شرایط متقاضی وکالت اتفاقی

متقاضی وکالت اتفاقی است باید واجد شرایط خاصی باشد که داشتن معلومات کافی حقوقی از جمله این شرایط به شمار می‌رود.

ضمن اینکه متقاضی وکالت اتفاقی می‌توانند تنها نسبت به بستگان خود آن هم حداکثر ۳ مرتبه در سال وکالت انجام دهند. وکالت مرسومی که در دادگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، وکالت دادگستری نام دارد. اما گونه دیگری از وکالت نیز وجود دارد که به ان وکالت اتفاقی گفته می‌شود. این نوع از وکالت به منظور جلوگیری از پایمال شدن حقوق افراد به وجود آمده است. البته لازم به ذکر می‌باشد.

منظور از وکالت اتفاقی این است که شخص متقاضی وکالت اتفاقی بدون داشتن پروانه وکالت دادگستری به صورت کاملا محدود از حق و حقوق بستگان خود دفاع نماید. داشتن دانش حقوقی از لازمه‌های اصلی وکالت اتفاقی به شمار می‌رود.

چگونه متقاضی وکالت اتفاقی باشیم؟

افرادی که خواهان انجام چنین وکالتی هستند، باید پس از مراجعه به کانون وکلای دادگستری، درخواست خود را به همراه مدارک قانونی دیگر به کانون ارائه دهند و در ادامه تمبری ۱۰ هزار ریالی باطل نمایند.

هدف متقاضی وکالت اتفاقی

اصولا طرح دعوا در دادگستری و یا دفاع از حقوق دیگران دانش حقوقی مناسبی را طلب می‌نماید. ضمن اینکه بدون مهارت و تجربه نمی توان به نتیجه کار وکالت نیز چندان مطمئن بود. لذا فقدان دانش حقوقی و عدم وجود مهارت و تجربه در دفاع از حق موکل موجب شد تا حقوق افراد یا ضایع شود یا به میزان کمتری مطالبه شود و یا اینکه مطالبه به کندی صورت پذیرد. به همین جهت است که استفاده از وکلای ماهر و کارکشته برای پیگیری کار موکلان در دادگاه امری ضروری و حیاتی قلمداد می‌شود.

اگر چه وجود یک وکیل ماهر و با سواد برای رسیدن به مقصود در دادگاه‌ها از لازمه های اصلی پیروزی به شمار می‌رود، اما متاسفانه برخی از افراد به دلیل مسائل مادی توان بهره گیری از وکلای ماهر را ندارند. زیرا برای گرفتن وکیل بسته به نوع دعوی باید مبلغی به عنوان حق الوکاله پرداخت شود که برخی از افراد از چنین توانی برخوردار نمی‌باشند.

لذا با در نظر گرفتن این موضوع، قانون پیش بینی‌های لازم را انجام داده است و در اصل ۳۵ قانون اساسی کشور به خوبی به آن پرداخته شده است. در این اصل در مورد دسترسی آسان به وکیل و جلوگیری از تضییع حقوق افراد صحبت شده است. در این اصل آمده است که تمامی طرفین دعوا که در دادگاه حاضر می‌شوند، می‌توانند برای خود وکیل انتخاب نمایند. در صورتی که طرفین دعوی توانی برای تهیه وکیل نداشته باشند باید امکانات لازم بدین منظور در اختیار آنها قرار داده شود.

با تکیه به این اصل قانون، در صورتی که افراد از توانایی مالی لازم برای گرفتن وکیل برخوردار نباشند، حکومت با بودجه خود وکیل دادگستری برای دفاع از حقوقشان تعیین خواهد کرد که به این وکلا، وکلای معاضدتی گفته می‌شود. در این میان میتوان علاوه بر وکلای معاضدتی از افراد دیگری نیز بهره برد. افراد کاردانی که جز وکلای دادگستری نیستند اما می‌توانند از حقوق موکلان دفاع کنند. بدین ترتیب پای وکلای اتفاقی به ماجرای دفاع از حقوق موکلان باز می‌شود.

وکیل اتفاقی چه شرایطی دارد؟

بنا به دستور قانون هیچ شخص دیگری به غیر از وکلای دادگستری که از مجوز وکالت برخوردار هستند، اجازه دفاع از حقوق موکلان در دادگاه را نخواهد داشت. این حق به غیر از وکلای دادگستری به وکلای اتفاقی به صورت محدود داده شده است.

متقاضیانی که قصد وکالت اتفاقی دارند باید به قانون وکالت مراجعه نمایند و شرایط لازم را مورد بررسی قرار دهند. بر طبق اصل ۲ قانون مزبور که در سال ۱۳۱۵ شمسی به تصویب رسیده است، چنین مقرر شده است:”افرادی که از اطلاعات کافی وکالتی برخوردار می‌باشند، اما شغلی به غیر از وکالت دادگستری دارند به انها این امکان داده شده است تا نسبت به صدور جواز وکالت اتفاقی برای اقربای سببی یا نسبی خود تا درجه دوم از طبقه سوم به میزان سه نوبت در سال اقدام به عمل آورند.”

از این اصل چنین برآورد می شود که در نخستین گام متقاضی باید از دانشگاه کافی در حوزه حقوق برخوردار باشد و در مرحله دیگر نباید جز وکلای دادگستری باشد. ضمن اینکه تنها قادر خواهد بود برای سه مرتبه در سال برای بستگان نزدیک خود به همان ترتیبی که در قانون به آن اشاره شده است، وکیل اتفاقی باشد. در صورتی که متقاضی از تمامی شرایط فوق برخوردار باشد، نیاز به صدور مجوز خواهد داشت. برای انجام این کار متقاضی باید درخواست خود را به طور کتبی به کانون وکلای دادگستری تحویل دهد.

تشریفات و مدارک لازم برای وکالت اتفاقی

متقاضی وکالت اتفاقی باید پیش از ارائه درخواست، خود را به صورت تمام و کمال معرفی نمایند. میزان تحصیلات، تجربیات مرتبط، دلایل احتمالی موثر در قضیه، مشخصات و آدرس موکل یا موکلان، درجه قرابت موکلان با وکیل و مشخصات موضوع دفاع از جمله مواردی است که باید در درخواست صدور مجوز وکالت اتفاقی ذکر شود و در ادامه مدارک قابل استناد نیز به آن ضمیمه شود.

لازم به بیان است که متقاضی وکالت اتفاقی باید علاوه بر ذکر موارد فوق در درخواست صدور مجوز وکالت، فتوکپی از مدارکی را نیز فراهم نماید و به درخواست خود پیوست کند. این مدارک به شهر ذیل می‌باشند:

فتوکپی شناسنامه، فتوکپی آخرین مدرک تحصیلی، دو قطعه عکس سه در چهار، فتوکپی شناسنامه موکل یا موکلان، اسناد اثبات کننده قرابت وکیل با موکل یا موکلان، اصل درخواست موکل، اخطار یا گواهی مرجع قضایی در رابطه با فرارسیدن زمان رسیدگی به پرونده و فتوکپی از کارت پایان خدمت و یا معافیت برای وکلایی که مشمول خدمت نظام وظیفه قرار دارند از مدارک لازمی هستند که باید به درخواست صدور مجوز وکالت ضمیمه شوند. لازم به ذکر می‌باشد که این مدارک پس از ارائه به هیچ وجه قابل بازستاندن نخواهند بود.

نکته مهمی که متقاضی وکالت اتفاقی باید به آن توجه داشته باشند این است که وکیل باید برای رسیدگی به پرونده هر موکل به صورت جداگانه درخواست را به همراه تمامی ضمایم به کانون وکلا ارائه دهد. گفتنی است که این قاعده در مورد پرونده‌هایی که از دو یا چند دعوای متصل به یکدیگر به وجود آمده باشد نیز رعایت می‌شود. تنها در صورت تشخیص کانون وکلا، می‌توان در برخی از مواقع از ارائه اصل تقاضا، مدارک و مستندات به صورت چندباره خودداری نمود.

کانون وکلای دادگستری می‌توانند پس از احراز شرایط متقاضی وکالت اتفاقی، اختباری از وی به عمل آورند تا میزان توان عملی و تجربی وی را در دفاع از موکل بسنجند. کانون وکلا می‌تواند صدور جواز وکالت اتفاقی را وابسته به موفقیت متقاضی در اختبار اعلام نماید.

بر طبق قانون وصول برخی از درامدهای دولت و مصارف آن در موارد معین که در سال ۱۳۷۳ شمسی از سوی مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید، متقاضی وکالت اتفاقی باید برای صدور وکالت اتفاقی و یا تمدید آن تمبری به ارزش ده هزار ریال را الصاق و ابطال نماید. لازم به ذکر است که مبلغ مذکور تحت هیچ شرایطی به متقاضی بازگردانده نخواهد شد.

نکات آخر در مورد پروانه وکالت و وکالت اتفاقی

همان طور که گفته شد، برای وکالت اتفاقی متقاضی باید از معلومات و دانش کافی حقوقی برخوردار باشد و در دادگستری به شغل وکالت مشغول نباشد. در این صورت می‌توانند برای اقربای سببی و نسبی خود تا درجه دوم از طبقه سوم به میزان سه بار در سال درخواست صدور مجوز وکالت اتفاقی دهند.

در غیر این صورت وکلایی که قصد حاضر شدن در نزد قاضی در دادگاه را داشته باشند باید از مجوز وکالت برخوردار باشند. در صورتی که وکیل از مجوز وکالت برخوردار باشد اما نسبت به تمدید آن اقدام نکرده باشد، اجازه وکالت و دفاع از حقوق موکلان در دادگاه را نخواهد داشت.

داوطلبان وکالت پس از موفقیت در آزمون و کارآموزی وکالت و پس از بررسی صلاحیت‌های علمی ایشان صاحب پروانه وکالت خواهند شد. داوطلبان باید پس از پایان دوره کاراموزی بار دیگر در آزمون کتبی و شفاهی شرکت نمایند تا توانایی علمی انها مورد بررسی قرار گیرد که به این کار اختبار گفته می‌شود.