رسیدن به شغل وکالت و یا قضاوت را می‌توان یکی از دغدغه‌های مهم فارغ التحصیلان رشته حقوق و فقه دانست. اکثر افرادی که در رشته انسانی تحصیل کرده اند، رویای رسیدن به چنین مشاغلی را در سر دارند. این قبیل از مشاغل از رتبه اجتماعی بالا و درآمد مناسبی برخوردار می‌باشند.
اگر شما هم جزء آن افرادی هستید که تمایل دارید روزی در مرتبه قضاوت قرار گیرید، می‌توانید دراین مقاله با ما همراه باشید تا مسیرهای منتهی به این شغل پرطرفدار را معرفی کنیم.
راه‌های منتهی به شغل قضاوت
در ابتدای کار باید متذکر شویم که برای رسیدن به شغل قضاوت باید دارای مدرک کارشناسی حقوق و یا مدرک معادل حوزوی آن باشید. در صورتی که یکی از این دو مدرک را داشته باشید، می‌توانید با تحصیل در دانشگاه علوم قضایی و یا شرکت در آزمون استخدام به مرحله قضاوت برسید.
1- دانشگاه علوم قضایی
یکی از راه‌های رسیدن به مقام قضاوت، تحصیل در دانشگاه علوم قضایی است. در سال 1356 شمسی در پی تصویب قانونی جدیدی در دادگستری، این وزارت مکلف شد تا دانشکده علوم قضایی و خدمات اداری دادگستری را تاسیس نماید. همه ساله از میان فارغ التحصیلان این دانشکده، تعدادی به عنوان کارمند دادگاه و یا قاضی انتخاب می‌شوند. در سال 1389 شمسی این دانشکده با تائید “شورای گسترش آموزش عالی” به دانشگاه مبدل شد.
لازم به ذکر است دانشجویان رشته علوم قضایی در زمان تحصیل بورسیه می‌شوند تا بتوانند پس از فارغ التحصیلی در منصب قضاوت فعالیت کنند. به همین جهت انتخاب دانشجویان این رشته با حساسیت زیادی روبه رو است و جذب آنها با گزینش‌های خاصی صورت می‌پذیرد. از سال 1393 شمسی به بعد برای گزینش دانشجویان گزینش قضایی صورت می‌گیرد. به عبارت دیگر گزینشی که برای انتخاب قضات انجام می‌گیرد به جایگزینی مناسب برای گزینش دانشجویان عادی دانشجویان تبدیل شده است. در این گزینش نخبه‌ها انتخاب می‌شوند و مصاحبه‌های عقیدتی و سیاسی دقیقی با برگزیده‌ها انجام می‌شود.
از مهم‌ترین مزایای تحصیل در دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری اطمینان داشتن از شغل آینده است. همین مسئله موجب شده است تا علاقمندان به این رشته روز به روز افزایش یابند. تا جایی که در سال‌های اخیر دانشجویان از میان رتبه‌های برتر آزمون کارشناسی و کارشناسی ارشد حقوق انتخاب می‌شوند.
متقاضیان می‌توانند در مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد ناپیوسته و کارشناسی ارشد پیوسته به تحصیل بپردازند.
2- آزمون قضاوت
یکی دیگر از راه‌های رسیدن به شغل قضاوت شرکت در آزمون آن است. عموما در پاییز هرسال ثبت نام آزمون آغاز می‌شود و پس از آن به مدت یک هفته متقاضیان فرصت دارند تا ثبت نام خود را تکمیل نمایند. در ماه‌های آبان یا آذر اولین مرحله آزمون که شامل: دروس مدنی، جزا، آئین نامه دادرسی کیفری و مدنی، حقوق تجارت و استعداد شغلی می‌باشد، برگزار می‌شود.
افرادی که توانسته باشند 60 درصد از مجموع نمرات را کسب کنند و در آزمون تستی قبول شده باشند، برای مرحله تشریحی دعوت می‌شوند. در این مرحله از 5 برابر ظرفیت دانشگاه دعوت می‌شود. حقوق اساسی، حقوق مدنی، حقوق تجارت، حقوق جزا، آئین نامه‌های دادرسی کیفری و مدنی، فقه و اصول فقه از منابع این آزمون می‌باشد. آن چیزی که باید در این مرحله بدانید این است که قدرت استدلال و تطابق با قوانین از اهمیت بالایی برخوردار است و داوطلبان باید بتوانند به سوالاتی که به صورت پرونده ای مطرح می‌شود به درستی پاسخ دهند.
داوطلبان می‌توانند برای پاسخگویی به سوالات تشریحی از کتاب‌های قانونی که توسط برگزار کنندگان به داوطلبان فروخته می‌شود، استفاده نمایند. این کار برای پیشگیری از تقلب‌های احتمالی و به وجود آمدن جوی نابرابر در آزمون انجام می‌شود. داوطلبان برای موفقیت در این آزمون باید بتوانند حداقل 50 درصد نمره را از آن خود کنند.
افرادی که از این مرحله نیز با موفقیت بگذرند، باید برای ورود به مرحله بعد آمادگی کسب نمایند. در مرحله بعدی گزینش و مصاحبه‌های عل‌می‌عقیدتی انجام می‌شود. پس از عبور از این مرحله نیز سنجش روانشناسی و تحقیقات محلی آغاز می‌شود. لازم به ذکر است که قبولی و آغاز کارآموزی در این شغل یک سال و شاید هم بیشتر زمان لازم دارد و در نهایت شاید به قبولی منتهی نشود.
آزمون قضاوت طلاب
طلاب حوزه علمیه برای شرکت در آزمون قضاوت دارای شرایط ویژه ای هستند. این آزمون برای آنها درزمانی جداگانه و با سرفصل‌هایی متفاوت برگزار می‌شود. ثبت نام این آزمون در اردیبهشت ماه و برگزاری آزمون در اوایل تابستان می‌باشد. همه ساله این آزمون به صورت متمرکز در شهر قم برپا می‌شود.
3- جذب اختصاصی
در این روش که با هدف نخبه گزینی دانشجویان انجام می‌شود، می‌توان تعدادی از فارغ التحصیلان را برای فعالیت در مقام قضاوت انتخاب کرد. در این روش دانشگاه‌ها را به دو دسته گروه اول و گروه دوم تقسیم می‌کنند. دانشگاه علامه، دانشگاه تهران و دانشگاه بهشتی از دانشگاه‌های گروه اولی هستند که فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد آن که دارای معدل 16 هستند، در فرآیند جذب اختصاصی وارد می‌شوند.
فارغ التحصیلان دکتری کلیه رشته‌ها و فارغ التحصیلان دانشگاه‌های گروه دوم که از دانشگاه علوم تحقیقات و دانشگاه تهران مرکز تشکیل شده اند و معدل 17 دارند نیز می‌توانند برای وارد شدن به فرآیند جذب اختصاصی اقدام نمایند. پس از جذب اختصاصی، گزینش‌های عقیدتی، سیاسی، روانشناسی و عل‌می‌انجام می‌شود.
جذب ایثارگران
از سال 1396 شمسی به بعد این فرصت برای ایثارگران به وجود آمد که بدون نیاز به آزمون به صورت اختصاصی جذب شوند. اگر چه پس از ثبت نام آزمون استقبال زیادی از ان به همراه نبود اما قطعا در سال‌های آتی با داوطلبان بیشتری مواجه خواهیم بود. لازم به ذکر است که این جذب اختصاصی نیز با گزینش‌های عقیدتی، سیاسی، روانشناسی و عل‌می‌همراه است.
سعی کردیم تا در این مقاله راه‌هایی که در نهایت متقاضیان را به جایگاه قضاوت می‌رساند، معرفی کنیم. در کنار تما‌می گفته شده‌ها باید بدانیم که قضاوت یک مسیر پرپیچ و خم و منصبی غیر قابل پیش بینی است. اما ویژگی‌های مثبت این شغل اعم از جایگاه اجتماعی بالا و درآمد مناسب موجب شده است تا تعداد کثیری از هم وطنان سودای اشتغال در این شغل را داشته باشند.