نمی توانند این قرارداد را به صورت یک طرفه فسخ کنند و فسخ آن نیاز به شرایطی دارد که در قانون کار به آن اشاره شده است.

مزایا و معایب استخدام قراردادی

استخدام قراردادی هم نسبت به کارفرما و هم نسبت به کارگر دارای مزایای است. برای مثال اگر کارگر از موقعیت شغلی خود بعد از یک مدت احساس رضایت نداشته باشد به راحتی می تواند از کار خود کنار رود و همچنین در صورتی که کارفرما از کار کارگر رضایت نداشته باشد و احساس کند که او صلاحیت و شایستگی های لازم برای موقعیت شغلی واگذار شده را ندارد به راحتی می تواند او را از کار خود برکنار کند.

اما یکی از معایب استخدام قراردادی، نداشتن تعهد سازمان در قبال کارگر است که گاه دیده می شود کارگری با سابقه ده الی پانزده سال هنوز نتوانسته است به طور کامل حقوق و پاداش و بیمه خود را دریافت کند و همچنین از دیگر معایب استخدام قراردادی می توان به حقوق بسیار کم و پایین کارگران نسبت به سایر کارمندان که هر سال از طرف دولت تصویب می شود اشاره کرد.

[sc_fs_multi_faq headline-0=”h2″ question-0=”استخدام رسمی نسبت به استخدام قراردادی از چه مزایایی برخوردار است؟” answer-0=”منعطف بودن موقعیت شغلی، داشتن امنیت شغلی و ایجاد هماهنگی و نظم در برنامه های روزانه فرد از جمله مزایای استخدام رسمی است که افراد به ویژه جوانان تمایل به ان دارند.” image-0=”” headline-1=”h2″ question-1=”استخدام قراردادی به چند نوع تقسیم می‌شود؟” answer-1=”استخدام قراردادی به دو نوع قرارداد موقت و قرارداد غیرموقت تقسیم می شود. قرارداد موقت مدت آن مشخص است و با تمام شدن مدت آن کارگر وظیفه ای در خصوص آن موقعیت شغلی ندارد؛ اما در قرارداد دائم، مدت آغاز قرارداد مشخص است اما مدت پایان آن معلوم نیست.” image-1=”” count=”2″ html=”true” css_class=””]