نیروی انتظامی طرح‌های مختلفی را تاکنون در محدوده بازار ناصر خسرو اجرا کرده است؛ افراد زیادی به اتهام قاچاق و فروش داروی غیرمجاز دستگیر شدند و بیماران زیادی نیز از داروهای قاچاق در ناصر خسرو آسیب دیده‌اند اما هنوز بازار ناصر خسرو برای فروش دارو داغ است. برخی می‌گویند داروها از داروخانه‌ها به ناصر خسرو می‌رود اما آیا نظارتی روی داروخانه‌ها نیست؟
ضرورت نظارت بر نحوه توزیع دارو در داروخانه‌های کشور
یکی از عللی که همواره منجر به بروز یک تخلف می‌شود، نبود نظارت است. به طور قطع در حوزه دارو و داروخانه، نهادهایی تعریف شده‌اند که با نظارت بر عملکرد و نحوه توزیع دارو در این مراکز فروش دارو می‌توانند این امر را کنترل کرده و به محض مشاهده تخلفی با آن برخورد کنند.
یک عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس پیرامون این مساله، با تاکید بر ضرورت نظارت بر نحوه توزیع دارو در داروخانه‌های کشور، گفت: باید نظارت گسترده‌ای بر توزیع دارو در داروخانه صورت گیرد زیرا در غیر این صورت ممکن است دارو از کانال داروخانه‌ها به بازار ناصرخسرو راه یابد. سلیمان عباسی درباره وضعیت بازار ناصر خسرو، افزود: از مسایل مهم در حوزه درمان تامین دارو است که براساس آن نباید دارو را به عنوان یک داروی تجاری بنگریم بلکه باید به عنوان مکمل درمان درنظر گرفت لذا زمانی که با نگاه درمانی به این کالا نگریسته می‌شود برنامه‌ریزی‌ها و طراحی‌ها نیز متفاوت خواهد شد.
وی با انتقاد از عرضه داروی قاچاق در بازار ناصر خسرو، ادامه داد: دارو نباید به صورت قاچاق در بازار عرضه شود زیرا ممکن است این کالا به دلیل نگهداری نامناسب، عوارضی را در پی داشته باشد و مصرف آن آسیب جبران ناپذیری در بیمار برجای می‌گذارد. نماینده مردم گنبدکاووس در مجلس نهم، با تاکید بر ضرورت نظارت بیش از پیش سازمان غذا و دارو بر نحوه تولید و واردات این کالا، یادآور شد: دراین صورت دارو از مسیر خود خارج نمی‌شود و در این میان اگر برخی داروها از سوی شرکت‌های دارویی وارد کشور شود و در بازار آزاد به فروش برسد متخلفان باید سریع‌تر شناسایی شوند و برخورد قاطعی با آنها صورت گیرد.
امکان درز دارو از کانال داروخانه‌ها به بازار ناصرخسرو
این نماینده مردم درمجلس نهم تصریح کرد: باید وزارت بهداشت با همکاری سازمان غذا و دارو نظارت خود را بر تولید و واردات دارو افزایش دهند همچنین نظارت گسترده‌ای بر توزیع دارو در داروخانه نیز صورت گیرد زیرا در غیر این صورت ممکن است گاهی دارو از کانال داروخانه‌ها به بازار ناصرخسرو راه یابد. وی با بیان اینکه داروهای غیرمجاز مهمترین معضلی است که سلامت جامعه را تهدید می‌کند، گفت: متاسفانه برخی شرکت‌های سودجو داروهای غیراستاندارد را تولید کرده و به عنوان مکمل‌های بدنسازی در بازار ناصرخسرو به فروش می‌رسانند.
عباسی ادامه داد: داروهای موجود در ناصرخسرو یا از طریق داروخانه‌ها به این محل می‌رسد یا شرکت‌های تولید کننده و وارد کننده اقدام به سودجویی در این زمینه کرده‌اند به گونه‌ای که گاهی این شرکت‌ها بخشی از دارو را از سیکل خود خارج کرده و در بازار ناصر خسرو به فروش می‌رسانند.
رشد قارچ‌گونه داروخانه‌ها با صدور مجوز بی‌رویه
رییس انجمن داروسازان ایران نیز در این خصوص به رشد قارچ‌گونه داروخانه‌ها در شهرهای بزرگ اشاره کرد. وی ضمن گله‌مندی از این مساله، به مشکل‌ساز شدن آن اشاره کرد و گفت: در شهری مانند تهران باید هزار داروخانه باشد که تغییر روند صدور مجوز، باعث شده تا تعداد داروخانه‌ها بیشتر شود.
مژدهی‌آذر از وجود داروخانه‌های اجاره‌ای به عنوان تهدید حرفه داروسازی نام برد و گفت: افراد سرمایه‌داری هستند که داروخانه‌ها را در دست گرفته‌اند و در خفا کار می‌کنند در حالی که هزینه‌های داروخانه‌داری به زحمت تامین می‌شود، سوال این است که چرا یک نفر باید بیاید و داروخانه‌ای اجاره کند که سوددهی ندارد. مژدهی آذر با تکیه بر این استناد مدعی شد که کارهای دیگری هم در داروخانه انجام می‌شود که یک سرمایه‌دار به دنبال اجراه داروخانه است.
تحویل داروی بدون نسخه تخلف محسوب می‌شود
دکتر سعدالله پرویزی رئیس اداره مواد و داروهای تحت کنترل سازمان غذا دارو نیز با اشاره به آئین نامه تاسیس اداره داروخانه‌ها گفت: تحویل داروی بدون نسخه تخلف محسوب می‌شود و درصورت دریافت گزارشی مغایر با آنچه بیان شده موضوع در کمیسیون ماده ۲۰ دانشگاه‌ها مطرح شده و بازرسان در چند نوبت و بصورت سرزده داروخانه را تحت نظر قرار می‌دهند و درصورت اثبات تخلف، داروخانه متناسب با جرم واقع شده مشمول مجازات می‌شود.
وی به برخی مصداق‌های تخلف در داروخانه‌ها نیز اشاره کرد و افزود: اگر تخلف صورت گرفته مربوط به گران فروشی باشد پرونده به تعزیرات ارسال می‌شود؛ اگر بحث عرضه کالای قاچاق و تقلبی به میان آید به دادگاه انقلاب و اگر هم تخلف از جانب مسئول فنی رخ داده باشد به فراخور تخلف صورت پذیرفته و برای مدتی معین تعلیق خواهد شد.
تخلفات رایج در داروخانه‌ها
همچنین دکتر اکبر عبداللهی‌اصل معاون نظارت و برنامه‌ریزی سازمان غذا و دارو، درباره مهمترین و بیشترین تخلفات داروخانه‌ها گفت: 5 تخلف را می‌توان از عمده تخلفات داروخانه‌ها ذکر کرد، کما اینکه همه داروخانه‌ها تخلف نمی‌کنند اما برخی از داروخانه‌ها که تخلفی مرتکب می‌شوند باید با آنها برخورد کرد تا نوع تخلف در بین آنها رایج نشود.
وی بارزترین تخلف در داروخانه‌ها را در ارائه داروی بدون نسخه عنوان کرد و ادامه داد: 4 تخلف عمده دیگر داروخانه به ترتیب در زمینه رعایت نکردن قیمت دارو و یا خدمات دارویی، نداشتن برچسب اصالت بر روی فرآورده‌های بهداشتی و آرایشی، فروش محصولات قاچاق (دارو و مکمل) و در نهایت غیبت مسئول فنی در داروخانه است.
گفتنی است از دیگر موارد مهم منشور حقوق بیمار و دکتر داروساز که در بسیاری از داروخانه‌های کشورمان مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرد، «حق مشاوره بیمار با داروساز» است. موضوع مهمی که به واسطه پیشگیری از عوارض خطرناک مصرف خودسرانه دارو یا بروز تداخلات دارویی می‌تواند هزینه‌های سرسام آور بخش عوارض دارویی را کاهش داده و منجر به طول عمر بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن به علت حذف رفتارهای غلط در حوزه درمانی شود.
قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی
فصل دوم قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی به تعزیرات توزیع و فروش دارو و شیر خشک و ملزومات پزشکی، دندانپزشکی و آزمایشگاهی مربوط می‌شود که به طور کامل مفاد مجازات پیرامون تخلف دارویی رخ داده به خصوص از سمت داروخانه‌ها را تحت پوشش قرار می‌دهد.
به عنوان مثال در ماده 13 فصل دوم این قانون عنوان شده است که دارو باید دارای پروانه ساخت یا مجوز ورود از طرف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشد و عرضه و فروش داروی فاقد پروانه ساخت یا مجوز ورود از طرف داروخانه جرم محسوب شده و متخلف به مجازات‌هایی مانند جریمه نقدی تا مبلغ یکصد هزار ریال و انعکاس مراتب در پرونده و قطع سهمیه دارویی تا مدت سه ماه و حتی تعطیل داروخانه تا مدت یک سال محکوم می‌شود.
همچنین در ماده 17 فصل دوم قانون مذکور، تاکید شده است که داروخانه باید دارو را از شبکه‌های توزیع تعیین شده از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (شرکت‌های توزیع کننده دارو) تهیه و تدارک کند. رعایت نکردن ضوابط این ماده جرم محسوب شده و متخلف به مجازات‌هایی مانند جریمه نقدی تا مبلغ پانصد هزار ریال یا جریمه نقدی تا مبلغ پانصد هزار ریال و قطع سهمیه دارویی تا مدت سه ماه و تعطیل موقت داروخانه تا مدت یک سال محکوم می‌شود. اما به طور کلی آنچه مسلم است، تخلف در معدود داروخانه‌های کشور به خصوص آن دسته از داروخانه‌هایی که اجاره داده می‌شوند، وجود دارد که وزارت بهداشت باید در این حوزه نظارت جدی‌تر و قوی‌تری داشته باشد تا اعتماد مردم خدشه‌دار نشود.
