وقتی به کمیته انضباطی میروید چه می شود؟

در این مقاله به آشنایی با یکسری قوانین لازم الاجرای دانشگاهی و آن چه در کمیته انضباطی می گذرد می پردازیم. هر جا بحث حق مطرح شود پای یک سری از حقوق نیز به میان می‌‌آید به همین دلیل است که در کنار حق‌وحقوق دانشجویی یکسری باید و نباید‌هایی هم هست که آنان را باید رعایت کنند در غیر این صورت کارشان به کمیته انضباطی دانشگاه کشیده، می‌شود.

قبول که براساس اقتضای سن جوانی و شور و نشاط دانشگاه نباید به گونه‌ای عمل کرد که جلوی رشد استعدادهای دانشجو سد شود اما تقلب درامتحان، داشتن پوششی مخالف آیین‌نامه‌های دانشگاه و درگیری با دیگران مواردی هستند که دانشجو ملزم به رعایت آنهاست وگرنه کارش به کمیته انضباطی می‌کشد.

کمیته انضباطی دانشجویان تنها مرجع قانونی در دانشگاه است که در مورد تخلفات شغلی، شئون و حیثیات دانشجویی تمام شاغلان به تحصیل، اتخاد تصمیم می‌کند. در کمیته انضباطی احکام در دو مرحله اولیه و قطعی صادر می‌شود که احکام اولیه قابل اعتراض و احکام قطعی لازم‌الاجراست.

یکسری مقررات آیین‌نامه‌ای

در آیین‌نامه دانشجویی باید و نبایدهایی وجود دارد که دانشجویان ملزم به رعایت کردن آن هستند.

مثلا برابر این آیین‌نامه دانشجو مکلف است در تمام مدت تحصیل ـ کارآموزی ـ کارورزی ـ دستیاری ـ بازدید علمی و نیز در خوابگاه ـ غذاخوری و بخش‌های شبانه‌روزی دانشگاه و هرجا که به عنوان دانشجو حضور دارد آیین‌نامه انضباطی را رعایت کند و عملی که خلاف شئون دانشجوی دانشگاه جمهوری اسلامی و ناقض آیین‌نامه انضباطی باشد انجام ندهد.

تاریخچه مختصر

شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، پس از بازگشایی دانشگاه‌ها، با این عنوان که رسیدگی به تخلفات دانشجویی در داخل دانشگاه به نفع کشور و دانشگاهیان است، آیین‌نامه انضباطی دانشجویان را مصوب کرد. آخرین اصلاحیه آن هم در سال 74 به دانشگاه‌ها ابلاغ شد. این آیین‌نامه در دو قسمت کمیته انضباطی دانشگاه و کمیته انضباطی مرکز که در وزارت علوم است لازم‌الاجراست و برای هر کدام از این مراجع اختیارات مشخص اما تفسیرپذیری تعیین کرده است.

اختیارات کمیته انضباطی

اختیارات کمیته انضباطی در حیطه رسیدگی به چهار نوع جرم است:

• رسیدگی به جرایم عمومی دانشجویان (از قبیل تهدید، تطمیع، توهین، ضرب و جرح، جعل، سرقت، رشوه، اختلاس و قتل) که این دسته از جرایم از بحث برانگیزترین بخش‌های کار این کمیته‌هاست. کارشناسان حقوقی معتقدند که جرایم عمومی همچون جعل و سرقت و… باید در محکمه صالحه‌ای ثابت و پس از اثبات به آنها استناد شود که در کمیته همزمان اثبات و به آن استناد می‌شود.
• رسیدگی به تخلفات آموزشی و اداری (مانند تقلب در امتحان، فرستادن شخص دیگری به جای خود در امتحان یا شرکت به جای دیگری در امتحان). هر عملی از سوی اشخاص حقیقی یا حقوقی که موجب اخلا ل یا وقفه یا مزاحمت در اجرای برنامه‌های دانشگاه یا خوابگاه شود، در نهایت ایراد خسارت به اموال دانشگاه یا بیت المال.
• تخلفات سیاسی مانند دادن اطلاعات خلاف یا کتمان واقعیات عمده نسبت به خود یا گروهک‌های محارب یا مفسد یا افراد وابسته به آنها، عضویت در گروهک‌های محارب یا مفسد یا ملحد یا هواداری و انجام دادن هر عملی به نفع آنها، فعالیت و تبلیغ به نفع گروهک‌ها و مکاتب الحادی، توهین به شعائر اسلامی یا ملی و ارتکاب اعمالی ضد نظام جمهوری اسلامی (مانند شعارنویسی، پخش اعلامیه و…) ایجاد بلوا وآشوب در محیط دانشگاه.
• تخلفات اخلاقی، استعمال مواد مخدر یا مداخله در خرید و فروش و توزیع اینگونه مواد، استفاده از نوارهای ویدیویی یا صوتی یا لوح‌های رایانه‌ای مستهجن یا مداخله در خرید و فروش، تکثیر و توزیع اینگونه وسایل، عدم رعایت پوشش اسلامی یا استفاده از پوشش یا آرایش مبتذل، استفاده یا توزیع یا تکثیر کتب، مجلات، عکس‌های مستهجن یا آلات لهو و لعب، عدم رعایت شئون دانشجویی، داشتن رابطه نامشروع، تشکیل یا شرکت در جلسات نامشروع و انجام عمل منافی عفت.

جدای از اینکه تک تک این بندها تفسیرپذیر هستند (لباس کاملا مناسب، رنگ زننده یا کفش ساده، مصادیق‌شان اصلا مشخص نیست) مشخصا جزو آیین‌نامه نیستند و امکان دارد در دانشگاه دیگری اصلا اعمال نشود.

تنبیهات قابل اعمال در کمیته انضباطی

تنبیهات قابل اعمال در کمیته انضباطی هم به دو دسته تقسیم می‌شود،

• دسته اول از احضار و اخطار شفاهی شروع شده در 12 بند تا منع موقت از تحصیل تا مدت دو و نیم سال تحصیلی با احتساب در سنوات گسترده می‌شود، می‌توان توسط کمیته انضباطی دانشگاه اعمال شود.
• دسته دوم تنبیهاتی است که تنها می‌تواند توسط کمیته مرکزی انضباطی اعمال شود. این تنبیهات شامل منع موقت از تحصیل تا چهار و نیم سال تحصیلی، تغییر محل تحصیل دانشجو، تبدیل دور تحصیلی دانشجو از روزانه به شبانه، اخراج دانشجو از دانشگاه با حفظ حق شرکت مجدد در آزمون ورودی، محرومیت از تحصیل درکلیه دانشگاه‌ها تا پنج سال است.

مساله‌ای که درباره تنبیهات وجود دارد اول اینکه با توجه به اینکه در آیین‌نامه کمیته تصریح شده که هدف کمیته اصلاح و کاربرد شیوه‌های تربیتی است.

نحوه اعتراض کردن دانشجو به آراء صادره

حالا فرض را بر این بگیرید که رای برای دانشجو در کمیته انضباطی صادر شده است و این فرد به این رای اعتراض دارد. باید بدانید که راه اعتراض به رای کمیته انضباطی از این قرار است که در مورد احکام اولیه، دانشجو می‌تواند حداکثر ظرف مدت 10 روز از تاریخ ابلاغ حکم اعتراض مستدل خود را به کمیته انضباطی تسلیم کند.

چند نکته

دانشجویان باید بدانند که صدور احضاریه دعوت‌نامه و نیز انجام مصاحبه و پر کردن هرگونه فرمی درمحل دفتر کمیته انضباطی موجب تشکیل پرونده سوء برای دانشجو نیست. پس لازم نیست به محض احضار شدن ازسوی این کمیته نگران باشند. در ضمن تمام تصمیم‌ها در مورد پرونده‌های تخلف دانشجویان توسط شورای کمیته انضباطی اخذ می‌شود.

احکام و نامه‌های ارسالی از سوی کمیته انضباطی محرمانه بوده و انتشار مفاد آن جایز نیست و گزارش‌های واصله نیز محرمانه تلقی خواهد شد. دانشجویانی که به منع موقت از تحصیل محکوم می‌شوند، لازم است جهت ادامه تحصیل پس از طی دوران محرومیت مجوز کتبی کمیته انضباطی را دریافت و به اداره کل امور آموزشی دانشگاه ارایه کنند.

توصیه می‌شود در صورت مواجه شدن با هرگونه مشکل انضباطی ، ضمن مراجعه حضوری و مستقیم به دفتر کمیته انضباطی از طرح مسئله با افراد غیرمسؤول و یا مسؤولان غیر ذی‌ربط خودداری کرده و در صورت عدم حل مشکل با مسؤول کمیته انضباطی دانشجویان مسئله را مطرح کنند.

بد نیست بدانید که اعتراض دانشجو به احکام قطعی صادره توسط شوراهای انضباطی دانشگاه‌ها، در دبیرخانه شورای انضباطی مرکزی، پس از دریافت پرونده ذی‌ربط بررسی می‌شود. در صورت تشخیص ایراد یا اشکال شکلی و یا ماهوی در صدور رای دانشگاه، با دستور دبیر شورای انضباطی مرکزی، پرونده برای اعلام نظر شورای انضباطی مرکزی در دستور کار قرار خواهد گرفت. ضمن اینکه دبیر می‌تواند دستور توقف اجرای حکم تنبیهی را تا اعلام نظر شورا صادر کند.

البته باید به این مورد نیز اشاره شود که بنا به درخواست دانشجو یا دانش‌آموخته و تشخیص شورای تجدیدنظر دانشگاه، در پایان تحصیل، شورای انضباطی دانشگاه می‌تواند نسبت به امحای آثار تنبیهات مندرج در بندهای 4 تا 10 ماده 1 این شیوه‌نامه اقدام کند. در مورد تنبیهات بند 11 به بعد، در صورت درخواست دانشجو یا دانش‌آموخته، شورای مرکزی انضباطی می‌تواند با نظر دانشگاه نسبت به امحای آثار حکم از پرونده دانشجو موافقت کند.

حقوق دانشجویان

در کنار همه باید و نبایدهای قانونی که دانشجویان ملزم به رعایت آن هستند تا کارشان به کمیته انضباطی ختم نشود، یکسری حقوق هم دارند که باید آنها را مطالبه کنند. بحث انتقال از مباحث مهم و از حقوق دانشجویان است که آشنایی با شرایط آن باعث می‌شود آنان به این خواسته به حق خود برسند. دانشجو باید بداند که انتقال شبانه به روزانه از پیام نور به حضوری و از غیر دولتی به دولتی ممنوع است اما انتقال عکس آن با موافقت، شدنی است.ضمن آنکه اگر دانشجویی تقاضای انتقال دارد باید تقاضای خود را با ذکر مورد حداقل 6 هفته قبل از شروع نیمسال تحصیلی به اداره آموزش دانشگاه ارائه کند.

دانشگاه مبدا در صورت موافقت با انتقال، باید ظرف یک هفته، موافقت خود را همراه با درخواست دانشجو و ریز نمرات او به دانشگاه مقصد بفرستد و دانشگاه مقصد نیز باید حداقل دو هفته قبل از شروع نام‌نویسی نظر خود را اعلام کند و در صورت موافقت با انتقال، تمام سوابق دانشجو به دانشگاه جدید ارسال می‌شود. در صورت قبول شدن انتقال مدارک فارغ‌التحصیلی دانشجوی انتقالی توسط دانشگاه جدید داده می‌شود و در آن مدرک، تعداد واحدهای گذرانده شده و مجموع واحدها در دانشگاه‌های مبدا و مقصد با میانگین نمرات آنها و سوابق تحصیلی دانشجو قید می‌شود. ضمن آنکه انتقال دانشجو در طول مدت تحصیل، در هر مقطع تحصیلی فقط یکبار مجاز است.

اگر شرایط انتقال مهیا نشد، دانشجو می‌تواند برخی از دروس خود را در واحد دانشگاهی به‌عنوان میهمان بگذراند و این مشروط به این است که دانشجو حداقل 12 واحد درسی را گذرانده باشد با توافق دانشگاه مبدا و مقصد و سازمان مرکزی دانشگاه امکان پذیر است. همچنین دانشجو می‌تواند در طول تحصیل، یک نیمسال در دوره کاردانی و کارشناسی ناپیوسته، دو نیمسال در دوره کارشناسی پیوسته و سه نیمسال در کارشناسی ارشد پیوسته به صورت میهمان تحصیل کند. در مواردی که دانشگاه مبدا نتواند دروس اجباری را در نیمسال معین عرضه کند، دانشجو می‌تواند یکبار، مقداری از واحدهای درسی یک نیمسال را در دانشگاه دیگر بگذراند. البته در این صورت دانشجو باید شهریه ثابت را به واحد مبدا و شهریه متغیر را به واحد مقصد بپردازد.

روشنک محمدی