مدیرکل امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی کشور به‌تشریح شرایط پذیرش و نگهداری فرزندخوانده و تفاوت امین‌موقت با پذیرش فرزندخوانده پرداخت. محمد نفریه، مدیرکل امور کودکان و نوجوانان بهزیستی کشور درخصوص وضع فرزندخواندگی تصریح کرد: کلیه کودکان و نوجوانان نابالغ و نیز افراد بالغ زیر ۱۶سال که به تشخیص دادگاه، عدم‌رشد و نیاز آنها به سرپرستی احراز شود را مشروط بر موارد زیر می‌توان به فرزندخواندگی سپرد:
- امکان شناخت هیچ‌یک از پدر، مادر و جد پدری آنها وجود نداشته باشد؛
- پدر، مادر، جد پدری و وصی منصوب از سوی ولی‌قهری آنها در قید حیات نباشد؛
- افرادی که سرپرستی آنها به موجب حکم مراجع صلاحیت‌دار به سازمان سپرده شده و تا زمان دو‌سال از تاریخ سپردن آنها به سازمان، پدر، مادر، جد پدری یا وصی منصوب از سوی ولی‌قهری برای سرپرستی آنها مراجعه نکرده باشند؛
- هیچ‌یک از پدر، مادر، جد پدری یا وصی منصوب از سوی ولی‌قهری صلاحیت سرپرستی را نداشته باشند و به تشخیص دادگاه صالح این امر حتی به ضم امین یا ناظر نیز حاصل نشود.
دخترانی که می‌توانند فرزندخوانده داشته باشند
او در رابطه با ویژگی‌های افراد خواستار فرزندخوانده اظهار کرد: افراد زیر می‌توانند سرپرستی کودکان و نوجوانان را از سازمان‌بهزیستی درخواست کنند. اولویت در پذیرش سرپرستی به‌ترتیب با زن و شوهر بدون فرزند، سپس زنان و دختران بدون‌شوهر فاقد فرزند و درنهایت زن و شوهر دارای فرزند است.
- زن و شوهری که پنج‌سال از تاریخ ازدواج آنها گذشته‌باشد و از این ازدواج صاحب فرزند نشده باشند، مشروط بر این‌که حداقل یکی از آنها بیش از ۳۰سال سن داشته باشد؛
- زن و شوهر دارای فرزند مشروط بر این‌که حداقل یکی از آنها بیشتر از ۳۰سال سن داشته باشد؛
- دختران و زنان بدون شوهر، درصورتی‌که حداقل ۳۰سال سن داشته باشند، منحصرا حق سرپرستی دختران را می‌توانند داشته‌باشند.
شرایط درخواست‌کنندگان سرپرستی
نفریه با اشاره به ویژگی‌هایی که افراد درخواست‌کننده سرپرستی باید داشته‌باشند، تأکید کرد: تقید به انجام واجبات و ترک محرمات، عدم‌محکومیت جزایی موثر با رعایت موارد مقرر در قانون مجازات اسلامی، تمکن مالی، عدم حجر، سلامت جسمی و روانی لازم و توانایی عملی برای نگهداری و تربیت کودکان و نوجوانان تحت‌سرپرستی، نداشتن اعتیاد به موادمخدر، مواد روانگردان و الکل، صلاحیت اخلاقی، عدم‌ابتلا به بیماری‌های واگیر یا صعب‌العلاج و اعتقاد به یکی از ادیان مصرح در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران شرایطی است که درخواست‌کنندگان سرپرستی باید داشته باشند. مدیرکل امور کودکان و نوجوانان بهزیستی کشور ادامه داد: تمکن مالی به معنای ثروتمندبودن فرد نیست، بلکه برخورداری از شرایط مناسب و مساعد برای زندگی کودک مهم است. به فردی که در محل فرهنگی نامناسب زندگی می‌کند، خانه‌ای نمور دارد یا نمی‌تواند مسائل زندگی خود را پوشش دهد، فرزندی تعلق نمی‌گیرد. فردی که درآمد متوسط و خانه‌ای نسبتا خوب دارد، باسواد است، بافرهنگ است و شرایط اجتماعی خوبی دارد، می‌تواند فرزندخوانده داشته باشد. فرد باید یک‌سوم اموال را به شکل محضری به نام کودک بزند یا درصورتی‌که بهزیستی بپذیرد، خود را بیمه‌عمر به نفع کودک کند.
مراحل پس از پذیرش سرپرستی
او درخصوص افرادی که پس از پذیرش فرزندخوانده صاحب فرزند می‌شوند، گفت: قانون فرزندخواندگی سال ۱۳۵۳ مقرر داشته بود باردارشدن زوجه یا تولد کودک در خانواده سرپرست در دوران آزمایشی یا پس از صدور حکم، موجب فسخ سرپرستی نمی‌شود؛ چراکه در قانون سابق صرفا زوجین فاقد فرزند امکان فرزندخواندگی داشتند، اما به‌دلیل آن‌که در قانون جدید فرزندخواندگی، شرط فرزنددار نشدن متقاضیان وجود ندارد، به‌تبع تولد نوزاد در خانواده موجب فسخ حکم فرزندخواندگی نخواهد شد.
نفریه درباره مراقبت‌های سازمان پس از سپردن سرپرستی کودک یا نوجوان اظهار کرد: سازمان بهزیستی موظف است در طول دوره سرپرستی، نسبت به این دسته از افراد نظارت کند. بر این اساس پس از تحویل کودک به خانواده در طول دوره آزمایشی (۶ماهه) باید وضع کودک در خانواده فرزندپذیر در ماه اول، هفته‌ای یک‌بار و در ماه های بعد به‌صورت ماهیانه استمرار یابد. پس از حصول اطمینان از پذیرش و تفاهم متقابل کودک و خانواده و تأمین نیازهای مادی و معنوی او در خانواده به تشخیص کارشناس، گزارش‌های لازم جهت صدور حکم قطعی به مراجع ذیصلاح ارائه شود. درصورت صلاحدید مددکار، این زمان حداکثر به مدت یکسال قابل‌تمدید است. ضمنا پیگیری لازم درمورد انجام تعهدات مالی زوجین نظیر انتقال یک‌سوم اموال، افتتاح حساب پس‌انداز و… توسط نماینده سازمان بهزیستی انجام می‌شود.
اگر با فرزندخوانده سوءرفتاری صورت گیرد، بهزیستی چه‌می‌کند؟
او ادامه داد: در مواردی که گزارش‌هایی مبنی بر سوءرفتار با فرزندخوانده اخذ شود، مددکار پیگیری‌کننده می‌تواند ضمن درنظر گرفتن مصالح کودک، جهت بررسی وضع او به هر طریق ممکن مداخله کرده و نسبت به رفع یا ارائه گزارش به کمیته فرزندخواندگی استان جهت تصمیم نهایی اقدام کند. پیگیری و نظارت بر زندگی کودک در خانواده به مدت یکسال از تاریخ صدور حکم قطعی به‌صورت ماهیانه توسط واحد منتقل‌کننده انجام می‌شود. نظارت و پیگیری باید با دقت‌نظر کارشناسی به شیوه‌ای انجام شود که به انسجام خانواده و حفظ ارتباط کودک با خانواده خدشه‌ای وارد نکند.
در هر زمان که با تشخیص مددکار اجتماعی پیگیری‌کننده، ادامه زندگی کودک در خانواده به مصلحت او یا خانواده نباشد، پس از بررسی و تأیید کمیته شبه‌خانواده استان، مراتب به مراجع قضائی اعلام می‌شود. در صورت دریافت هرگونه اطلاعات درخصوص نامناسب بودن وضع زندگی کودکان در خانواده، پیگیری امور ضروری است. پس از یک سال از تاریخ صدور حکم قطعی سرپرستی دائم، در راستای حفظ منافع کودک و خانواده، مددکار پیگیری‌کننده باید وضع کودک را ترجیحا به‌صورت نامحسوس بررسی و پیگیری کند.
وضعیت هویتی و شناسنامه‌ای فرزندخوانده‌ها
مدیرکل امور کودکان و نوجوانان بهزیستی کشور درمورد وضع هویتی و شناسنامه‌ای افرادی که به فرزندخواندگی سپرده می‌شوند، گفت: چنانچه کودک یا نوجوان تحت‌سرپرستی دارای سند سجلی باشد، اداره ثبت احوال مکلف است درصورت مشخص‌بودن والدین واقعی او، مراتب را در سند سجلی ثبت یا حسب مورد مشخصات ناقص والدین را تکمیل و سپس مفاد حکم سرپرستی را برای کودک یا نوجوان تحت‌سرپرستی صادر کند. اگر کودک یا نوجوان تحت‌سرپرستی فاقد سند سجلی باشد، اداره ثبت‌احوال نسبت به تنظیم سند سجلی برابر مفاد حکم سرپرستی اقدام و شناسنامه با مشخصات زوجین سرپرست یا سرپرست منحصر با درج توضیحات لازم صادر خواهد کرد.
این سند حسب مورد باید به امضای زوجین سرپرست یا سرپرست منحصر برسد. درمورد سرپرست منحصر، شناسنامه کودک یا نوجوان تحت‌سرپرستی با مشخصات کامل سجلی سرپرست منحصر و نام‌کوچک پدر فرضی به پیشنهاد سرپرست منحصر صادر خواهد شد. نام‌خانوادگی کودک یا نوجوان تحت‌سرپرستی، حسب مورد همان نام‌خانوادگی سرپرست زوج یا سرپرست منحصر خواهد بود.
تفاوت فرزندخواندگی با امین موقت
او به تفاوت طرح امین موقت و فرزندخواندگی اشاره کرد و گفت: درمورد فرزندخواندگی حمایت‌های بیشتری از کودک مانند تعهدات مالی برای او و تغییر شناسنامه با نام سرپرستان صورت‌می‌گیرد؛ این نوع سرپرستی دائمی است، اما امین‌موقت یک حکم قضائی است و برای کودکانی صادر می‌شود که پدر و جد پدری آنها امکان سرپرستی شان را به‌صورت موقت ندارند. در این‌جا تغییر شناسنامه و هویت صورت نمی‌گیرد. ضمنا تعهدات مالی به نفع کودک انجام نمی‌شود. ضمن آن‌که این نوع سرپرستی، موقت است و در صورت بازگشت شرایط پدر و جدپدری، حکم فسخ می‌شود.
علت سپرده‌شدن کودکان به شیرخوارگاه‌ها
نفریه به تشریح دلایل سپرده‌شدن کودکان صفر تا ۶سال به شیرخوارگاه‌ها پرداخت و اظهار داشت: کودکان به دلایل زیر و با معرفی‌نامه مقام قضائی جهت برخورداری از خدمات (مراقبت و پرورش) در بخش شبه‌خانواده پذیرش می‌شوند:
- فوت سرپرستان یا تنها سرپرست؛
- زندانی‌بودن سرپرستان یا تنها سرپرست؛
- مفقودالاثرشدن سرپرستان یا تنها سرپرست؛
- مجهول‌الهویه بودن کودک؛
- عدم‌صلاحیت سرپرستان با حکم قضائی و به‌دلیل وجود شرایط خاص آسیب‌پذیری برای کودک در خانواده از قبیل سوءرفتار شدید (جسمانی، عاطفی- روحی، جنسی، بی‌توجهی و غفلت یا ترکیبی از همه موارد)؛
- بیماری‌های واگیر صعب‌العلاج و بیماری‌های روانی در خانواده که به سلامت جسمی، روانی، رشد و تعالی همه جانبه کودک آسیب می‌رساند؛
- اعتیاد سرپرست یا سرپرستان؛ درصورتی‌که سلامت جسمی، روانی، رشد و تعالی کودک را مورد مخاطره قرار دهد.
خانه نمور بهتر از یتیمخانه ونگ ونگ دهها کودک است بعضی کارشناس هم ایرادگیره وقتی حال کودک بهتر باشه به غذایش برسند ان حسابه
وگرنه خیلی ها روز اول خانه اش خوب نبوده در عرض یکسال زحمت کشیده