ماده ۱۱۰۵ قانون آیین دادرسی مدنی به تعریف انواع تمکین پرداخته است و زن را موظف به اطاعت از شوهر چه در امور جاریه زندگی و چه در مسائل زناشویی نموده است و در مقابل این تمکین، وی را مستحق دریافت نفقه دانسته است. عدم تمکین زن به هر صورتی که باشد، باعث می شود حکم زن ناشزه به وی اطلاق شود. در واقع زن ناسازگاری که بدون داشتن هیچ عذر و بهانه ای از شوهرش تمکین نکند، ناشزه است و بنابراین از دریافت نفقه محروم می شود.
واژه ی تمکین به چه معناست؟
تمکین در حقوق و فقه به معنای اطاعت و پیروی از شوهر در امور زندگی و روابط زناشویی بوده که به معنای خاص تر در مورد رفع نیازهای جنسی شوهر بدون عذر شرعی می باشد .
در صورتی که زن بدون عذر شرعی از همسر خویش در رفع نیازهای جنسی تمکین نکند ، حق پرداخت نفقه است از سوی مرد برای زن از بین می رود و مسئله نشوز رخ داده است و زن ناشزه نامیده می شود.
شرایط وجود اجازه عدم تمکین زن از لحاظ قانونی
- در صورت بیمار بودن زن که پزشک نزدیکی را منع کرده باشد و قرار داشتن زن در عادت ماهانه ، زن اجازه عدم تمکین خاص را دارد .
- مطابق بر ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی اگر حق تعیین منزل به زن داده شده ، زن می تواند از زندگی کردن در منزل مرد خودداری کند و مرد باید در منزل مورد تایید زن، زندگی کند ولی زن موظف به پیروی و اطاعت از همسر خود در وظایف زوجیت خویش می باشد .
- چنانچه مرد منزل مستقل و مناسبی با شان زن تهیه نکرده باشد ، زن می تواند از رفتن به منزل شوهر خودداری نماید .
- بر اساس ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی اگر زندگی در منزلی با شوهر خوف ، ضرر بدنی ، مالی و یا شرافتی برای زن داشته باشد، زن می تواند منزل را ترک کند و تا زمانی که همسر او منزل مستقل و مناسبی تهیه نکرده است می تواند از بازگشت خودداری نماید و در این صورت نفقه زن بر عهده مرد می باشد .
- بر اساس ماده ۱۱۲۷ قانون مدنی ، چنانچه بعد از جاری شدن صیغه عقد، مرد مبتلا به بیماری مقاربتی گردد و نزدیکی کردن با وی موجب سرایت بیماری به زن می شود، زن می تواند از نزدیکی با چنین مردی خودداری کرده، در حالی که حق پرداخت نفقه وی محفوظ خواهد بود .
- جهت انجام واجبات دینی مانند حج رفتن یا حمام رفتن برای ادای نماز واجب ، زن می تواند اجازه بیرون رفتن بگیرد و اگر مرد نپذیرفت ، زن می تواند خارج شود در حالی که حق پرداخت نفقه او ساقط نخواهد شد .
- خروج از منزل جهت درمانی که ضرورت دارد ، اگر مرد اجازه ندهد ، عدم تمکین زن مجاز است و زن می تواند خارج شده و نفقه او نیز بر عهده مرد خواهد بود.