بازنشسته و پرداخت مستمری به بیمه شدگان بازنشسته را می‌توان از مهم‌ترین وظایف سازمان تامین اجتماعی دانست. بازنشسته و بازنشستگی مرحله تازه‌ای از زندگی هر شخص است که می‌تواند تجربیات تازه‌ای را برایش به همراه داشته باشد.

بازنشسته به چه معناست؟

از دید سازمان تامین اجتماعی کشور، بازنشسته به معنای اشتغال نداشتن فرد بیمه شده به دلیل بالارفتن سن و یا برخورداری از سایر شرایط بازنشسته است.

به طور کلی برای بازنشسته در تامین اجتماعی دو قانون وجود دارد. رسیدن به سن تعیین شده در قانون و داشتن سنوات خدمت پرداخت حق بیمه به میزان تعیین شده در قانون از دو معیاری هستند که به افراد بیمه شده اجازه بازنشستگی می‌دهد. اگر تمایل دارید تا ازجزئیات این دو قانون بیشتر مطلع شوید، در ادامه با ما همراه باشید.

رسیدن به سن تعیین شده و مقرر در قانون تامین اجتماعی

در حال حاضر قوانین متعددی در رابطه با سن بازنشسته افراد وجود دارد. به عنوان مثال خانم‌هایی که در کارگاه‌های مشمول قانون مشغول به فعالیت هستند و 42 سال سن و 20 سال سابقه کار دارند، می‌توانند با حقوق 20 روز در ماه بازنشست شوند.

برای بازنشسته مشاغل سخت و طاقت فرسا و همچنین جانبازان با 20 سال سابقه کار نیز شرط سنی در نظر گرفته نمی‌شود و تنها ارائه سنوات مندرج در قانون برای اقدام به بازنشستگی ایشان کفایت می‌کند.

یکی دیگر از قوانین موجود در تامین اجتماعی برای شرایط بازنشستگی خانم‌ها و آقایان که با تبعیت از آن می‌توانند با 30 روز حقوق بازنشسته شوند، در نظر گرفتن 45 سال سن و 30 سال سنوات برای خانم‌ها و 50 سال سن و 30 سال سنوات برای آقایان است.

خانم‌های 55 ساله با 20 سال سنوات بیمه و آقایان 60 ساله با 10 سال سنوات بیمه نیز می توانند برای شرایط بازنشستگی با 20 روز حقوق اقدام نمایند.

شرایط بازنشسته بانوان

بر طبق قانون، سن بازنشستگی بانوان 5 سال از آقایان کمتر است. اگر چه شرایط لازم برای بازنشستگی بانوان کاملا شبیه به شرایط آقایان است اما در برخی موارد برای اقدام به بازنشستگی با شرایط سهل‌تری مواجه می شوند. در ادامه برخی قوانین موجود برای بازنشستگی بانوان آورده شده است.

• زنان تحت پوشش می‌توانند با 45 سال سن و 30 سال سنوات تقاضای بازنشسته شدن کنند.
• زنان 55 ساله تحت پوشش می‌توانند با 20 سال سابقه پرداخت بیمه بازنشسته شوند.
• زنان با سابقه 35 سال کار و پرداخت بیمه می‌توانند بدون شرط سنی بازنشسته شوند.
• زنان تحت پوششی که معلولیت عادی دارند می‌توانند با 45 سال سن و 20 سال سنوات برای بازنشستگی اقدام نمایند.
• زنان 55 ساله تحت پوشش با 10 سال سابقه پرداخت متناسب بیمه از دیگر متقاضیان برای بازنشسته شدن به شمار می‌روند.

بازنشستگی با سابقه پرداخت 35 سال بیمه

آن چیزی که باید پیش از سایر موارد در رابطه با سنوات خدمت پرداخت بیمه به آن توجه کرد این است که سازمان تامین اجتماعی کشور حداکثر برای 35 سال سنوات، مستمری در نظر می‌گیرد و بیش از این مقدار در شرایط حقوقی تاثیری نخواهد داشت. افرادی که دارای 35 سال سابقه پرداخت حق بیمه باشند، می‌توانند بدون شرط سنی تقاضای بازنشستگی کنند.

بازنشستگی برای شاغلان کارهای سخت و زیان آور

بر طبق نظر کمیسیون پزشکی موضوع ماده 91 قانون تامین اجتماعی کشور، هر سال بیمه شاغلان کارهای سخت و زیان بار 1.5 سال محاسبه می‌شود.

بر اساس قانون بازنشستگی کشور، افردی که سابقه 20 سال فعالیت متوالی و یا 25 سال فعالیت متناوب در کارهای سخت و زیان آور دارند، می‌توانند بدون تکیه بر شرط سنی تقاضای بازنشستگی کنند. زیرا کارهای سخت و زیان اور موجب لطمه جدی به سلامت روح و جسم اشخاص می‌شود.

داشتن سنوات خدمت پرداخت حق بیمه به میزان مقرر در قانون تامین اجتماعی

سنوات بیمه با توجه به سال‌هایی که کارفرما برای کار کردن یک کارگر و یا شخص بیمه شده به شعب مختلف سازمات تامین اجتماعی حقوق بیمه پرداخت کرده باشد، محاسبه می‌شود. متاسفانه بسیاری از افراد سال های زیادی در عرصه کار فعالیت دارند، اما حق بیمه آنها از سوی کارفرما پرداخت نمی‌شود. در این صورت سنواتی برای شخص در تامین اجتماعی رد نخواهد شد.

برای جلوگیری از بروز این گونه از مشکلات، به بیمه شوندگان توصیه می‌شود در بازه های زمانی مختلف به منظور بررسی وضعیت بیمه و سنوات خود به یکی از شعب سازمان تامین اجتماعی مراجعه نمایند و یا وضعیت خود را در سایت این سازمان پیگیری کنند.

سازمان تامین اجتماعی برای پرداخت حداقل و حداکثر میزان مستمری هم قانونی را در نظر گرفته است. بر طبق ماده 111 قانون تامین اجتماعی مستمری فرد نباید از حداقل میزان حقوق دریافتی در سال کمتر باشد  و در حالت حداکثری نیز نباید از 7 برابر حداقل حقوق بیشتر باشد.

چگونه می توان تقاضای بازنشستگی کرد؟

آن چیزی که باید یادآور شویم این است که کارفرما نمی‌تواند با مراجعه به سازمان تامین اجتماعی بازنشستگی کارگر خود را تقاضا کند. این مسئله تنها توسط شخص بیمه شده قابل پیگیری خواهد بود. اما در این قاعده یک استثنا به چشم می خورد. کارفرما می‌تواند در صورتی که سن کارگر مشغول به کار از حداکثر سن ذکر شده در قانون بازنشستگی بیشتر باشد، آن را به یکی از شعب سازمان تامین اجتماعی اطلاع دهد و از سازمان بخواهد تا اقدامات لازم برای بازنشسته شدن کارگر مشغول به کار را انجام دهند.

بر طبق بند 1 ماده 76 قانون تامین اجتماعی، شرایط بازنشستگی برای بانوان 55 سال و برای آقایان 60 سال ذکر شده است. در این صورت بیمه شده می‌تواند با داشتن 20 سال سابقه بیمه تقاضای بازنشستگی کند. در شرایطی که حقوق استحقاقی این دسته از افراد کمتر از حقوق مصوب سال باشد، این مبلغ تا رسیدن به حداقل حقوق ارتقا مییابد.

قاعده  کلی در پرداخت مستمری چگونه است؟

بر طبق ماده 111 قانون تامین اجتماعی کشور، مستمری‌هایی که از سوی این سازمان پرداخت می‌شوند نباید از حداقل حقوقی که سالانه از سوی شورای عالی کار تصویب می‌شود، کمتر باشد. البته لازم به ذکر است در برخی مواقع و با تکیه به شرایطی خاص این قاعده کلی در مورد بیمه شدگان اجرا نمی‌شود.

دریافت مستمری برای مشمولان بند 1 الی بند 7 این ماده به صورت قاعده کلی ذکر شده، خواهد بود. اما برای بیمه شدگانی که شرایط آنها در بند 8 و 9 این قانون یاد شده است، مستمری با توجه به میزان سنوات پرداخت حق بیمه خواهد بود که در اصطلاح به آن مستمری استحقاقی گفته می‌شود.

مستمری در چه زمانی پرداخت می‌شود؟

برای بیمه‌ شدگانی که تحت نظر کارفرما فعالیت داشته‌اند، پرداخت مستمری پس از زمانی که سازمان تامین اجتماعی ترک کار بیمه شده را به کارفرما اعلام کند، آغاز می شود. در مورد افرادی که کارفرما ندارند، پرداخت مستمری مثل مشاغل آزاد و یا بیمه شدگان اختیاری خواهد بود و شرایط بازنشستگی شخص پس از تائید شعبه برای پرداخت مستمری به بیمه ابلاغ می شود.