درآمدهای مشمـول مالیات
با نزدیک شدن به انتهای تیرماه، مهلت ارائه اظهارنامه الکترونیکی مؤدیان مالیات رو به پایان است. به موجب ماده 93 قانون مالیات‌های مستقیم، درآمدی که شخص حقیقی از طریق اشتغال به مشاغل یا عناوین دیگر در ایران تحصیل می‌کند، پس از کسر معافیت‌های مالیاتی، مشمول مالیات بر مشاغل است. درآمد مشمول مالیات مؤدیان عبارت است از: کل فروش کالا و خدمات به اضافه سایر درآمدهای آنان که مشمول مالیات فصول دیگر شناخته نشده، پس از کسر هزینه‌ها و استهلاکات مربوط طبق مقررات فصل هزینه‌های قابل قبول و استهلاکات.
صاحبان مشاغل از نظر تشخیص درآمد مشمول مالیات به گروه‌های زیر تقسیم می شوند:
- در گروه اول، صاحبان مشاغلی قرار می‌گیرند که به موجب قانون مالیات‌های مستقیم، مکلف به ثبت فعالیت‌های شغلی خود در دفاتر روزنامه و کل موضوع قانون تجارت هستند و باید دفاتر و اسناد و مدارک مربوط را با رعایت اصول و موازین و استانداردهای پذیرفته‌شده حسابداری نگاهداری کنند. دارندگان کارت بازرگانی و تمامی صادرکنندگان و واردکنندگان، بهره‌برداران معادن و صاحبان مؤسسات حسابرسی در این گروه قرار می‌گیرند.
- در گروه دوم، صاحبان مشاغلی قرار می‌گیرند که بر حسب این قانون مکلف به ثبت فعالیت‌های شغلی خود در دفاتر درآمد و هزینه هستند.نمونه‌های دفاتر مذکور از سوی سازمان امور مالیاتی کشور تهیه می‌شود و در دسترس قرار می‌گیرد. وکلا و پزشکان در این گروه قرار می‌گیرند.
- در دسته سوم، صاحبان مشاغلی قرار می‌گیرند که مشمول مقررات بندهای دسته‌های قبل نیستند. این افراد مکلف‌اند صورت خلاصه وضعیت درآمد و هزینه خود را طبق ضوابط و نمونه‌های تعیین‌شده از سوی سازمان امور مالیاتی کشور نگاهداری کنند. صاحبان این مشاغل مکلف‌اند اسناد و مدارک مثبته کافی برای تشخیص درآمد مشمول مالیات خود را نگاهداری کنند.
تیرماه آخرین مهلت این مشاغل برای ارائه اظهارنامه مالیاتی به صورت الکترونیکی است.
درآمدهای معاف از مالیات
ماده 52 قانون برنامه پنج‌ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران مصوب 1389/10/25 مقرر کرده است: سقف معافیت مالیاتی موضوع مواد 84 و 85 قانون مالیات‌های مستقیم در طول برنامه هر ساله در بودجه سنواتی تعیین می‌شود. به موجب بند الف تبصره ۹ قانون بودجه سال ۱۳۹۴ سقف معافیت مالیاتی موضوع ماده 52 قانون برنامه پنج‌ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران برای سال 1394، مبلغ 138 میلیون ریال در سال تعیین شده است و مازاد آن تا 7 برابر به نرخ 10 درصد و مازاد بر این به نرخ 20 درصد برای بخش خصوصی و دولتی و سایر دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده 5 قانون مدیریت خدمات کشوری و ماده 5 قانون محاسبات عمومی کشور تعیین می‌شود.
نحوه محاسبه معافیت‌های مذکور، در مواد 84 و 85 قانون مالیات‌های مستقیم تعیین شده است. به موجب ماده 84 این قانون «تا میزان 150 برابر حداقل حقوق مبنای جدول حقوق موضوع ماده یک قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت (مصوب 1370) درآمد سالانه مشمول مالیات حقوق تمامی حقوق‌بگیران از جمله کارگران مشمول قانون کار، از یک یا چند منبع، از پرداخت مالیات معاف می‌شود.»
در بخشنامه «میزان معافیت مالیات بر درآمد حقوق سال 1394» درباره سقف معافیت مالیاتی مقرر شده است: «با عنایت به بند الف تبصره ۹ قانون بودجه سال ۱۳۹۴ کل کشور که به موجب آن، سقف معافیت مالیاتی موضوع ماده ۵۲ قانون برنامه پنج‌ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران برای سال ۱۳۹۴ مبلغ ۱۳۸ میلیون ریال در سال تعیین شده است و مازاد آن تا 7 برابر به نرخ ۱۰ درصد و مازاد بر این به نرخ ۲۰ درصد برای بخش خصوصی و دولتی و سایر دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری و ماده ۵ قانون محاسبات عمومی کشور تعیین شده است.»
پایان تیرماه پایان مهلت تسلیم اظهارنامه مالیاتی
پایان تیرماه سال 1394 آخرین مهلت تسلیم اظهارنامه مالیاتی مربوط به عملکرد شغلی سال 1393 صاحبان مشاغل است. اظهارنامه مالیاتی، فرمی چاپی یا الکترونیکی است که سازمان امور مالیاتی به صورت رایگان در اختیار مؤدیان مالیاتی قرار می‌دهد. اظهارنامه‌های عرضه‌شده، بسته به اینکه صاحبان مشاغل مشمول کدام‌یک از بندهای ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم باشند، محتوای متفاوتی خواهد داشت.
به عنوان مثال، وکلای دادگستری از مشمولان بند ب ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم هستند و باید از اظهارنامه مربوط به مشمولان بند ب استفاده کنند. اظهارنامه مالیاتی عرضه‌شده، اعم از الکترونیکی یا کاغذی، از 2 بخش عمده تشکیل شده است: یکی مربوط به اطلاعات شخصی و هویتی مؤدی و دیگری مربوط به اطلاعات مالی و درآمدی است.
در بخش مربوط به اطلاعات عمومی، مؤدی باید بر اساس اطلاعات خواسته‌شده، جداول و ستون‌های مربوط را تکمیل کند. بخش مربوط به عملیات مالی، عمدتا شامل 2 جدول است: یکی جدول مربوط به صورت خلاصه وضعیت درآمد و هزینه و سود ناویژه و دیگری مربوط به جدول محاسبه مالیات است. جدول صورت خلاصه وضعیت درآمد و هزینه شامل درآمدها و هزینه‌های شغلی است که لازم است ستون‌های خواسته‌شده آن، بر اساس درآمد سالانه تکمیل شود.
پس از ستون‌های مربوط به درآمدها، ستون‌های مربوط به هزینه‌ها قرار دارد. ستون‌های مربوط به هزینه‌ها را با توجه به نوع هزینه‌هایی که متحمل شده‌اید، تکمیل کنید. هزینه‌های انجام‌شده باید متناسب با درآمد شغلی مؤدی و مربوط به سال مورد رسیدگی (در اینجا سال 93) باشد. ستون خرید، مربوط به کالاها و لوازم مصرفی مربوط به شغل است که در سال مورد رسیدگی خریداری شده است. حاصل عملیات فوق که به تعیین سود یا زیان ویژه منتهی می‌شود، عبارت است از جمع درآمدها منهای هزینه‌ها و خرید، به علاوه موجودی اول دوره و منهای موجودی پایان دوره که در بخش مربوط درج می‌شود.
