طولانی بودن تشریفات ابلاغ اوراق قضایی با وجود رشد امکانات در کشور، همچنان یکی از چالش‌های مهم در فرآیند رسیدگی به پرونده‌ها و یکی از عوامل اطاله دادرسی است؛ اگرچه تاکنون استفاده از اوراق کاغذی، ارسال اوراق توسط مامور رسمی و ارائه دستی اوراق به‌مخاطبان در دستور کار بوده اما با آغاز اجرای آزمایشی طرح ابلاغ الکترونیک در دو استان قزوین و فارس قرار است، تا‌تمامی این واسطه‌ها حذف و اطاله دادرسیx
استان فارس یکی از دو استانی است که اجرای آزمایشی طرح ابلاغ الکترونیک در آن آغاز شده است و تاکنون 14 هزار نفر نیز برای اجرای طرح، نامنویسی شده‌اند. علی القاصی مهر، رئیس کل دادگستری استان فارس، در‌گفت‌وگو با «حمایت» به تشریح جزئیات و روند اجرای این طرح در استان فارس پرداخته است. القاصی‌مهر درباره اهداف راهاندازی طرح ابلاغ الکترونیک در استان فارس، بیان کرد: هدف از اجرای این طرح و راهاندازی این سامانه در مجموعه دستگاه قضایی خدمات‌رسانی قضایی آسان و بهتر به مردم است که بر این اساس کاهش اطاله دادرسی از دیگر اهداف اجرای این طرح است و زمان رسیدگی به‌پرونده‌ها همزمان با تعیین وقت توسط قاضی پرونده به طرفین نیز ابلاغ می‌شود. این مقام مسئول با اشاره به اینکه کاهش هزینه‌ها در ابلاغ الکترونیک یکی از مهم‌ترین اولویت‌ها محسوب می‌شود به طوری که در سال گذشته 800 هزار ابلاغ در استان صورت گرفت که با محاسبه کاغذ، آب، برق، مامور ابلاغ و… مبلغ زیادی را در بر می‌گرفت.
وی تصریح کرد: با ابلاغ الکترونیک همه این هزینه‌ها کاهش می‌یابد و حذف می‌شود. این مقام مسئول بیان کرد: پس از ثبت‌نام در سایت «ثنا» همه اطلاعات و آدرس افراد گرفته و حساب کاربری به فرد داده می‌شود و ابلاغ به نشانی الکترونیکی و شماره تلفن همراه افراد ارسال خواهد شد. رئیس کل دادگستری استان فارس تاکید کرد: به تلفن همراه افراد پیام ارسال می‌شود تا زمانی که پیام از سوی فرد باز نشود ابلاغ قانونی است اما به محض اینکه پیام دیده شود تبدیل به ابلاغ واقعی می‌شود.
القاصی‌مهر بیان کرد: دادگستری اصل را بر صحت می‌گذارد و اگر اثبات شود که گوشی در اختیار افراد نبوده، سرقت یا مفقود شده است بنابراین ابلاغ مجدد صورت می‌گیرد. وی درباره نحوه اعلام تغییر شرایط ابلاغ الکترونیک نیز توضیح داد: افراد می‌توانند در صورت تغییر شرایط شماره تلفن یا آدرس به سایت «ثنا » مراجعه کنند و آدرس جدید را برای دریافت ابلاغ الکترونیک درج کنند. این مقام مسئول با تاکید بر اینکه برای ابلاغ الکترونیک هیچ هزینه‌ای از افراد دریافت نمی‌شود، تصریح کرد: یکی از مزایای اینن طرح کاهش در هزینه‌هاست که با این روش نیازی به پرداخت هیچ مبلغی نیست و زمانی که آدرس دقیق در سایت درج شده باشد به افراد ابلاغ خواهد شد.
رئیس کل دادگستری استان فارس گفت: استان فارس به دلیل دارا بودن زیرساخت‌های فناوری اطلاعات یکی از دو استان پیشگام اجرای طرح ابلاغ الکترونیکی در کشور برگزیده شده است. وی با بیان اینکه مراجعه به سایت ثبت‌نام الکترونیکی برای همه وکلاء و کارشناسان دادگستری اجباری خواهد شد، گفت: دادگستری استان فارس تمهیداتی را در راستای اجرای سریع طرح و ثبت نام سایر اصحاب دعوی و اقشار مرتبط با دعاوی حقوقی و کیفری را فراهم کرده است.
عدم مراجعه مستقیم به دادگاه‌ها پیامد طرح الکترونیک
این مقام مسئول رعایت حریم خصوصی افراد، کاهش هزینه‌ها و عدم‌مراجعه مستقیم را از دیگر پیامدهای مثبت اجرای این طرح دانست و بیان کرد: این طرح پس از دو ماه در همه کشور لازم‌الاجرا خواهد بود. القاصی‌مهر اظهار کرد: همه افراد مکلفند اوراق قضایی خود را از طریق سامانه دریافت کنند که در این صورت ابلاغ واقعی تلقی می‌شود؛ البته در صورت عدم مراجعه به سامانه، ابلاغ قانونی محسوب خواهد شد.
القاصی‌مهر تصریح کرد: براساس ماده 355 قانون آیین دادرسی کیفری قانونگذار مقرر کرده است تا در پرونده‌های قضایی حقوقی و کیفری مدارکی مانند: سند، مدرک، نوشته، برگ اجرائیه، اوراق، اثرانگشت، نشانی و … که برای پرونده لازم است درج شود و به صورت محتوای الکترونیکی با رعایت ساز و کارهای امنیتی مربوطه ارائه شود معتبر خواهد بود. وی با اشاره به اینکه این مستندات قانونی، نظام دادرسی کشور را امروز به سمت دیجیتال و الکترونیکی شدن سوق می‌دهد و رسمیت و اعتبار می‌بخشد، بیان کرد: تا قبل از تصویب این قانون برابر قانون اگر قرار بود ابلاغی به اصحاب پرونده و اطلاع‌رسانی در موضوع پرونده به طرفین صورت گیرد باید توسط مامور ابلاغ انجام می‌شد.
رئیس کل دادگستری استان فارس تصریح کرد: برای اینکه افراد برابر این آیین‌نامه به دستگاه قضایی مراجعه کنند هر فرد باید دارای حساب کاربری باشد و این همان نشانی الکترونیکی افراد است که برای یک بار تا آخر عمر کفایت می‌کند و از آن تاریخ که این حساب کاربری ایجاد می‌شود به منزله آدرس افراد محسوب می‌شود. وی اضافه کرد: با توسعه نظام‌های فناوری اطلاعات تحولی نو و دگرگونی بسیاری در مجموعه قضایی کشور رخ داده و زیرساخت‌های ابلاغ الکترونیکی از طریق سامانه‌های ارتباطی در سیستم قضایی کشور فراهم شده است.
5 دفتر خدمات الکترونیک در شیراز
رئیس کل دادگستری استان فارس با اشاره به اینکه در شهرستان شیراز 5 دفتر خدمات الکترونیک وجود دارد، بیان کرد: افراد در شهرستان شیراز می‌توانند برای ثبت‌نام به این دفاتر مراجعه کنند و فرآیند ثبت‌نام در شهرستان‌ها در شعب دادگستری انجام می‌شود.
