همان‌طور که می‌دانیم آمار طلاق بین ازدواج‌هایی که طول زندگی مشترک زوجین به یک‌سال هم نمی‌رسد در تابستان 99 با رشد 39 درصدی مواجه بوده و این به‌این‌معناست که جامعه ما به‌شدت درگیر این موضوع شده و اثرات منفی آن نیز قابل مشاهده است. این طلاق‌ها دلایل مختلف و متفاوتی مانند اختلاف سلیقه، اختلاف فرهنگی و مشکلات خانوادگی و اختلافات مذهبی و … را دارا هستند اما بزرگ‌ترین این دلایل مربوط به مشکلات اقتصادی زوجین می‌باشد. تا پایان این مقاله با ما همراه باشید تا نحوه درخواست برای طلاق و آثار و انواع آن‌را به‌تفصیل بررسی کنیم.
طلاق‌ها به چند دسته کلی تقسیم می‌شوند؟
اقسام طلاق که در قانون مدنی، مواد 1143 تا 1149 را به خود اختصاص داده‌اند دو نوع بائن و رجعی را در بر می‌گیرند.
در طلاق بائن، برای شوهر حق رجوع و برگشت در نظر گرفته نشده است و قانون‌گذار انواع آن را نیز نام برده است:
- طلاق قبل از نزدیکی
- طلاق یائسه
- طلاق خلع( یعنی زن به‌واسطه کراهتی که از شوهرش دارد در قبال مالی که به شوهرش می‌دهد از او طلاق می‌گیرد، صرف‌نظر از این‌که آن مال بیشتر یا کم‌تر و یا هم‌اندازه مهریه باشد) و مبارات ( در این نوع طلاق کراهت از طرفین است اما میزان عوضی که زن به مرد می‌دهد نباید بیشتر از مقدار مهریه باشد و باید هر دو طرف در رابطه با مهریه و جهیزیه و فرزند و …. توافق کرده باشند، این دو نوع طلاق، مصداقی برای جمله‌ی معروف “جانم حلال، مهرم آزاد.” هستند.) مادام که زن رجوع به عوض نکرده باشد و آن عوض را پس نگرفته باشد.
- سومین، طلاق بعد از سه وصلت متوالی و پشت سر هم، بدون در نظر گرفتن این‌که وصلت اتفاق افتاده، در نتیجه‌ی رجوع مجدد زوجین باشد یا نکاح جدید.
اما طلاق رجعی چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟ در قانون مدنی ما در طلاق رجعی برای زوج در مدت عده (یعنی مدتی که تا پایان تاریخ آن زنی که عقد نکاحش منحل شده نمی‌تواند مجددا ازدواج کند.) حق رجوع و برگشت در نظر گرفته شده است!
عده طلاق چند ماه را در بر می‌گیرد؟
در حالت عادی، عده طلاق یا فسخ نکاح یا انحلال زوجیت با استناد به ماده 1151 قانون مدنی سه طُهر است، یعنی از زمانی که زن و شوهر از هم جدا می‌شوند سه عادت ماهیانه باید بگذرد تا بگوییم عده تمام شده است و از ابتدای عادت ماهیانه‌ی چهارم زن می‌تواند مجددا ازدواج کند. البته اگر فاصله طلاق تا اولین عادت ماهیانه زیاد شود، خودش یک طهر محسوب می‌شود.
نکته! در ادامه این ماده آمده است که اگر زن با اقتضای سن عادت ماهیانه نشود و یائسه شده باشد عده‌‌اش سه ماه در نظر گرفته می‌شود.
طلاق توافقی و غیرتوافقی
طلاق توافقی عبارت است از طلاقی که زوجین نسبت به مسائلی مانند حضانت و نفقه و… توافق کرده‌اند و هر دوی آنها قصد جدا شدن دارند، دادگاه در این نوع طلاق بررسی‌های زیادی انجام نمی‌دهد و حکم عدم امکان سازش را صادر می‌کند و روند فسخ نکاح به پایان می‌رسد.
در طلاق غیر توافقی باید بررسی‌هایی در موضوعات مربوط به مهریه، حضانت و نفقه و… صورت بگیرد چرا که ممکن است اختلافاتی درباره‌شان بین طرفین وجود داشته باشد. دادگاه باید به حل اختلافات رسیدگی کند و همچنین بررسی‌هایی در خصوص درخواست طرفین انجام دهد.
طلاق توافقی رجعی است یا بائن؟
طلاق توافقی که می‌تواند به‌دلیل کراهت طرفین از یکدیگر (همان‌طور که در طلاق مبارات گفتیم) و یا کراهت یک‌طرفه زن (در طلاق خلعی درباره‌اش توضیح دادیم) باشد نوعی طلاق بائن محسوب می‌شود. البته اگر زن با وجود این‌که بذل مهریه کرده است و طلاق خلعی گرفته است، در مدت عده برگردد و برای دریافت مهریه‌اش درخواست ارائه دهد، طلاق از حالت بائن خارج شده و رجعی می‌شود.
پس یعنی اگر زنی بخواهد درخواست طلاق کند، پس از انجام بررسی‌هایی باید کل مهریه یا مقداری از آن را به مرد ببخشد و در این‌صورت می‌تواند طلاق بگیرد. این موضوع برای مردان صدق نمی‌کند چرا که به موجب ماده 1133 قانون مدنی حق طلاق برای مرد است و می‌تواند هر زمانی که بخواهد بدون دلیل هم درخواست طلاق ارائه کند! طلاقی که با توجه به درخواست مرد صورت بگیرد رجعی محسوب می‌شود و امکان بازگشت در مدت عده برای مرد وجود دارد.
هزینه طلاق بر عهده کیست؟
هزینه طلاق بر عهده خواهان است، یعنی اگر زن درخواست داده باشد باید هزینه طلاق را تقبل کند و برای مرد نیز همین‌طور خواهد بود. اگر هم طلاق با درخواست طرفین باشد هزینه‌اش بین آنها تقسیم خواهد شد.
حکم عدم سازش در چه صورتی از طرف دادگاه صادر می‌شود؟
با در نظر گرفتن ماده 26 قانون حمایت خانواده، حکم عدم امکان سازش در صورتی صادر می‌شود که طلاق به درخواست طرفین باشد و یا زوج درخواست طلاق را ارائه کرده باشد.
حکم الزام زوج به طلاق در چه صورتی صادر می‌شود؟
اگر زن درخواست طلاق را ارائه کرده باشد، دادگاه گواهی عدم امکان سازش صادر نمی‌کند بلکه حکم الزام زوج به طلاق صادر می‌شود!
اثبات عسر و حرج برای طلاق:
با توجه به قانون مدنی که در ماده 1130 آن گفته شده: «در صورتی که دوام زوجیت موجب عسر و حرج زوجه باشد، وی می‌تواند به حاکم شرع مراجعه و تقاضای طلاق کند، چنانچه عسر و حرج مذکور در محکمه ثابت شود، دادگاه می‌تواند زوج را مجبور به طلاق نماید و در صورتی که اجبار وی میسر نباشد زوجه به اذن حاکم شرع طلاق داده می‌شود.»
در ادامه می‌خواهیم برخی موارد عسر و حرج را به‌طور کلی بیان کنیم:
- ترک زندگی خانوادگی توسط زوج با مدت مذکور در ماده یاد شده
- اعتیاد زوج به مواد مخدر یا مشروبات الکلی به‌قدری که باعث ایجاد خللی در زندگی مشترک شده باشد.
- زوج به حبس پنج ساله یا بیشتر محکوم شده باشد.
- ضرب و شتم یا هر سوءرفتاری که زوجه با توجه به وضعیتش نتواند آن را تحمل کند.
- ابتلاء زوج به بیماری لاعلاج.
با توجه به این ماده و موارد ذکر شده در آن برای اثبات عسر و حرج، درمی‌یابیم که زن می‌تواند در صورت اثبات عسر و حرج بدون اجازه همسرش طلاق بگیرد و نیازی نباشد که مهریه‌اش را ببخشد.
هزینه طلاق و اثبات عسر و حرج و مسائل دیگری که مربوط به روند جدا شدن زن و شوهر می‌باشد مثل حضانت فرزند و مهریه و… بسیار بحث‌برانگیز هستند و نیازمند استفاده از مشاوره افراد خبره در زمینه‌های مربوط به خودشان‌اند. اگر شما هم نیازمند مشاوره آنلاین یا مشاوره تلفنی با این افراد هستید می‌توانید درخواستتان را در پایگاه خبری حقوقی یاسا مطرح کنید تا کارشناسان در اولین فرصت به درخواستتان رسیدگی کنند!
