نحوه اثبات وصیتی که برای انتقال ملک تنظیم شده است

گاهی ممکن است برای شما هم این سوال یا مشکل پیش بیاید که طی وصیت نامه ای دست نویس یا عادی  و یا حتی وصیتی شفاهی، ملک یا املاکی از سوی متوفی به نفع شما وصیت شده ، ولی در مراحل پر پیچ و خم انحصار وراثت و مطلع شدن وراث متوفی یا سایر اشخاص ذینفع از این امر، از همکاری با شما جهت انتقال ملک امتناع نمایند یا بعضا چنین وصیتی را قبول نداشته باشند.

قبل از پرداختن به این موضوع بهتر است بدانید که شفافیت وصیت ­‌نامه به قدری حائز اهمیت است که تاکید زیادی بر این موضوع در قوانین حقوقی شده، تا حدی که بی اطلاعی از تنظیم یا نوشتن دقیق یک وصیت­‌ نامه خوب و مورد تایید مراجع قضایی، منجر به پایمال شدن بخشی از حقوق ذینفعان، و متعاقب آن، بوجود آمدن نزاع های خانوادگی که منتهی به دعاوی حقوقی با سایر وراث متوفی خواهد شد، می گردد. الزام به نوشتن وصیت‌­نامه از آن جهت است که، هیچ ابهامی در اموال متوفی برای وراث باقی نماند و موصی اطمینان حاصل نماید که بعد از مرگ او، هم دِینش ادا خواهد شد و هم دارایی هایش با توصیه او بین وراث تقسیم خواهد شد. گاهی ممکن است موصی رازهای نگفته ای داشته باشد که نتواند در زمان حیات آن ها را بازگو کند.

وصیت تملیکی یا وصیت برای انتقال یک مال چیست؟

در علم حقوق، وصیت به عملی گفته می­‌شود که شخص به موجب آن عین مال و یا منافع آن را بعد از وفات خود به دیگران واگذار و یا توصیه کند، به گونه ای که تصرف آنان در اموال فرد بعد از مرگش مجاز باشد. وصیت‌نامه سندی است قانونی، که به موجب آن موصی (وصیت‌کننده) افرادی را مسئول اموال یا دارایی‌های خویش پس از مرگ می‌کند یا بخشی از اموال را تا حدی که اجاره آن را دارد به دیگران منتقل می نماید و تقسیم ارث یا ترکه با استناد به وصیت نامه او صورت می گیرد.

بر اساس ماهیت حقوقی، انواع وصیت‌­نامه به دو دسته‌­ تملیکی و عهدی تقسیم بندی می گردند:

1. وصیت‌نامه تملیکی: مطابق ماده ۸۲۶ قانون مدنی، هرفردی می تواند عین یا منفعتی از مال خود را برای زمان بعداز فوتش به دیگری بطور مجانی تملیک کند. بنابراین اگر ملکی در زمان حیات مالک به نفع دیگری وصیت شده باشد در ردیف این نوع وصایا قرار خواهد گرفت.
2. وصیت عهدی: عبارت است از مامور کردن یک یا چند نفر برای انجام امر یا اموری. بنابراین تعریف مشخص می‌­شود که وصیت صرفا شامل انتقال مال به شخص دیگر پس از فوت نیست، بلکه ممکن است موصی یک تعهد برای وصی خود به جای گذاشته باشد و در اینجاست که مفهوم وصایت اهمیت پیدا می­‌کند.

وصی کسیت؟

در اصطلاح حقوقی به کسی اطلاق می‌­شود که بنابر وصیت موصی (وصیت­‌کننده) قادر است در اموال او دخل و تصرف نماید. باید دقت داشته باشید هر شخصی را نمی‌­توان به عنوان وصی انتخاب کرد و طبق قانون، وصی باید دارای شرایط خاصی باشد. چون وصی به نمایندگی از موصی در اموال او تصرف می­‌کند و اعمال حقوقی را انجام می‌­دهد، بنابراین باید عاقل، دارای اختیار، رشید و بالغ باشد. بنابراین فرد دیوانه، صغیر و سفیه را نمی‌­توان وصی قرار داد.

اعتبار وصیت نامه ای که دلالت بر انتقال ملکی به نام فرد دیگری دارد چه میزان است؟

اعتبار هر وصیت‌­ نامه به نحوه­‌ تنظیم و نگارش آن وابسته است. به طور کلی چند نوع وصیت در دادگاه ها مورد پذیرش هستند:

• وصیت‌­ نامه خودنوشت
• وصیت ‌­نامه محضری
• وصیت­ نامه سری

بنابر این وصیتی که به نفع فرد دیگری به جهت انتقال ملکی از سوی مالک یا همان متوفی تنظیم شده باشد، باید در قالب یکی از این سه نوع وصیت نامه، تنظیم شده باشد. هر سندی که خارج از این سه شکل به دادگاه ارائه شود به عنوان وصیت ‌­نامه پذیرفته نمی‌­شود. حتما به این نکته توجه شود که بهتر است وصیت ­‌نامه کتبی باشد تا بتوان به آن استناد کرد. وصیت­ نامه شفاهی نسبت به نوع کتبی آن، از اعتبار بسیار کمتری برخوردار است. از انواع وصیت ­‌نامه های کتبی نیز اعتبار وصیت‌­ نامه محضری نسبت به سایر دیگر، از اعتبار بیشتری در محاکم برخوردار است.

همانطور که بالاتر اشاره کردیم وصیت‌­نامه ممکن است به جز تقسیم بندی از لحاظ ماهیت، از جهات مختلفی همچون نوع مکتوب شدن و نحوه­‌ تنظیم نیز تقسیم بندی شوند. نحوه‌­ی تنظیم و شرایط هر یک از این وصیت‌‌نامه‌ها با دیگری متفاوت است که در ادامه به آن ها اشاره خواهد شد.

1. وصیت ‌­نامه عادی: وصیت‌­نامه عادی یا شفاهی به وصیتی می­‌گویند که در شرایط اضطراری مثل جنگ، سیل، زلزله و … تنظیم شود. در این نوع وصیت­‌نامه باید توجه داشت که حضور یا امضای دو شاهد الزامی است. این نوع وصین نامه معمولا در انتقال اموال غیرمنقول و املاک تاثیر گذار نیست.
2. وصیت ‌­نامه شرعی: برای تنظیم این نوع وصیت نامه باید به یک مرجع دینی و آشنا با مسائل وصیت مراجعه کرد. در نوشتن این نوع وصیت‌­نامه پس از مکتوب کردن مشخصات کامل باید نام و مشخصات وصی، قیم، ناظر، همسر یا همسران، نحوه‌ کفن و دفن و مراسمات، میزان بدهی­‌ها، دیون، اموال و دارایی­‌ها، واجبات مالی و غیر مالی بیان شود و در آخر به مهر و امضای موصی برسد. این وصیت نامه در انتقال اموال و املاک متوفی موثر خواهد بود.
3. وصیت ‌­نامه محضری یا رسمی و نحوه­‌ تنظیم آن در دفاتر اسناد رسمی: وصیت ­نامه محضری و رسمی هر دو به یک معنا هستند. وصیت­‌نامه رسمی یا محضری در دفاتر اسناد رسمی تنظیم میگردند و از لحاظ قانونی به آسانی قابل اثبات و پذیرش است. به این صورت که مفاد آن در سند مالکیت رسمی قید شده و خلاصه­‌ا­ی از آن به دفتر املاک فرستاده می‌شود. این خلاصه تنها زمانی در دفتر املاک ثبت می‌ شود که موصی فوت کرده باشد و این موضوع احراز شده باشد که اختلافی در کار نیست. طبق ماده ۲۷۷ قانون امور حسبی نحوه‌­ تنظیم وصیت­‌نامه رسمی یا محضری و اعتبار آن مانند اسناد تنظیم شده در دفتر اسناد رسمی است. در تنظیم این وصیت­‌نامه، متقاضی علاوه بر ارائه‌­ی مدارک هویتی باید مدارک مربوط به مالکیت مالی که قصد تملیک آن را دارد نیز ارائه دهد. کاملترین و بهترین نوع وصیت، تنظیم آن در همین قالب می باشد که هرگونه انتقال املاک نیز به راحتی طی این وصیت نامه قابل اثبات است.

اثر رد یا قبول وصیت ‌­نامه انتقال ملک توسط وراث

جالب است بدانید که موصی تنها نسبت به یک سوم اموال خود دارای اختیار است و مابقی آن حق ورثه است. تا زمانی که موصی زنده است می­‌تواند هر میزان از اموالش را به دیگران ببخشد، اما اگر تا زمانی که زنده است تکلیف اموالش را مشخص نکرده باشد، نمی تواند تصمیمی در مورد دو سوم مابقی آن داشته باشد. بنابراین اگر وصیت نامه تنظیم شده از سوی موصی برای انتقال ملکی، زاید بر ثلث ماترک باشد نیاز به تنفیذ وراث خواهد داشت.

یا به عبارتی دیگر، در صورتی که موصی بخواهد بیش از یک سوم اموال خود را وصیت کند، نیاز به رضایت وراث دارد. در صورت عدم رضایت وراث، هیچ کس نمی‌­تواند آنها را وادار به این کار کند.

درست است که تنظیم وصیت ‌­نامه امری اختیاری است و هیچ­کس را نمی‌­توان وادار به این کار کرد، اما اگر شخصی اصرار بر نوشتن وصیت ­‌نامه داشت، باید قوانین آن را نیز کاملا رعایت کند.

[sc_fs_multi_faq headline-0=”h2″ question-0=”اعتبار وصیت نامه شفاهی در انتقال ملک به چه میزان است؟” answer-0=”همانگونه که ذکر شد، بر اساس قانون امور حسبی، وصیت نامه باید طبق احکام و قواعد قانونی نگارش شده و به صورت وصیت رسمی، وصیت سری و وصیت خود نوشت تنظیم شود، در غیر این صورت در مراجع رسمی معتبر نبوده و قابل پذیرش نیست. البته به موجب ماده ۲۹۴ همین قانون، اگر اشخاص ذی نفع در ارث، وصیت شفاهی یا لفظی متوفی را قبول و به صحیح بودن آن اقرار نمایند، وصیت شفاهی متوفی نیز صحیح و مورد قبول خواهد بود. پس هرگونه انتقال شفاهی املاک از سوی موصی که به تایید واجازه وراث نرسد محمل قانونی نخواهد داشت.” image-0=”” headline-1=”h2″ question-1=”دعوای تنفیذ وصیت نامه چیست؟” answer-1=”طبق ماده ۲۹۱ قانون امور حسبی و رای وحدت رویه هیات عمومی دیوان عالی کشور، وصیت ‌نامه عادی، در صورتی قابلیت تایید و تنفیذ از ناحیه محاکم را دارد که از ناحیه وراث و اشخاص ذی‌ نفع به صحت و اعتبار آن اقرار شده باشد، در غیر این صورت حتی اگر ادله اثباتی دیگری برای صحت وصیت‌ نامه عادی وجود داشته باشد، محکمه حق تایید و تنفیذ وصیت ‌نامه را نخواهد داشت. اگر بعضی از اشخاص ذی‌ نفع، مفاد وصیت‌ نامه را تایید و برخی دیگر تایید ننمایند، صرفا در حق فردی که وصیت‌ نامه را تایید کرده و به صحت آن اقرار داشته، قابل تنفیذ خواهد بود، غیر از موارد ذکر شده در هیچ موردی دعوای تایید و تنفیذ وصیت ‌نامه قابلیت استماع را نخواهد داشت.” image-1=”” headline-2=”h2″ question-2=”مراحل تنظیم وصیت‌­نامه برای انتقال ملک از چه قرار است؟” answer-2=”ابتدا متقاضی باید مدارک هویتی و مالکیتی خود را به دفاتر اسناد رسمی برای تنظیم ارائه کند. در صورتی که وصیت نسبت به اموال غیر منقول مانند ملکی باشد، اخذ استعلام از اداره ثبت محل وقوع مال نیز ضرورت دارد، که خود دفتر خانه این امر را انجام می دهد. به تعداد متعاملین و یک نسخه­‌ اضافی برای بایگانی، سند تنظیم می‌­شود و فرد ذی­نفع می تواند از آن رونوشت تهیه کند.” image-2=”” count=”3″ html=”true” css_class=””]