ازدواج یکی از احکام الهی است که در دین اسلام بر آن تاکید زیادی شده است. با ازدواج میان زن و مرد پیوند زناشویی شکل می‌گیرد و هر دو طرف متعهد می‌شوند تا زمانی که این پیوند برقرار است، نسبت به هم متعهد و وفادار باقی بمانند. اما طبق دین اسلام و عرف جامعه ما، برای ازدواج نیاز به الزامات خاصی هست. یکی از این مسائل الزام اجازه پدر دختر برای شکل گرفتن پیوند ازدواج است. ممکن است دختری علاقمند به ازدواج با مردی باشد که پدرش با آن موافق نباشد. لذا دختر تا زمانی که اجازه پدرش را برای این امر جلب نکند، قادر به ازدواج نخواهد بود. اما قانونی هم در این مورد وضع شده است تا دختر بتواند در شرایطی خاص، اقدام به ازدواج بدون رضایت پدرش بکند. در این مقاله پیرامون موضوع قوانین ازدواج دختر بدون اذن پدر مطالبی را در اختیار شما قرار داده‌ایم.
قانون مدنی مرتبط با ازدواج دختر بدون اجازه پدر
طبق ماده 1043 قانون مدنی: « نکاح دختر باکره اگرچه به سن بلوغ رسیده باشد، موقوف به اجازه پدر یا جد پدر او است و هر گاه پدر یا جد پدری بدون علت موجه از دادن اجازه مضایقه کند اجازه او ساقط خواهد بود. در این صورت دختر می تواند با معرفی کامل مردی که می خواهد با او ازدواج نماید و شرایط نکاح و مهری که بین آنها قرار داده شده، پس از اخذ اجازه از دادگاه مدنی خاص به دفتر ازدواج مراجعه و نسبت به ثبت ازدواج اقدام نماید.» پس با این وجود اگر پدر بدون ارائه دلیل منطقی دخترش را از ازدواج بازدارد، دختر این حق را دارد تا با شرایط ذکر شده اقدام به ازدواج با مرد موردنظرش نماید.
شرایط ازدواج دختر بدون اذن پدر
برای این که دادگاه دادخواست دختر مبنی بر ازدواج بدون اجازه پدر را بپذیرد، شرایطی لازم است که در ادامه به آنها اشاره کرده‌ایم:
- اگر دختر باکره نباشد، شامل این قانون بوده و می‌تواند برای ازدواج با فرد دلخواهش اقدام کند.
- اگر دلایل مخالفت پدر منطقی و کافی نباشد، قانون این حق را به دختر می‌دهد تا با مراجعه به دادگاه و طرح دعوا برای ازدواج اقدام کند.
- اگر دختر قبلا با شخصی دیگر ازدواج کرده و حال همسرش فوت کرده یا طلاق گرفته باشند، نیازی به اجازه پدر برای ازدواج نخواهد بود.
- در شرایطی که پدر دختر برای ازدواج رضایت ندهد اما جد پدری او با این امر موافق باشد، دختر می‌تواند برای ازدواج اقدام کند.
- اگر دختر پیش از این به دلیل روابط نامشروع، بیماری و یا دلایل تعمدی بکارت خود را از دست داده باشد، نیازی به اجازه به پدر برای ازدواج نخواهد داشت.
- در شرایطی که دختر باکره ازدواج کند و ازدواجش منجر به طلاق شود، اگر همچنان دختر باکره باشد برای ازدواج مجدد باید اجازه پدرش را بگیرد.
- این قانون تنها مربوط به پدر و جد پدری دختر است و اگر هر دوی آنها از دنیا رفته باشند، اجازه سایر بستگان مانند مادر یا برادر شرط نخواهد بود.
- اگر پدر یا جد پدری هر دو به دلایلی در دسترس نباشند و مجهول الحال باشند، باید برای کسب اجازه ازدواج از دادگاه اقدام کرد.
- اگر ولی دختر در جنگ یا مسافرت باشد و برای مدت طولانی در دسترس نباشد، دختر می‌تواند به دادگاه خانواده مراجعه کند و برای این امر دادخواست دهد. اگر دادگاه با دلیل غیبت پدرش موافقت کند، اجازه را به او خواهد داد.
- اگر پدر یا جد پدری از سلامت کامل عقلی برخوردار نباشند و دچار محجوریت (دیوانگی) باشند، نمی‌توانند مانع از ازدواج دختر شوند.
- اگر پدر توانایی مدیریت مالی نداشته باشد و به قولی سفیه باشد، دختر می‌تواند بدون اجازه او برای ازدواج اقدام کند.
- اگر دختر بالای سی سال سن داشته باشد و دارای هوشیاری کامل بوده و از قدرت تصمیم‌گیری خوبی برخوردار باشد، نیازی به اجازه پدر برای ازدواج نخواهد داشت.
به طور کل باید گفت اگر دختر باکره باشد، برای ازدواج موقت و دائم نیاز به اجازه پدر خواهد داشت. در غیر این صورت می‌تواند به راحتی برای ازدواج اقدام کند.
مراحل دعوای ازدواج دختر بدون اجازه پدر
برای این کار دختر باید یک دادخواست به مجتمع قضایی دادگاه خانواده داشته باشد. در این طرح دعوا علت عدم موافقت پدر باید به طور دقیق بیان شود. پس از ثبت پرونده در مجتمع قضایی، دادخواست به یکی از شعبات خانواده در آن مجتمع ارجاع خواهد شد. پس از بررسی‌های کامل، ریاست مجتمع جلسه‌ای را تعیین کرده و از طرفین برای حضور در آن دعوت می‌کند. در این جلسه باید دختر و ولی او (در صورت امکان) حضور داشته باشند. بعد از آن دادگاه قادر است هر اقدام و تصمیمی را لحاظ کند. ممکن است دادگاه بعد از شنیدن اظهارات هر دو طرف، اقدام به تصمیم گرفته و یا برای تحقیقات بیشتر از بستگان و نزدیکان دختر استفاده کند.
نمونه طرح دعوای ازدواج بدون اجازه ولی
ریاست محترم مجتمع قضائی دادگاه…..
با سلام
احتراماً به استحضار می‌رساند: اینجانب به شماره شناسنامه …… صادره از…… متولد….. در تاریخ…… و در شرایط مناسبی از رشد سنی هستم و قصد ازدواج با آقای…… را دارم . نظر به این‌که آقای…… فرزند…… متولد…… دارای مذهب…… و دارای مدرک تحصیلی…… و مشغول به کار در…… هستند و با امضای شروط ضمن عقد ازدواج، خواهان ازدواج دائم اینجانب با قبول مهریه…… می‌باشند که از تمامی جهات شخصی، خانوادگی و اجتماعی تناسب و هماهنگی لازم را با بنده دارا می‌باشند، پدر بنده به دلایل واهی و خارج از عرف و روال جامعه امروزی مانع ازدواج بنده می‌باشند ، فلذا مطابق با ماده 1043 قانون مدنی، صدور اذن ازدواج ، مورد استدعا می‌باشد.
نمونه اجازه نامه پدر برای ازدواج
اینجانب…………. فرزند …………. دارای شناسنامه شماره …………. صادره از ………….متولد ………….ساکن: …………. به موجب این سند اجازه خود را به عنوان پدر دوشیزه: …………. دارای شناسنامه شماره …………. صادره از …………. متولد ………….با ازدواج دائم دختر موصوفه ام با آقای: ………………… فرزند آقای …………. دارای شناسنامه شماره …………. صادره از …………. به هر مهریه و صداق و با هر شرط ضمن العقد نکاح و یا هرشرط ضمن عقد خارج لازم، اعلام می دارم.
[sc_fs_faq html=”true” headline=”h2″ img=”” question=”چرا برای ازدواج اجازه پدر لازم است؟” img_alt=”” css_class=””] در رابطه با این مسئله پاسخ‌های زیادی ارائه شده است. عده‌ای بر این باورند که زنان به دلیل احساساتی‌تر بودن، در روابط عاطفی‌تر برخورد می‌کنند و کمتر از رهنمودهای عقلی بهره می‌برند. همچنین اجتماعی‌تر بودن مردان نسبت به زنان سبب شده تا فرصت‌های زیادی برای کسب تجربه داشته باشند. از این رو بسیاری از دختران به دلیل بی‌تجربگی و نابلدی دچار فریب شده و خیلی زود در دام مردان حیله‌گر می‌افتند. در این شرایط پدر می‌تواند حامی و مشاور دختر باشد و او را از مورد سواستفاده قرار گرفتن بازدارد. مشورت گرفتن با پدر برای ازدواج باعث می‌شود تا دختر با حقایق بیشتری آشنا شود و در دام افراد سودجو نیفتد. شهید مطهری در کتاب نظام حقوق زن در اسلام اینطور نوشته است: «فلسفه اذن پدر برای دختر به این دلیل نیست که دختر قاصر بوده و از نظر رشد اجتماعی از مرد کمتر است. بلکه به این دلیل است که زن خوش باوری زیادی نسبت به صداقت مرد پیدا خواهد کرد و خیلی زود در دام شکارچی‌گری مرد خواهد افتاد. در نتیجه اجازه پدر برای این امر به منزله احتیاط و مراقبت از دخترش می‌باشد.» [/sc_fs_faq]
ازدواج دختر بدون اذن پدر از دید مراجع
در دین اسلام نیز اجازه پدر برای ازدواج دختر ضروری است. مراجع زیادی هستند که با این امر موافقند و اذن پدر را برای ازدواج دختر لازم می‌دانند. اما در این بین مراجعی هم هستند که با در نظر گرفتن سن دختر و بلوغ فکری، او را از اذن پدر بی‌نیاز می‌دانند. آیت اله اردبیلی یکی از مراجعی است که معتقد است اگر دختر باکره به بلوغ رسیده باشد و بتواند مصلحت خود را تشخیص دهد و قدرت تصمیم‌گیری درست در زندگی را داشته باشد، می‌تواند بدون اجازه پدرش برای ازدواج تصمیم‌گیری کند.
آیا برای ازدواج موقت نیاز به اجازه پدر می‌باشد؟
ازدواج موقت یا همان صیغه، فقط تا مادامی که زمان عقد تمام نشده باشد رسمیت دارد. بعد از آن دیگر زن و مرد حکم زن و شوهر را ندارند و به هم محرم نخواهند بود. در این نوع ازدواج نیز باید خطبه جاری شود و یک مهریه مشخص برای زن در نظر گرفته شود. دلایل بسیاری برای روی آوردن زن و مرد ازدواج موقت وجود دارد. یکی از مهمترین دلایل این امر جلوگیری از گناهان جنسی عنوان شده است. زمانی که افراد شرایط لازم برای ازدواج دائم را نداشته باشند، می‌توانند برای جلوگیری از انحرافات جنسی به ازدواج موقت روی بیاورند. حال شاید برایتان سوال باشد که آیا برای ازدواج‌های موقت هم نیازی به اجازه پدر هست یا خیر. بنابر نظر مراجع اگر دختر باکره باشد، برای ازدواج موقت و یا دائم باید رضایت و اجازه پدرش را داشته باشد. در غیر این صورت اگر دختر باکره نباشد، نیازی به اجازه پدر یا جد پدری نخواهد بود.
