سید مصطفی محقق داماد
موسس سازمان بازرسی کل کشور :پدرش از بهترین شاگردان شیخ عبدالکریم بود و به‌واسطه ازدواج با دختر استاد بزرگ حوزه به «داماد» شهرت یافت. مشاوره حقوقی – آیت ا… سید محمد محقق داماد از تاثیر گذار‌ترین مجتهدین حوزه علمیه قم بود و عمر خویش را صرف تحقیق و تدریس علم کرد. بسیاری از بزرگان و نخبگان حوزوی معاصر شاگردی نزد ایشان را از افتخارات خود می‌دانند.
موسس سازمان بازرسی کل کشور
سید مصطفی محقق داماد در سال 1324 در چنین خانواده‌ای به دنیا آمد، در حالی که صفات پدرش یعنی «محقق» و «داماد» نام فامیلی او بود. اکثر نزدیکان او اهل علم و از افراد شاخص حوزه بودند. سید مصطفی نیز به‌رسم خانواده راه علم را در پیش گرفت و تحصیلات ابتدایی و عالی حوزوی را در قم گذرانید و به‌درجه اجتهاد رسید. سپس وارد دانشگاه شد و سال 1349 در رشته فلسفه اسلامی‌از دانشگاه تهران دانشنامه کار‌شناسی ارشد اخذ کرد. گفته می‌شود او از دایی خود آیت ا… دکتر سید مهدی حائری یزدی که از علمای ممتاز فلسفه در ایران بودند، تاثیر بسیاری گرفته است. وکیل – بعد از انقلاب اسلامی‌مجددا برای تحصیل در رشته حقوق وارد دانشگاه تهران شد و همزمان به دعوت شهید بهشتی در قوه‌قضاییه اشتغال یافت و در کمیسیون‌های تدوین قوانین جدید شرکت داشت. پس از مدتی مسئولیت تاسیس موسس سازمان بازرسی کل کشور را که در واقع ادغام دو سازمان بازرسی دادگستری و سازمان بازرسی شاهنشاهی بود را بر عهده گرفت. وی در این باره گفته است: «بنده نوه موسس حوزه علمیه قم هستم، به ایشان می‌گویند آیت ا… موسس، روحیه تاسیس در من وجود دارد. موسس سازمان بازرسی کل کشور را من تاسیس کردم، طرح را خودم ریختم، قانون، آیین نامه و تشکیلاتش را خودم نوشتم و اصرار داشتم که که اداره کل نباشد». سید مصطفی محقق داماد ریاست موسس سازمان بازرسی کل کشور در آن دوره را بسیار سخت و دشوار توصیف می‌کند: در کشور ما انقلاب اسلامی‌بر پایه شریعت اسلامی‌به پیروزی رسید است و شریعت یعنی قانون. کشوری که در گذشته بر اساس شریعت بوده آمادگی قانونمندی را دارد و هنوز عقیده دارم که عجله نکردیم، اما با کمال تاسف قانون شکنی مساوی با رشد و انقلابی‌گری تلقی می‌شد و این اشتباه بود.
با این حال ایشان سیزده سال در این سمت باقی ماند و سال 1373 استعفا دادند و درباره علت آن نیز این‌گونه گفت:«علت این بود که احساس کردم که دیگر بازرسی‌ها در راستای اهداف من پیش نمی‌رود. به خاطر وجود همان عناصر قانون شکنی».
آیت ا… سید مصطفی محقق داماد بعد از کناره‌گیری از ریاست‌سازمان بازرسی کل کشور کمتر در عرصه‌های حکومت حضور یافت و نهایتاً در شوراهای علمی‌فرهنگی عضویت داشت. ایشان مدتی به عنوان بهترین گزینه برای ریاست قوه‌قضاییه بعد از آیت ا… شاهرودی مطرح بود اما برادر همسرشان یعنی آیت‌ا… صادق لاریجانی به این سمت منصوب شد
آقای محقق داماد بعد از جدایی از موسس سازمان بازرسی کل کشور ، تحصیلات خود را به شکل جدی‌تر پیگیری کرد و در همان سال مدرک دکترای خود را پس از 6 سال در رشته حقوق بین‌الملل از دانشگاه لوون بروکسل دریافت کرد. پس از آن بر فعالیت علمی‌متمرکز شد و در دانشگاه‌های بسیاری به‌ویژه دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی به تدریس پرداخت. او در این سال‌ها کتاب‌های زیادی را تالیف و ترجمه کردکه اکثراً مورد توجه جامعه دانشگاهی و حوزوی کشور قرار گرفته است. همچنین مقالات علمی‌بسیاری دارد که علاوه بر داخل کشور، وکیل – در عرصه بین‌المللی نیز قابلیت حضور داشتند و بار‌ها از ایشان به عنوان متخصص حقوق اسلامی‌در همایش‌ها و کنفرانس‌های بین المللی معتبر دعوت شده است.
آیت ا… سید مصطفی محقق داماد بعد از کناره‌گیری از ریاست‌سازمان بازرسی کل کشور کمتر در عرصه‌های حکومت حضور یافت و نهایتاً در شوراهای علمی‌فرهنگی عضویت داشت. ایشان مدتی به عنوان بهترین گزینه برای ریاست قوه‌قضاییه بعد از آیت ا… شاهرودی مطرح بود اما برادر همسرشان یعنی آیت‌ا… صادق لاریجانی به این سمت منصوب شد.
.
آیت‌الله مصطفی محقق داماد استاد حوزه و دانشگاه گفت: باید وقت خودمان را برای پرورش اخلاق قبل از دینداری گذاشت.
آقای محقق،
دین همان اخلاق می‌باشد که از والدین به فرزند منتقل می‌شود آنچه در طول تاریخ باعث جنایت و خیانت و فساد در جوامع بشری گردیده شریعت بوده است اگر بزرگواری نمایید زمان و مکانی برای مناظره تعیین فرمایید حتماً به توافق خواهیم رسید.
جزای کرده‌ی خود هرکسی چو خواهد دید، تو را چه کار که آن مؤمن است و آن زندیق.
دل شکسته به دست آر اگر خدا طلبی، که این مقام بود جای حق نه بیت عتیق.
سرور گرامی،
تنها راه نجات میهن اتحاد ماست که هم‌صدا جمهوری اسلامی را تشویق به انجام دو فوریت نماییم:
1- قطع دشمنی با آمریکا برای دفع تهدیدات خارجی.
2- به رسمیت شناختن حق آزادی بیان مصوب قانون اساسی جهت حل مشکلات داخلی.
با تشکر از توجه شما.