یکی از مواردی که امروزه در دادگاه های خانواده بررسی می‌شود و موضوع بسیاری از دادخواست های مردم را به خود اختصاص می‌دهد، اثبات ازدواج موقت در ازدواج های موقت است. در این موارد که خواهان (طرح کننده دعوا) معمولاً خانم ها هستند به دلیل بچه‌دار شدن و یا طلب مهریه اقدام به طرح دعوا با موضوع اثبات زوجیت می‌کنند، چراکه با اثبات این موضوع مرد موظف به پرداخت مهریه و نفقه فرزند و همچنین دریافت شناسنامه برای فرزند می‌شوند.
اما افرادی که به دنبال استیفای حق خود هستند باید به چند نکته توجه داشته باشند. نخست اینکه بر اساس ماده ۱۲۵۷ قانون مدنی: «هرکس مدعی حقی است باید آن را اثبات کند و مدعی علیه هرگاه در مقام دفاع، مدعی امری شود که محتاج به دلیل باشد اثبات امر بر عهده‌ی اوست.» این ماده در رابطه با موضوع موردبحث به این معناست که هرکس ادعای زوجیت کند، باید این ادعای خود را با دلیل اثبات کند. در مورد اثبات زوجیت قانونی که به‌طور خاص به این موضوع پرداخته باشد وجود ندارد اما به‌طورکلی ماده ۱۲۵۸ قانون مدنی در رابطه با اثبات دعوایی است. طبق ماده ۱۲۵۸ قانون مدنی «دلایل اثبات دعوا از قرار ذیل است:
- اقرار
- اسناد کتبی
- شهادت
- امارات
- قسم، که هرکدام را با توجه به این مورد خاص توضیح می‌دهیم.
لذا اگر چنانچه مرد اقرار کند که شوهر خانم است برای اثبات زوجیت کافی است. چراکه مهم‌ترین دلیل اثبات در قانون مدنی اقرار است. به‌عنوان‌مثال در مواردی ادله و شرایط به‌گونه‌ای است که مرد مجبور به اقرار می‌شود. مثلاً اگر زوجه از زوج دارای فرزندی باشد و با روشهای علمی و آزمایشگاهی این موضوع به اثبات برسد زوج مجبور به اقرار می‌شود. یا چنانچه طرفین در ابتدای اثبات ازدواج موقت سندی مبنی بر این ازدواج تنظیم کرده باشند که چه به ثبت دفترخانه رسمی رسیده باشد و چه با امضای طرفین باشدد قابل استناد خواهد بود.
اگر چنانچه در هنگام جریان عقد ازدواج شهود واجد شرایطی وجود داشته باشند می‌توانند به این موضوع شهادت بدهند در رابطه با اثبات زوجیت اماره قانونی عملاً کاربرد چندانی ندارد و معمولاً در اثبات از اماره قضایی استفاده می‌شود. به عنوان مثال مهریه یکی از شرایط ضروری برای اثبات ازدواج موقت است و اگر زوجه تمام مهریه و یا بخشی از آن را دریافت کرده باشد و دلیلی بر دریافت آن داشته باشد مثلاً چکی از زوج به‌عنوان مهریه گرفته باشد می‌تواند در دادگاه ارائه کند و یا زوجه و زوج باهم همکار بوده و زوجه بتواند اثبات کند که در خانه زوج رفت‌وآمد داشته است در این صورت نیز می‌توان از اماره قضایی استفاده کرد. در بین دلایل اثباتی ضعیف‌ترین دلیل سوگند است و در انکار زوجیت کاربرد دارد به این معنا که مرد قسم یاد می‌کند که باخانم رابطه‌ای ندارد.
نکته آخر اینکه در بعضی موارد هیچ‌کدام از دلایل گفته‌شده قابل ارائه به دادگاه نیست چراکه اثبات ازدواج موقت در فرهنگ ایرانی امری غیرمرسوم شمرده می‌شود درنتیجه معمولاً ازدواجهای موقت به‌صورت مخفیانه صورت می‌گیرد لذا طرفین می‌بایست با آگاهی نسبت به حقوق متقابل خود در این نوع از عقود که شارع مقدس باهدف پیشگیری از وقوع و رواج مفاسد در سطح جامعه در نظر گرفته، شرایط تعهد و پابندی خود را به آن، رعایت کنند.
دنیای حقوق
