دکتر علی بهادری جهرمی، با روزنامه جام جم به بررسی مهم ترین اقدامات سه ماه اخیر دستگاه قضایی و چالش های اصلی این حوزه پرداخته است که در ادامه این مطلب آن ها را بررسی خواهیم نمود.
جزئیات کامل گفت و گوی علی بهادری جهرمی با روزنامه جام جم در رابطه با عملکرد قوه قضائیه
- ارزیابی کلی شما از اقدامات و دستاوردهای رئیس قوه قضاییه در ۱۰۰ روز اخیر چیست و مهم ترین اقدامات حجت الاسلام اژه ای در این بازه زمانی را چه موضوعاتی می دانید؟
وی در پاسخ به این سوال بیان نمود: اگر بخواهم یک عنوان کلی برای اقدامات 100 روز گذشته آقای اژه ای ذکر کنم، به نظرم می تواند «ورود به جزئیات در عین مدیریت کلان» محور آن باشد. این خصیصه نتایجی را درپی داشته است: تابوشکنی به نفع مردم، تحول به همراه تعالی، خروج دستگاه قضا از مواضع انفعالی در کنار رویکردهای فعالانه و مساله محور و در نهایت هم افزایش امید. برای همه این ها مصادیق متعددی را هم می توان ذکر کرد.
او ادامه داد: آنچه به نظر من منجر به این اقدامات مثمر شده است، پشتوانه چند ساله کار قضایی آقای اژه ای است که باعث شده است ایشان بر نقاط ضعف و گره های قوه قضاییه اشراف کامل داشته باشند. علاوه بر این موضوع، سبک مدیریتی رئیس جدید دستگاه قضا به گونه ای است که در عین توجه به مسائل راهبردی و کلان، از جزئیات غافل نمی شود و تقدم و تاخری بین مسائل کلان و موارد جزئی قائل نیست و بر اهمیت هر دوی این موارد واقف بوده، هر دو را همزمان با هم به پیش می برد. دلسوزی آقای اژه‌ای هم چاشنی همه اینهاست. خروجی این مجموعه این است که به تعبیر برخی از کارشناسان، آقای اژه ای فراتر از انتظارها ظاهر شده‌است.
علی بهادری جهرمی افزود: در خبرها هم آمده بود که رئیس قوه قضاییه از کوچک ترین زمان های دست داده شده هم برای رتق و فتق امور مردم بهره برداری می کند و در این مسیر خودش را پایبند روندهای مرسوم اداری که دست و پاگیر هم هستند نمی داند. نمونه ای از این اقدامات پاسخ رئیس دستگاه قضا به پیام های قضایی یک خانواده و رفع مشکل آنها بود. آقای اژه ای حتی تا این حد فراتر از روندهای دست و پاگیر مرسوم عمل می کند که به گفته خودشان روزی حداقل 10 پیام مردمی را شخصا تا حصول نتیجه نهایی پیگیری می کند. همه این اقدامات و وقت گذاشتن ها شعار «تحول و تعالی» قوه قضاییه را از حالت کلیشه ای خارج کرده و در عمل باعث شده است که مردم و مراجعان دستگاه قضا این تحول و تعالی را درک کنند.
او در ادامه بیان نمود: به نظر من یکی از اقدامات بسیار مهم رئیس جدید دستگاه قضا در 100 روز گذشته، ورود ایشان به موضوع استعلام های امنیتی است. آقای اژه ای اخیرا با استفاده از تجارب کاری شان در بالاترین سطوح دستگاه های امنیتی به یک نقیصه مهم در ساختار اداری ــ سیاسی ما اشاره کردند و توضیح دادند که باید نهادی متولی ارائه نکات مثبت مدیران به مراجع استعلام کننده باشد و این رویه مرسوم که مراجع امنیتی و نظارتی تنها نکات منفی را به مرجع استعلام‌کننده اعلام می کنند، نمی تواند منطبق بر عدالت باشد و باعث می شود شایسته سالاری تا حد زیادی به حاشیه رانده شود.
البته این موضوع ناظر به نقد عملکردی نهادهای امنیتی و نظارتی نیست، بلکه به یک خلأ اداری اشاره می کند که باعث شده مدیران و نخبگان توانمند به دلیل اشتباه های قابل اغماض یا حتی به دلیل یک نکته منفی احتمالی و نه قطعی، از مدیر شدن و پذیرفتن مسؤولیت و ایجاد تحول در جامعه محروم شوند که در نتیجه آن مردم متضرر خواهند شد.
- آیا می توان گفت اعتماد عمومی به دستگاه قضا در این دوره بیشتر شده است؟
بهادری جهرمی پاسخ داد: همه این اقداماتی که در پاسخ به سؤال پیشین شما عرض کردم باعث افزایش اعتماد عمومی شده است. منتها من می خواهم یک گام فراتر بروم و به شما بگویم اگر می خواهید واقعیت اعتماد عمومی به دستگاه قضا را بسنجید باید این موضوع را از کسانی بپرسید که به لحاظ سیاسی با رویکردهای قوه قضاییه همسو به حساب نمی آیند یا کسانی که مسئولیتی در قوه قضاییه ندارند. من در یکی دو‌ماه گذشته این موضوع را رصد کردم. سخت ترین منتقدان قوه قضاییه هم عملکرد رئیس جدید دستگاه قضا را ستوده اند. شما اگر همین عناوینی که در روزنامه های روز گذشته پیرامون ارزیابی عملکرد 100 روزه آقای اژه‌ای منتشر شد را ملاحظه بفرمایید متوجه عرض بنده خواهید شد.
او خاطر نشان کرد: مثلا یکی از تیترها در یکی از روزنامه های اصلاح طلب که به نقل از یکی از وکلای اصلاح طلب هم بود این‌گونه بود: «رویه رئیس قوه قضاییه در طول این 100روز منطقی و عاقلانه بوده است». یا این که یکی دیگر از منتقدان همیشگی رویه های قضایی تصریح «رئیس قوه قضاییه در 100روز نخست به اندازه 10سال روسای پیشین کار کرده است» و همین عنوان هم تیر صفحه اول یکی از روزنامه های اصلاح طلب یکشنبه شده بود.
وی ادامه داد: یک مورد دیگر که اعتمادساز است و در رویه آقای اژه ای هم به کرات مشاهده شده است، سرکشی منظم از زندان ها و دیدار با زندانیان است. بارها از مشکلات زندانیان مباحثی از سوی منتقدان، زندانیان و خانواده زندانیان مطرح شده است اما این که شخص اول دستگاه قضا خودش به میان زندانیان برود و رو در رو با زندانیان به گفت و گو بنشیند کمتر و شاید در این حد اصلا در تاریخ قوه قضاییه سابقه نداشته است. آقای اژه ای در این دیدارها هم تابوشکنی کرده و به منظور حل واقعی مشکلات و به این دلیل که سرکشی ها نمایشی نباشد از پروتکل های مرسوم فراتر رفته و مثلا در سرکشی از زندان بدون هیچ ملاحظه و واسطه ای، رو در رو با زندانیان امنیتی به گفت و گو نشسته است.
او ادامه داد: عفوهای بی سابقه، اعزام هیات های چند ده نفره به زندان به منظور بررسی چندباره پرونده ها و اعطای آزادی یا مرخصی منتج به آزادی از دیگر اقدامات اعتمادساز آقای اژه ای است که باعث شده حتی در بین زندانیان و خانواده آن ها هم اعتماد به قوه قضاییه بیش از پیش شود. همه اینها مولفه‌هایی است که می‌توان بر اساس آن افزایش اعتماد عمومی و خصوصی به دستگاه قضایی را سنجید.
- نظر شما درباره ورود تخصصی به پرونده های کثیرالشاکی و بازدیدهای مستمر از زندان ها توسط آقای اژه ای چیست؟
او در پاسخ به این پرسش بیان نمود: پرونده های کثیرالشاکی از دو جهت مهم هستند؛ اول این که تعداد زیادی از مردم را درگیر کرده و غالبا اموال بخش عمده ای از مردم در این پرونده ها به تاراج رفته است. دوم هم از این حیث که به دلیل اوراق زیاد پرونده، جهات متعدد آن و استعلام های گوناگون، رسیدگی به پرونده های کثیرالشاکی تخصصی تر و زمانبرتر است.
علی بهادری جهرمی اظهار نمود: ورود تخصصی رئیس قوه قضاییه به این پرونده ها و اهتمام جدی به حل فوری آن ها مشکلات زیادی را از مردم برطرف کرده است. آقای اژه ای با اشراف بر این جهات شخصا به این پرونده ها ورود کرده و خواهان رسیدگی فوری و در عین حال دقیق به آنها شده است. یکی از مصادیق بارز و مهم احیای حقوق عامه همین حل پرونده های کثیرالشاکی است که از نظر رئیس دستگاه قضا دورنمانده است و با به سرانجام رسیدن آن یک گام مهم دیگر در احیای حقوق عامه برداشته خواهد شد. پیرامون بازدید از زندان ها و همین ورود به پرونده های کثیرالشاکی یک نکته دیگر این است که در این قبیل اقدامات یک رویکرد دیگر هم مدنظر رئیس دستگاه قضاست و آن اصلاح رویه های غلط قضایی است.
- به نظر شما قوه قضاییه و شخص رئیس قضا با چه چالش هایی در مسیر عدالتخواهی مواجه هستند؟
این عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس بیان نمود: همه این اقدامات تحولی که به تعبیر درست شما در مسیر عدالتخواهی است برای به سرانجام رسیدن نیازمند همکاری سایر بخش های قوه قضاییه و حتی همراهی سایر نهادهاست. فارغ از این، یکی از مشکلاتی که قوه قضاییه سال ها با آن دست و پنجه نرم می کند و این موضوع می تواند دامن‌گیر اقدامات تحولی آقای اژه ای هم بشود، کمبود نیروی انسانی است. منتها با همه محدودیت های موجود من فکر می کنم که اگر همکاری درون بخشی و همراهی فرابخشی در قوه قضاییه شکل بگیرد و با هم افزایی به کمک «تحول و تعالی» بیاید، مردم طعم شیرین استقرار عدالت را خواهند چشید.
