چک معتبر، چک عادی است که بوسیله صاحب حساب جاری (دارندۀ دسته چک) به درستی (با رعایت بایسته های صدور چک) صادر شده و وجه آن معمولاً بدلیل صحت صدور و اعتبار صادر کننده و اعتبار ظهرنویسان، بدون مانع مهم عملی و قانونی، قابل وصول است.
ممکن است تصور فرمائید که مستند سازی فرایند اعتبار سنجی و احراز توانمندی کسبی و مالی صادر کننده یا ظهر نویس چک و دریافت مدارک و مستنداتی که به آنها اشاره کرده ام بسیار مشکل و حتی ناشدنی است. فرض و باور من این است که شما حتی با رعایت بخشی از موارد و نکاتی که آورده ام خواهید توانست شاهد بهبود چشمگیر چرخه دریافت چک و وصول وجه آن در محیط خود و کاهش چک های برگشتی در کسب و کار خود باشید.
بخشی از اعتبار چک عادی، به اعتبار صادرکنندۀ آن باز می گردد که در این جا به ذکر بعضی از نشانه ها و همچنین بعضی از ملاک های اعتبارسنجی برای تشخیص وضعیت و آستانه اعتباری صادرکنندگان و ظهرنویسان چک، می پردازیم. نشانه ها و ملاک های زیر به شما کمک می کند تا کشف کنید که صادر کننده یا ظهرنویس چک، از اعتبار اولیه برخوردار هست یا خیر و یا از طریق ملاک های زیر خواهید توانست اعتبار سنجی بهتری را در مورد او اعمال کنید:
صادرکننده چک یا ظهرنویس چک، دارای پروانۀ کسب از اتحادیه صنفی یا پروانه تاسیس و بهره برداری و کارت بازرگانی و همانند اینها باشد. شخصی که پروانه صنفی یا پروانه تاسیس و بهره برداری و مانند اینها را دارد بخشی از ملاکهای اعتبار سنجی در موردش اعمال شده و از قوت و اعتبار حداقلی، برخوردار است. بعلاوه دسترسی به نشانی و اموال و جابجائی آنها ساده تر است. بنابراین اگر قصد داد وستد پی در پی یا معامله بزرگ با یک فرد صنفی یا فرد دارای مجوزهای صنعتی و بازرگانی دارید بهتر است اصل پروانۀ کسب فرد صنفی را رؤیت و تصویر برابر اصل شده آن را دریافت و در پرونده خود نگهداری کنید.
از صادرکننده یا ظهر نویس چک، اصل قبوض برق، تلفن، آب و فاضلاب و گاز منزل یا واحد صنفی یا کارگاه یا کارخانه یا انبار یا دفتر کار آنها را که اصولاً بایستی بنام خودشان یا موجر باشد درخواست و دریافت و در سوابق خود نگهداری کنید. اصل کارت ملی صادرکننده و ظهر نویس(پشت نویس) را رؤیت و تصویر برابر اصل شده پشت و روی آن را دریافت نمائید. اصل شناسنامه و تمام صفحات صادرکننده و ظهر نویس (پشت نویس) را رؤیت و تصویر مصدق آن را دریافت نمائید. روی تمام تصویرهای دریافتی را بهه امضاء و اثر انگشت صادرکننده یا ظهرنویس چک، برسانید تا ضمن آنکه از مطابقت امضاء صادر کننده چک با نمونه امضای بانکی اش اطمینان حاصل می کنید به نوعی از صادر کننده چک و ظهرنویس، در مورد هویت و مدارک هویتی آنان، تائیدیه گرفته باشید.
اصل گواهینامۀ رانندگی صادرکننده و ظهر نویس(پشت نویس) را رؤیت و تصویر برابراصل شده ی پشت و روی آن دریافت نمائید. اصل کارت پایان خدمت یا معافیت از خدمت صادرکننده و ظهر نویس (پشت نویس) را رؤیت و تصویر برابراصل شده ی پشت و روی آن دریافت نمائید. اصل سند مالکیت منزل و محل کار صادرکننده و ظهر نویس (پشت نویس) چک را رؤیت و تصویر برابر اصل شده آنها را دریافت نمائید. بدین ترتیب، در وهله نخست، آگاه می گردید که ارزش دارائی و توان اقتصادی آنان تا چه حدودیی است و در وهله بعد، آگاه می شوید که احتمالا با وضعیت با ثبات تری در داد و ستد با آنها روبرو خواهید بود.
اصل قرارداد اجاره منزل و یا اجاره نامه محل کار صادرکننده و ظهر نویس (پشت نویس) چک را رؤیت و تصویر برابر اصل شده آنها را دریافت نمائید. بدیهی است هنگامی که مطمئن می شوید صادر کننده یا ظهر نویس چک، مستاجر می باشد و احتمال تغییر نشانی وی وجود دارد مراقبت های بیشتری اعمال می کنید و فاصله پیگیری ها و کنترل های خود را کوتاه می کنید و دفعات پیگیری و مراقبت را افزایش می دهید.
تصویر پشت و روی کارت افتتاح حساب جاری بانکی صادر کننده چک که بوسیلۀ بانک، برابر اصل شده است را دریافت نمائید. بدین ترتیب از مشخصات حساب و تاریخ افتتاح آن و عمر حساب بانکی و نیز نمونه امضاء صادر کننده چک، آگاهی بیشتری بدست می آورید.
به جمع آوری دیگر داده های ضروری از مشتریان، نگرش و توجه ویژه داشته باشید. کسب آگاهی از شهرت تجاری و صنفی مشتری، میزان فروش، جایگاه وی در کسب و کار منطقه و محله، شغل پیشین و سیر شغلی و مراحل پیشرفت او و… خواهد توانست نمائی از آینده روابط کاری با شما را نیز بدست دهد. بدیهی است مشتری که در شاخص های یاد شده از وضعیت اعتباری مناسب برخوردار باشد در صدور و ظهرنویسی چک نیز قابل لحاظ تر خواهد بود.
سوابق و تجارب و رزومۀ کاری و نوع و موارد معاملات گذشته مشتری در رشته و صنفی که با شما وارد داد و ستد شده و سایر فعالیت های شغلی و اجتماعی و اقتصادی در منطقه و محله، به شناخت بیشتر شما کمک خواهد کرد و کشف آستانه اعتباری او را ساده تر خواهد نمود. ویژگی جمعیتی و اجتماعی منطقه و ویژگی های فردی صادر کننده و ظهرنویس چک، زن یا مرد بودن، سن، محل سکونت، محل کسب، میزان و محل تحصیلات و موقعیت خانوادگی صادر کننده و ظهر نویس چک بایستی مورد توجه قرار گیرد.
از دیگر مواردی که می تواند به شما کمک کند، بررسی ویژگی های روان شناختی صادر کننده و ظهرنویس چک، همچنین گردش حساب بانکی صادر کننده و ظهر نویس چک است. بدست آوردن کد کارگاهی تأمین اجتماعی، کد بیمه ای و سوابق تأمین اجتماعی، سوابق مالیاتی، کد اقتصادی، حوزۀ مالیاتی صادر کننده و ظهر نویس چک هم مهم می باشد.
صادق رئیسی کیا
