حق‌بیمه مابه ازای خدمات و پوشش بیمه ای است و باید توسط بیمه گذار پرداخت شود. بررسی بیمه از دو نظر حائز اهمیت است: از دید تکنیکی محاسبه میزان حق بیمه با توجه به فراوانی تحقق حادثه موضوع بیمه و خسارت قابل پرداخت صورت می‌گیرد. همانطور که از اوصاف عقد بیمه آمد، بیمه عقدی معوض است و بیمه عوض و علت تعهدات بیمه گر به شمار می رود. همین امر منشأ ایجاد احکامی در عقد بیمه است.
از جمله چنانچه تعهدات بیمه گر به علتی منتفی شود، تعهد بیمه گذار به پرداخت بیمه از بین خواهد رفت و چنانچه بیمه را پرداخته باشد به نسبت مدت باقی مانده، بیمه باید به او عودت شود. مصداق بارز این امر در موردی است که مال موضوع بیمه تلف شود.
در این حالت به علت منتفی شدن عقد بیمه، بیمه گر مکلف به بازگرداندن مبلغی است که برای پوشش بیمه برای مدت باقی مانده عقد دریافت نموده است. البته چنانچه موضوع بیمه به علت حادثه ای که تحت پوشش بیمه قرار داشته و با وقوع آن تعهد بیمه گر به جبران خسارت ایجاد شده باشد، موجبی برای عودت حق بیمه وجود ندارد.
بیمه تولیدی
منظور مبالغ حق‌بیمه تولیدی بیمه‌نامه‌هایی است که طی دوره گزارش توسط مؤسسات بیمه صادر شده‌اند. این مبالغ در بیمه های غیر زندگی بر مبنای بیمه صادره و در بیمه های زندگی بر مبنای حق بیمه های وصولی (دریافتی) لحاظ می گردد.
بیمه سرانه
حق‌بیمه سرانه از تقسیم حق‌بیمه تولیدی صنعت بیمه بر جمعیت هر کشور به‌دست می‌آید و بیانگر مقدار بیمه‌ای است که به طور متوسط هر نفر پرداخت کرده است.
بیمه مستقیم
حق بیمه مربوط به بیمه‌نامه‌های صادره که مستقیماً توسط شرکت بیمه یا شعب مربوطه دریافت شده باشد.
بیمه غیر مستقیم
حق بیمه تولید شده مربوط به بیمه‌نامه‌هایی است که توسط نمایندگان شرکت بیمه و کارگزاران بیمه عرضه شده است.
ذخیره حق بیمه
عبارت است از حق بیمه‌های مربوط به فاصله زمانی بین تاریخ ترازنامه تا انقضای مدت قراردادهای بیمه ای .
حق بیمه عاید شده
حق بیمه عاید شده حاصل جمع حق بیمه صادره و تفاضل ذخیره حق بیمه ابتدا و انتهای سال است و بیانگر آن است که چه میزان از حق بیمه‌های صادره به دلیل انقضای مدت بیمه نامه نصیب شرکت بیمه شده است .از آنجا که شورای عالی بیمه در تاریخ ۲۶/۲/۱۳۹۱ آیین نامه شماره ۲/۵۸ (مکمل آیین نامه ذخایر فنی موسسات بیمه) را به تصویب رسانده است، نحوه محاسبه حق بیمه عاید شده رشته های شخص ثالث، مازاد و حوادث راننده تغییر کرده و در آمارها اعمال گردیده است.
بر این اساس عوارض قانونی (سهم پرداختی به نیروی انتظامی، وزارت بهداشت و صندوق تامین خسارت های بدنی) از حق بیمه عاید شده رشته های شخص ثالث و مازاد و حوادث راننده، حسب مورد کسر گردیده است.
