بهتر است به عنوان شهروند با مقام های قضایی موجود در جامعه خود آشنا شوید. شاید این مسئله چندان هم مهم جلوه نکند، اما در صورت آشنایی با مقامات قضایی جامعه خود می توانید خیلی راحت تر از حقوق شهروندی خود دفاع کنید. هر مقام قضایی محدوده اختیارات و وظایفی دارد که توصیه می کنیم حتی به صورت مختصر از آن آگاهی کسب کنید. ما در این مقاله به معرفی “دادستان”، وظایف و اختیارات وی می پردازیم. در ادامه با ما همراه باشید.

از دادستان چه می دانید؟

شاید پیش از این کلمه “مدعی العموم” به گوشتان خورده باشد. مدعی العموم در بسیاری از قوانین جمهوری اسلامی همان دادستان است. این رتبه قضایی در سال 1373 شمسی بر اساس قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب از میان برداشته شدند و در سال 1381 شمسی پس از اعاده دادسراها مجددا به میدان قانون وارد شدند.

شاید برایتان سوال باشد که وظیفه دادستانها چیست؟ به طور کلی می توان آنها را نماینده ای دانست که به طور همه جانبه از حقوق مردم جامعه دفاع می کند. “قانون آیین دادرسی کیفری” از مهم ترین قوانینی است که در آن وظایف مهم و اصلی دادستان به خوبی بیان شده است. در بخش های مختلف این قانون که در سال 1394 شمس دچار اصلاحات شد، در مورد محدوده اختیارات آنها صحبت شده است. پیگیری جرایم و نظارت بر عملکرد ضابطان قضایی از اختیارات این مقامات به حساب می آید. بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری، آن ها بازوان پیگیری جرایم محسوب می شوند که می توانند به عنوان یک مدافع به خوبی از حقوق شهروندان دفاع نمایند.

وظایف دادستان

بر طبق ماده 11  قانون آیین دادرسی کیفری، دادستانها پیگیری کننده جرایم عمومی به حساب می آیند. این جرایم پس از بخشش شاکی نیز باید توسط این مقامات قضایی به درستی پیگیری شوند. این عملکرد در مورد جرایم قابل بخشش نیز پس از شکایت شاکی قابل تعقیب می باشد. لازم به ذکر است در مواردی که شاکی ناتوان از شکایت باشد، دادستان می تواند اقدامات پیگیرانه خود را آغاز کند.  در برخی موارد نیز وضعیت پیگیری و تعقیب جرایم از سوی این دست از مقامات برای مدتی تعلیق می شود و پرونده در یک بازه زمانی به صورت بایگانی در می آید.

یکی از وظایف مهم دادستان به زمان پایان تحقیقات در مورد جرم باز می گردد. صدور کیفر خواست از وظایف مهم این مقام قضایی در آن برهه زمانی تلقی می شود. پس از تفهیم اتهام و احراز مجرمیت، دادستان کیفرخواستی را صادر می کند که بر اساس آن، دادگاه با تکیه بر مستندات رسیدگی به پرونده را آغاز می کند.

رده بندی دادستانها

دادستانهای شهرستان، دادستانهای شهرستان مرکز استان و دادستان کل از سه مرتبه رده بندی این مقام قضایی به حساب می آیند که حیطه وظایف آنها با یکدیگر متفاوت است.

همان طور که گفته شد دادستان های شهرستان ها  از حقوق شهروندان دفاع می کنند و دادستان شهرستان مرکز استان وظیفه نظارت بر عملکرد دادستان شهرستان را بر عهده دارد. نظارت و پیگیری اقدامات دادسرای عمومی، دادسرای انقلاب و دادسرای نظامی نیز از وظایف دادستان کل است. تعقیب و پیگیری جرایم علیه اموال منافع و مصالح ملی و همچنین دفاع از حقوق عمومی نیز از دیگر وظایف این مقام قضایی به شمار می رود.

البته لازم به ذکر می باشد که در کنار دادستانهای شهرستان، دادستان های نظامی نیز در بخش قضایی نیروهای مسلح مشغول به فعالیت می باشند. در این بخش جرایم مربوط به وظایف نظامیان مورد بررسی و رسیدگی قرار می گیرد.